Daty, daty, daty

W niemal wszystkich tekstach formalnych, jak podania, skargi, oświadczenia, upoważnienia, umowy itp., a także w wielu pisemnych wypowiedziach o charakterze prywatnym (choćby w listach, ale też np. w pamiętnikach czy różnego rodzaju notatkach) stosujemy różnego rodzaju datacje. Wydawać by się mogło, że zapis daty nie może sprawiać żadnych problemów, jednak analiza normatywna rozmaitych współczesnych tekstów dowodzi, że jest inaczej.

Zgodnie z polską tradycją zapisu dat kolejność elementów jest następująca: dzień, miesiąc, rok. Od kilku lat można spotkać, zwłaszcza w tekstach urzędowych, także inną kolejność: rok, miesiąc, dzień. Ten sposób zapisu, choć nietradycyjny, jest akceptowany właśnie w pismach formalnych, różnego rodzaju drukach, formularzach itp. Umożliwia on szybkie segregowanie takich dokumentów i ułatwia ich katalogowanie oraz późniejsze przeszukiwanie. Warto zaznaczyć, że przy takim układzie elementów daty konieczne jest oddzielenie ich od siebie kropkami (np. 2012.12.12.), a w wyjątkowych przypadkach (np. niektórych tekstów prawnych) dywizami (np. 2012-12-12). Jednak w tekstach nieoficjalnych należy stosować utrwaloną w polszczyźnie kolejność: dzień, miesiąc, rok.

Daty można zapisywać albo w całości słownie, albo cyfrowo i słownie, albo też wyłącznie cyfrowo. W tym drugim przypadku możliwe jest stosowanie cyfr arabskich lub też i arabskich, i rzymskich. Należy przy tym pamiętać, że jeśli nazwa miesiąca zapisana jest słownie, to po cyfrach oznaczających dzień i rok nie stosuje się kropek (np. 12 grudnia 2012 r.). Podobnie nie należy używać kropek wówczas, gdy miesiąc oznaczony jest cyframi rzymskimi (np. 12 XII 2012 r.). Z kolei w przypadku, gdy używamy wyłącznie cyfr arabskich, konieczne jest zastosowanie kropek (np. 12. 12. 2012 r.). Rzecz jasna, żadna kropka nie pojawi się, gdy całą datę zapiszemy słownie (np. dwunasty grudnia dwa tysiące dwunastego roku), jednak ze względów praktycznych zdarza się to wyjątkowo rzadko.

Warto podkreślić, że przy cyfrowo-słownym zapisie daty do oznaczenia miesiąca należy używać formy dopełniacza (np. 3 maja 2009 r. czy 17 października 2011 r.). Tak też należy odczytywać daty zapisane wyłącznie cyfrowo.

Jeżeli chcemy zaznaczyć, że jakieś procesy czy też zjawiska trwały kilka lat (lub nawet wieków), to skrajne daty łączymy dywizem lub półpauzą (np. 1939-1945 czy XVII-XVIII). Jeśli chodzi o ten sam wiek, to możliwe jest skrócenie drugiego zapisu wyłącznie do oznaczenia dziesiątek i jednostek (np. 1939-45). Z kolei w przypadku potrzeby zaznaczenia, że coś wydarzyło się na przełomie lat lub wieków, najczęściej stosuje się ukośnik (np. 1944/1945 czy XIX/XX), przy czym przy zapisie z użyciem cyfr arabskich możliwe jest opuszczenie dwóch pierwszych członów (np. 1944/45).

Zważywszy na wielość możliwych form zapisu dat, należy na koniec podkreślić konieczność konsekwentnego stosowania w obrębie jakiegoś tekstu czy publikacji jednej wybranej konwencji.


dr Tomasz Korpysz
Idziemy nr 17 (346), 22 kwietnia 2012 r.