Rosja: Sąd Najwyższy nakazał likwidację stowarzyszenia Memoriał

Sąd Najwyższy przychylił się do wniosku prokuratury generalnej w sprawie likwidacji stowarzyszenia Memoriał, jego regionalnych oddziałów i "innych strukturalnych organizacji" - ogłosiła sędzia Ałła Nazarowa.

Adwokatka organizacji Maria Ejsmont zapowiedziała odwołanie się od wyroku, który oceniła jako nielegalny i bezpodstawny - podaje TASS.

Odwołanie w Rosji, a w razie konieczności także do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zapowiedział też szef Memoriału Jan Raczyński. Dodał, że niemożliwe jest całkowite powstrzymanie działalności Memoriału, ponieważ organizacja posiada struktury, nie będące osobami prawnymi - pisze Interfax.

Przed sądem zgromadziło się ponad 100 osób na znak wsparcia dla organizacji. Zebrani krzyczeli "hańba" po ogłoszeniu wyroku. Świadkowie twierdzą, że kilka osób zatrzymano za próbę rozwieszenia plakatów.

Według SN stowarzyszenie Memoriał naruszało przepisy o tzw. zagranicznych agentach. Podczas wystąpień stron przedstawiciele prokuratury generalnej twierdzili, że Memoriał działa, naruszając prawo, ignoruje wymogi ustawy o zagranicznych agentach w sprawie oznaczania swoich materiałów, podkreśla swój szczególny międzynarodowy status - pisze Interfax.

Przedstawiciel strony skarżącej powiedział, że Memoriał spekuluje wokół tematu represji i tworzy fałszywy obraz ZSRR jako terrorystycznego państwa, zniekształca historię Wielkiej Wojny Ojczyźnianej i rehabilituje nazistowskich zbrodniarzy.

Za "zagranicznego agenta" stowarzyszenie Memoriał, zajmujące się badaniem "białych plam" rosyjskiej historii najnowszej, zostało uznane w 2016 roku. Działające w ramach Memoriału centrum obrony praw człowieka otrzymało ten status jeszcze wcześniej, w 2014 roku.

+++++

Potępiamy decyzję rosyjskiego Sądu Najwyższego, który nakazał we wtorek likwidację stowarzyszenia Memoriał zajmującego się badaniem zbrodni stalinowskich; Polska nigdy nie opuści tych wspaniałych ludzi z Memoriału

- przekazał PAP w odpowiedzi na decyzję Sadu Najwyższego Rosji rzecznik polskiego MSZ Łukasz Jasina.

Także za skandaliczną i nie znajdującą jakiekolwiek usprawiedliwienia uznał decyzję o nakazie likwidacji stowarzyszenia Memoriał szef prezydenckiego Biura Polityki Międzynarodowej Jakub Kumoch.

Przypomnę, że niedawno prezydenci Polski, Litwy, Łotwy i Estonii wyrazili pełną solidarność z tą organizacją, której jesteśmy wdzięczni między innymi za walkę o prawdę o zbrodni katyńskiej [...] Zakaz istnienia Memoriału to tak naprawdę próba zagłuszania sumienia Rosji. Memoriał był dla wielu narodów tą dobrą stroną Rosji, a jeśli Rosja zamyka tę swoją dobrą stronę, to sama robi sobie wielką krzywdę

- powiedział. Odnosząc się do przedstawionych Memoriałowi zarzutów, Kumoch ocenił, że są one elementem "farbowania historii, udawania, że zbrodniczy reżim sowiecki był jakimś momentem chluby w historii narodu rosyjskiego".

"Nie był, było to państwo oparte na przemocy, jest winne licznych zbrodni, zarówno na narodzie rosyjskim, jak i na wielu innych narodach, w tym na Polakach

- ocenił. Na pytanie, czemu jego zdaniem decyzja rosyjskiego Sądu Najwyższego została podjęta akurat w tym momencie, Kumoch zauważył, że bardzo często tego typu decyzje w Rosji zapadają w okresie świąteczno-noworocznym, czyli - ze względu na różnice kalendarza - między połową grudnia a połową stycznia, "niejako pod osłoną świąt, gdy opinia publiczna się mniej nimi interesuje".

Władze Rosji nie rozumieją, że Memoriał mówił prawdę nie o Rosji, tylko o opresyjnym systemie, który Rosji narzucono i w którym, cierpieli tak samo obywatele Rosji, jak i wszystkie narody, na które się rozciągała jałtańska strefa dominacji

- powiedział z kolei Polskiej Agencji Prasowej - odnosząc się do wyroku Sądu Najwyższego Rosji - historyk z Instytutu Studiów Politycznych PAN prof. Wojciech Materski.

Spodziewaliśmy się tej decyzji od dawna. Po skandalicznym dekrecie o obcych agenturach teraz dla prezydenta Rosji Władimira Putina powstała formalno-prawna możliwość delegalizowania tych organizacji, które nadmiernie ujawniają, w jego optyce, prawdę o sowieckim systemie, którego dzisiejsza Rosja jest w szeregu aspektów kontynuacją. Już od kilku miesięcy czekaliśmy na ten moment i moment ten nadszedł. Nie pomogły protesty i apele

- powiedział podkreślając, że stowarzyszenie Memoriał było organizacją, która "zrobiła ogromnie wiele dobrego jeśli chodzi o Rosjan, ale także o Polaków i przedstawicieli innych narodowości, ofiar systemu sowieckiego, systemu opresyjnego, szczególnie w latach II wojny światowej". Przez to stowarzyszenie uczyniło wiele dla poznania prawdy o zbrodni katyńskiej, dla szczegółów dotyczących mechanizmu tej zbrodni i dla wiedzy o poszczególnych osób, jej ofiarach.

Jeśli dzisiaj dysponujemy listami śmierci z trzech obozów - Kozielska, Ostaszkowa i Starobielska, listami deportacyjnymi. Jeżeli możemy ustalić bazę personaliów ofiar represji stalinowskich, taką bazę prowadził ośrodek KARTA, a w tej chwili prowadzi IPN, ona liczy kilkaset tysięcy nazwisk, to w wielkim stopniu jest zasługa Memoriału

- podkreślił historyk. Dodał, że teraz to "wszystko przechodzi do historii".

+++++

Memoriał - którego pełna nazwa brzmi: Międzynarodowe stowarzyszenie historyczno-oświatowe, charytatywne i obrony praw człowieka "Memoriał" - powstał w latach 80. XX wieku jako zrzeszenie niezależnych organizacji. Również teraz tworzą go niezależne struktury, z których 10 działa poza granicami Rosji.

Od 30 lat Memoriał zajmuje się badaniem represji politycznych w ZSRR, w tym represji wobec Polaków. Centrum obrony praw człowieka Memoriału nagłaśnia przypadki łamania praw człowieka; prowadzi też wykaz więźniów politycznych w Rosji.