– Obowiązkiem każdego cywilizowanego państwa jest otaczać opieką i ochroną dzieci – podkreślił minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro odnosząc się do przygotowanego przez resort projektu ustawy dot. uprowadzeń rodzicielskich, którym we wtorek zajął się rząd.
– Obowiązkiem każdego cywilizowanego państwa jest to, aby otaczać opieką, ochroną dzieci i gwarantować im rozwój w sprzyjających okolicznościach, przede wszystkim kochającej rodziny, o ile to jest oczywiście możliwe i też w przy wsparciu własnego państwa – mówił na wtorkowej konferencji prasowej Zbigniew Ziobro przedstawiając projekt ustawy dot. uprowadzeń rodzicielskich.
Jak zaznaczył, często dzieci z polskim obywatelstwem trafiają wbrew własnej woli zagranicę, a niekiedy są odbierane obojgu rodzicom przez urzędy działające w innych państwach.
– Ministerstwo sprawiedliwości robi wiele, aby w takich sytuacjach pomóc polskim obywatelom, którzy za sprawą wejścia naszego kraju do UE często przebywają, pracują zagranicą, tam skupia się ich ośrodek życiowy. I tam często tamtejsze urzędy podejmują bezduszne i złe decyzje, niezwykle krzywdzące polskich obywateli, a nade wszystko dzieci – podkreślił.
Ziobro dodał, że obecny rząd odziedziczył po poprzednikach taki stan prawny, w którym minister sprawiedliwości miał bardzo ograniczone możliwości wpływu i podjęcia działań, mających na celu ochronę dobra polskich dzieci. Jak zauważył, w innych krajach europejskich, w tym w Niemczech, "machina państwa" stała za obywatelami tych państw, a w przypadku Polski państwo "najczęściej obracało się tyłem do obywateli".
– Dlatego też zapowiedziałem, że jako Ministerstwo Sprawiedliwości przygotujemy przemyślany akt prawny, który zmieni tę sytuację, który będzie wpisywał się konsekwentnie w politykę tego rządu. Rządu, który stawia na rodzinę, polską rodzinę – powiedział Ziobro.
Według niego "czasami nie wystarczą dobre intencje i chęci, bo brakuje narzędzi prawnych". Jak dodał dlatego została przygotowana ustawa, "która daje nam bardzo poważne dodatkowe środki prawne, które pozwolą poprawić sytuacje prawną polskich dzieci".
Według MS projekt ustawy precyzyjnie ustala postępowanie "z wnioskami o przekazanie polskiego dziecka za granicę, wynikającymi z Konwencji Haskiej z 1980 r.".
W ramach przepisów wprowadzających nową ustawę "w transgranicznych sprawach opiekuńczych", Minister Sprawiedliwości będzie mógł podejmować działania z urzędu, jeśli tylko dostrzeże zagrożenie dobra dziecka. Do tej pory minister mógł takie działania podejmować tylko na wniosek osób uprawnionych.
– Tworzymy na wzór krajów, w których od wielu lat funkcjonuje wyspecjalizowane sądownictwo, dokładnie taką samą strukturę w Polsce. Ona powinna powstać już wiele lat temu – podkreślił na konferencji wiceminister Michał Wójcik.
Wyjaśnił, że zamiast ponad 300 sądów rejonowych takimi sprawami w pierwszej instancji zajmie się 11 sądów spośród sądów okręgowych, zaś instancją odwoławczą będzie jeden sąd – Sąd Apelacyjny w Warszawie. – Powstanie w nim specjalny wydział, w którym znajdą się sędziowie zajmujący się tego typu sprawami – dodał.
Jak zaznaczył Wójcik, taka zmiana będzie oznaczała, że sprawami uprowadzeń rodzicielskich będzie się zajmowało nie – jak jest to obecnie – potencjalnie 9 tys. sędziów, tylko 30-40 doświadczonych w takich sprawach sędziów w skali kraju.
Według MS, sąd okręgowy będzie musiał rozpoznać sprawę w ciągu sześciu tygodni, a sądom rejonowym zajmowało to średnio do dwóch lat.
Sądy po wejściu w życie ustawy będą miały obowiązek pisemnego uzasadnienia swoich postanowień, więc nie wystarczy, tak jak ma to miejsce obecnie, uzasadnienie ustne.
Zbigniew Ziobro wskazał, że przygotowany w MS projekt ustawy o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa UE i umów międzynarodowych zawiera szereg innych ważnych zapisów.
– Do ważnych, o których warto wspomnieć, należy obowiązek kooperacji i współpracy różnych polskich agend i urzędów, również Ministerstwa Sprawiedliwości i MSZ (...), od strony formalnej wprowadzamy takie zobowiązanie, a do tej pory było to wynikiem dobrej woli urzędników – powiedział Ziobro.
Pomagać będą również przedstawiciele konsulatów RP. Ministerstwo zapewnia, że "uproszczona zostanie procedura w przypadkach, gdy władze innych krajów oddzieliły dzieci od polskich rodziców, ale zgadzają się, by trafiły one do Polski pod pieczę bliskich krewnych, rodziny zastępczej lub ośrodka opiekuńczo–wychowawczego", a koszty przywiezienia dziecka do Polski będzie pokrywał Skarb Państwa.
– Gdy rodzice będą musieli składać wnioski do zagranicznych sądów czy innych instytucji, a nie będzie ich stać na opłacenie tłumacza, koszty tłumaczenia pokryje Skarb Państwa – podkreśla resort.
Na wzór Wielkiej Brytanii, Niemiec i Holandii wprowadzony ma być przymus adwokacki – strony będą musiały wskazać pełnomocników albo adwokaci zostaną wyznaczeni z urzędu.
– Przynajmniej do czasu rozprawy apelacyjnej dziecko pozostanie w Polsce, bowiem orzeczenia w trybie Konwencji Haskiej o wydanie dziecka będą wykonane dopiero po uprawomocnieniu – czytamy w założeniach projektu.
Ważnym punktem nowego projektu ustawy jest zapis o skargach kasacyjnych od orzeczeń w sprawach o odebranie dziecka. Będą je mogli wnieść do Sądu Najwyższego: Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka.
MS notowało dotychczas rocznie ponad 100 spraw dotyczących uprowadzeń rodzicielskich. W 2014 roku było ich 164, w 2016 – 190, a od początku 2017 wpłynęło już ponad 160 nowych spraw.
Jak podaje MS spośród wniosków rozstrzyganych przez sądy, większość była oddalana. Jednak każdego roku zdarzały się orzeczenia nakazujące wydanie dziecka za granicę. (PAP)
Co? Gdzie? Kiedy?
