29 marca
piątek
Wiktoryna, Helmuta, Eustachego
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Długie trwanie w interpunkcji

Ocena: 0
1021

W humanistyce często mówi się o tzw. „długim trwaniu”. Nieco żartobliwie można by powiedzieć, że omawiane dziś przykłady są dowodem na takie długie trwanie dawnej, retoryczno-intonacyjnej normy w polskiej interpunkcji.

fot. pixabay.com/CC0

Zacznę dziś od przypomnienia jednego z przykładów sprzed tygodnia: W nawiązaniu do Państwa pisma z dnia 21 czerwca 2019 roku wyjaśniamy, że nasza uczelnia nie prowadzi rekrutacji na kierunek stomatologia. Zdanie to rozpoczyna się od rozbudowanego określenia czasownika „wyjaśniamy”. Określenie to nie ma postaci zdania, nie ma więc potrzeby postawienia przecinka po rzeczowniku „rok”, choć w tego typu konstrukcjach przecinki stosowane są dość często ze względu na naturalną pauzę, która pojawia się w czasie wypowiadania takich wypowiedzeń. Gdyby w omawianym kontekście zastosowano imiesłowowy równoważnik zdania, przecinek w tym miejscu stałby się konieczny (byłaby to wówczas granica między podrzędnym równoważnikiem a nadrzędnym zdaniem głównym) i chyba większość Polaków użyłaby go prawidłowo: Nawiązując do Państwa pisma z dnia 21 czerwca 2019 roku, wyjaśniamy, że nasza uczelnia nie prowadzi rekrutacji na kierunek stomatologia.

Oto inny przykład podobnego typu błędu: Jadący ponad 40 kilometrów na godzinę rowerzysta ponownie nie zdołał opanować roweru i wjechał w grupkę pieszych stojących na przejściu. Tu z kolei wiele osób postawiłoby przecinek po rzeczowniku „rowerzysta” – ponownie ze względu na oddechową i intonacyjną pauzę. W tym przypadku błąd interpunkcyjny byłby jeszcze poważniejszy: tym razem przecinek oddzieliłby wyrażony słowem „rowerzysta” podmiot od orzeczenia i jego określeń. Na marginesie: informacja o prędkości rowerzysty nie jest tu, jak się zdaje, kluczowa, choć jest istotna. Staje się taka zwłaszcza w zaproponowanym szyku. Można jednakże uznać ją wręcz za dodatkową: wówczas warto by rozważyć zmianę szyku i wyraziście oznaczyć tę informację – właśnie przecinkami – jako wtrącenie: Rowerzysta, jadący ponad 40 kilometrów na godzinę, ponownie nie zdołał opanować roweru i wjechał w grupkę pieszych stojących na przejściu.

Bodaj najczęściej błędy podobne do tych wskazanych powyżej opisuje się na przykładzie zdań pojedynczych rozwiniętych. Szczególnie wyraziste są takie konstrukcje składniowe, które rozpoczynają się rozbudowanym okolicznikiem. Oto przykład z napisanego przez Tomasza Karpowicza podręcznika „Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja”: Podczas trzydziestominutowego sprawdzaniu umiejętności uczestnicy musieli się zmierzyć z pisownią słów należących do hermetycznego języka środowiska informatycznego. Wprawdzie nie wątpię w kompetencje językowe czytelników Idziemy”, ale jestem przekonany, że wielu z Państwa wstawiłoby przecinek między wyrazy „umiejętności” a „uczestnicy”. Nie ma on jednak żadnego składniowego uzasadnienia: pierwszy z rzeczowników zamyka rozbudowany okolicznik czasu, drugi zaś pełni funkcję podmiotu.

A oto analogiczna (nieco przeze mnie skrócona) konstrukcja, wykorzystana w tomie „Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce”: Przed zakończeniem długotrwałej kuracji antybiotykowej dobrze jest zrobić ponowne badania na obecność wirusa. I w tym przypadku, jak sądzę, u wielu z Państwa pojawiła się pokusa, by przecinkiem oddzielić wyrazy „antybiotykowej” i „dobrze”. Byłby to jednak błąd, gdyż w ten sposób oddzielilibyśmy okolicznik od orzeczenia, a tego, jak wiadomo, nie wolno robić.

W humanistyce często mówi się o tzw. „długim trwaniu” (nie zawsze, zresztą, zgodnie z pierwotnym znaczeniem tego terminu, przejętego z francuskiej szkoły historycznej). Nieco żartobliwie można by powiedzieć, że omawiane dziś przykłady są dowodem na takie długie trwanie dawnej, retoryczno-intonacyjnej normy w polskiej interpunkcji. Pamiętajmy jednak, że współcześnie zależy ona od składni.

 

Idziemy nr 33 (722), 18 sierpnia 2019 r.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 29 marca

Wielki Piątek
Dla nas Chrystus stał się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej.
Dlatego Bóg wywyższył Go nad wszystko i darował Mu imię ponad wszelkie imię.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 18, 1 – 19, 42
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter