Więcej niż imię

Czy imię Maria zawiera jakąś treść? Czy może ma znaczenie natchnione, mistyczne? Skąd pochodzi? Trudne pytania, bo historia wymienia blisko 80 etymologii. W czasach Jezusa imię Maria było bardzo popularne wśród dziewcząt żydowskich. Na pewno nie było czymś nowym w Izraelu. To, że Maria nosiła imię, które niczym nie wywyższało Jej wśród innych kobiet, niektórzy postrzegają jako przykład pokory Matki Bożej. Trzeba wspomnieć, że nosiła to imię chociażby siostra Mojżesza i Aarona (Wj 2, 1-10; Lb 26, 59).

Imię pochodzi z języka hebrajskiego – Mrym – i wymawiane jest jako Miryam (grec. Mariam). Jedna z etymologii sugeruje pochodzenie od czasownika „oświecać” i tłumaczy Mrym jako `świetlista, olśniewająca, opromieniająca`. Wielką karierę zrobiła interpretacja przypisywana samemu św. Hieronimowi, odczytująca Jej imię jako stella maris (gwiazda morska). Tak jak światło latarni prowadzi nocą żeglarzy, tak Maryja prowadzi ludzi do portu zbawienia. Ciekawa jest propozycja tłumacząca Jej imię hebrajskim czasownikiem „buntować się”. Matka Boża miałaby zatem już w imię wpisaną rolę: tej, która zbuntowała się przeciwko demonom i całemu królestwu zła, przynosząc w sobie Zwycięzcę szatana.

Jednak najbardziej prawdopodobna wydaje się propozycja O.F. Zorella SJ, który uważa, że imię Miryam – skoro nosiła je siostra Mojżesza – musi być pochodzenia egipskiego. Tam wiele imion składa się z dwóch członów. Tu pierwszym jest myr oznaczający `ukochany`, a drugi – yam – byłoby skrótem imienia Boga Hebrajczyków. Stąd może znaczyć `umiłowana przez Boga`.

Natomiast z wykopalisk w Ugarit, starożytnego miasta fenickiego w Syrii, dowiadujemy się, że Mrym, występujące także w języku ugaryckim, jest odpowiednikiem hebrajskiego wyrazu marom, oznaczającego wysokość. Imię Maria można więc tłumaczyć jako `wywyższona, uwielbiona, wzniosła`. Inne tropy językowe proponują: `widząca`.

Ale najważniejsze, że Maria otrzymuje inne, nowe imię, które pojawia się w pozdrowieniu tajemniczego anioła: „pełna łaski” (grec. kecharitomene). Archanioł Gabriel rozpoczyna swoją misję od nadania Maryi „imienia łaski” (Łk 1, 27-30). Miryam było imieniem wybranym dla córki przez Annę i Joachima, natomiast „pełna łaski” jest nie tylko cechą, ale też imieniem, które otrzymała od Boga. Wyraża ono Jego plany wobec Niej. W historii zbawienia, począwszy od patriarchy Abrahama (Abrama) do apostołów Piotra (Szymona) i Pawła (Szawła), Bóg, zmieniając ludziom imiona, rozpoczyna nowy i najważniejszy rozdział w ich życiu.

Liturgiczne wspomnienie Najświętszego Imienia Maryi przypada 12 września.


ks. Jan Sawicki
Idziemy nr 16 (345), 15 kwietnia 2012 r.