28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Jak alochton z autochtonem

Ocena: 0
2660

W związku z tym, że tego typu błędy leksykalne są bardzo częste, dziś przywołam grupę paronimów wraz z ich definicjami.

Fot. Karl-Ludwig Poggemann / flickr.com /CC BY 2.0 / Link

Przed tygodniem, zainspirowany pewnym kazaniem, a konkretnie powtarzającym się w nim błędem językowym, pisałem o paronimach. Przypomnę, że są to wyrazy, które różnią się znaczeniem (zwykle nie ma też między nimi żadnych związków etymologicznych, a więc mają odmienne pochodzenie), ale są podobne formalnie i z tego względu bywają mylone. W związku z tym, że tego typu błędy leksykalne są bardzo częste, dziś przywołam grupę paronimów wraz z ich definicjami.

Abazja to ‘utrata zdolności chodzenia, zwykle wskutek chorób układu nerwowego, abrazja zaś – ‘niszczenie brzegu morskiego i brzegów jezior lub rzek wywołane uderzaniami fal’.

Ablacją nazywamy ‘proces postępującego niszczenia powierzchni lądów i lodowców w wyniku oddziaływania wody, wiatru i temperatury’, z kolei ablucją – ‘obmycie (najczęściej rytualne) ciała lub jakiegoś przedmiotu’.

Rzadko dziś spotykany wyraz adorant to określenie ‘namalowanej lub wyrzeźbionej postaci ze złożonymi do modlitwy rękoma, która klęczy u stóp Chrystusa lub Matki Bożej’, natomiast adorator to ‘mężczyzna starający się o względy kobiety, wielbiciel’.

Agent to ‘tajny współpracownik obcego wywiadu, służb specjalnych lub policji’ bądź ‘osoba pośrednicząca w zawieraniu umów i sprzedaży, przedstawiciel firmy’, bądź też ‘osoba zajmująca się kontraktami dla artystów’, ajent zaś to ‘osoba dzierżawiąca placówkę handlową lub usługową’.

Rzeczownikiem alochton określamy ‘człowieka nienależącego do rdzennych mieszkańców jakiegoś terytorium, przybysza’, słowem autochton – przeciwnie: ‘rdzennego mieszkańca, tubylca’.

Apolog to ‘krótki utwór dydaktyczno-moralizatorski o charakterze alegorycznym’, apologeta – ‘gorliwy obrońca jakichś zasad, praw, idei lub jakiejś osoby’, apologetyk zaś: ‘pismo, w którym zawarta jest apologia, czyli obrona i pochwała jakiejś osoby lub idei’.

Słowo apostrof nazywa jeden ze znaków graficznych (‘), który służy przede wszystkim do oddzielania polskiej końcówki od odmienianego wyrazu obcego (np. Kennedy’ego), natomiast wyraz apostrofa to nazwa figury retorycznej polegającej na bezpośrednim zwrocie do adresata jakiegoś tekstu (przede wszystkim: utworu literackiego).

Termin autarchia związany jest z prawem i historią – w ten sposób nazywa się ‘rządy nieograniczone, absolutne, despotyczne’, z kolei autarkia to termin ekonomiczny określający ‘system ekonomiczny państwa czy regionu, które są samowystarczalne, nie potrzebują kontaktów handlowych z innymi państwami czy regionami.

Jako o autorytarnym mówimy o kimś, kto zawsze chce narzucić swoją wolę, swoje zdanie, chce mieć nad innymi nieograniczoną władzę, natomiast mianem autorytatywnego nazywamy tego, kto cieszy się prawdziwym autorytetem, ma wynikający z niego szacunek i zasługuje na zaufanie (choć współcześnie wyraz ten zaczyna nabierać znaczenia ‘pewny siebie, stanowczy, nieznoszący sprzeciwu’, co jeszcze bardziej utrudnia rozróżnianie obu przymiotników).

Awers to ‘przednia strona monety lub medalu’, awersja zaś – ‘uczucie gwałtownej antypatii, odrazy’.

Powyższe przykłady to jedynie początek (jak widać, przywołałem wyłącznie słowa na literę „a-”) długiej listy polskich paronimów. Zaznaczam „polskich”, ponieważ w pracach poświęconych tłumaczeniom oraz związkom międzyjęzykowym stosunkowo wiele uwagi poświęca się podobnemu zjawisku, tzn. myleniu wyrazów podobnych, ale pochodzących z różnych języków. Jednak tzw. „fałszywi przyjaciele tłumacza” to już temat na osobny tekst.

Idziemy nr 6 (695), 10 lutego 2019 r.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 28 marca

Wielki Czwartek
Daję wam przykazanie nowe,
abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 13, 1-15
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter