19 marca
wtorek
Józefa, Bogdana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

80 lat temu zmarł Wojciech Korfanty

Ocena: 4.6
5334

80 lat temu, 17 sierpnia 1939 r., zmarł w Katowicach Wojciech Korfanty, dyktator III Powstania Śląskiego, poseł, jeden z przywódców Chrześcijańskiej Demokracji; wicepremier rządu RP (1923), więzień brzeski, współtwórca antysanacyjnego Frontu Morges.

Był Ślązakiem, urodził się 20 kwietnia 1873 r. w Sadzawce, obecnie część Siemianowic Śląskich. Na kilka miesięcy przed maturą został relegowany z niemieckiego gimnazjum za manifestowanie swojej polskości, co wyrażało się krytyką Otto Bismarcka oraz powstaniem koła samokształceniowego, na którym czytano literaturę polską. Skończył więc gimnazjum eksternistycznie i po maturze zapisał się na politechnikę w Charlottenburgu pod Berlinem. Rok później przeniósł się na Królewski Uniwersytet we Wrocławiu, gdzie studiował prawo, ekonomię i filozofię. Studia dokończył na uniwersytecie w Berlinie.

W 1898 r. po raz pierwszy przyjechał do Warszawy, gdzie 24 grudnia tego roku wziął udział w odsłonięciu pomnika Adama Mickiewicza, zaprojektowanego przez Cypriana Godebskiego. Spotkał się wtedy z Romanem Dmowskim, późniejszym przywódcą Narodowej Demokracji.

Już jako młody człowiek wiele podróżował. W 1899 r. był w Rosji, Austrii, Niemczech, Francji i Holandii, gdzie poznał ówczesne prądy ideowo-społeczne.

W latach 1901-1908 był członkiem Ligi Narodowej, której członkowie za główny cel stawiali odzyskanie przez Polskę niepodległości. Współpracował wtedy z Romanem Dmowskim. W 1901 r. wraz z Janem Jakubem Kowalczykiem założył „Górnoślązaka”, którego był redaktorem naczelnym. Rok później brał udział w reaktywacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

Za swoje krytyczne poglądy wobec germanizacyjnej polityki władz niemieckich, zwłaszcza za publikację artykułów „Do Niemców” i „Do moich braci Górnoślązaków” w 1902 r. skazany został na cztery miesiące więzienia i osadzony w areszcie we Wronkach. W czerwcu 1903 r. jako pierwszy Polak z Górnego Śląska został wybrany do Reichstagu. Kiedy zamierzał poślubić Elżbietę Szprot, arcybiskup wrocławski kard. Georg Kopp zażądał od niego, aby odwołał zarzuty stawiane księżom niemieckim o germanizację katolików polskich. To był tylko pretekst, chodziło o niezadowolenie niemieckiego hierarchy, że to właśnie Korfanty zdobył mandat do parlamentu, który wcześniej miała niemiecka partia Centrum, do której należeli katolicy. Ten odmówił, a sprawa jego ślubu kościelnego oparła się o krakowskiego kardynała Jana Puzynę, który ostatecznie – nie bez problemów – wyraził zgodę. Ślub odbył się w krakowskim kościele Św. Krzyża, a z małżeństwa tego urodziło się czworo dzieci.

Korfanty wielokrotnie kandydował i był wybierany do parlamentów: w 1904 r. do Sejmu Pruskiego, w 1918 r. ponownie do Reichstagu, w 1922 do Sejmu RP i do Sejmu Śląskiego, 1930 (podczas uwięzienia) ponownie do Sejmu Śląskiego.

W historii zapisał się jako założyciel, redaktor naczelny bądź wydawca kilku tytułów. Oprócz wspomnianego „Górnoślązaka” związany był z takimi tytułami jak: „Praca”, „Polak”, „Kurier Śląski”, „Polonia” i „Rzeczpospolita”. Te dwa ostatnie tytuły były dziennikami, a prawa do tego ostatniego kupił od Jana Paderewskiego.

Działał na wielu polach społecznych, m.in. na rzecz poprawy sytuacji polskich robotników w Niemczech. Podczas I wojny światowej zabiegał o powołanie Legionów Polskich, a w 1918 r. podejmował działania na rzecz odrodzenia państwa polskiego. 25 października 1918 r. w Reichstagu zażądał przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego oraz Górnego Śląska.

W 1920 r. był komisarzem akcji plebiscytowej na Górnym Śląsku. Wielokrotnie na wiecach wypowiadał się za wolną, niepodległą Polską. W 1921 r. stanął na czele III Powstania Śląskiego. Choć plebiscyt nie był korzystny dla Polski, to III Powstanie Śląskie osiągnęło swój cel. Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku podjęła w październiku 1921 r. decyzję o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Polsce przydzielono wtedy dodatkowo 1/3 spornego terytorium. Miało to wielkie znaczenie dla rozwoju gospodarczego kraju (na terytorium odrodzonej Rzeczpospolitej znalazło się 50 proc. hut i aż 76 proc. kopalń węgla).

Korfanty pełnił też funkcje rządowe. Był wicepremierem i ministrem bez teki w rządzie Wincentego Witosa. W 1922 r. był kandydatem sejmowej większości na premiera, ale naczelnik państwa Józef Piłsudski zdecydowanie odmówił podpisania dla niego desygnacji.

W 1930 r. Korfanty został aresztowany po raz kolejny, tym razem wraz z posłami Centrolewu. Postawiono mu absurdalne zarzuty o malwersację. Osadzono go w Twierdzy Brzeskiej, gdzie był maltretowany i stracił na wadze 25 kg. Uwolniony po zdobyciu mandatu poselskiego z listy Chrześcijańskiej Demokracji, powrócił na Górny Śląsk.

Zagrożony ciągłym aresztowaniem po spreparowaniu nowych oskarżeń (władze sanacyjne de facto nie uznawały immunitetu poselskiego), w 1935 r. udał się do Czechosłowacji, a po zajęciu jej przez Niemców do Paryża.

W kwietniu 1939 r. wraca do Polski i zostaje natychmiast aresztowany i osadzony na Pawiaku, a 20 lipca, ciężko chory, przewieziony do szpitala przy ul. Hożej. Operacja wykazuje poważne uszkodzenia wątroby. Niektóre źródła podają, że cela więzienna, w której przebywał, nasiąknięta została oparami arszeniku. Umiera w Warszawie 17 sierpnia 1939 r. Stolica żegna go Mszą Świętą w kościele Najświętszego Zbawiciela. Trzy dni później pochowano go na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

W 1997 r. otrzymał pośmiertnie Order Orła Białego.
 

Wojciech Świątkiewicz
Idziemy nr 33 (465), 15-17 sierpnia 2014 r.

 

 

 

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 19 marca

Wtorek - V Tydzień Wielkiego Postu
Szczęśliwi, którzy mieszkają w domu Twoim, Panie,
nieustannie wielbiąc Ciebie.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): Mt 1,16.18-21.24a
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

Nowenna do św. Rafki

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter