Efekt nowego premiera

Czy to zapowiedź rozchwiania pozycji prawicowego obozu? Kaczyński obawiał się ciętego języka Macierewicza, jego skłonności do przedstawiania każdego sporu z nim jako efektu knowań wrogich sił. Dziś, choć sam ten polityk deklaruje ogólnikową lojalność, jego zwolennicy podchwytują tę melodię. Kłopoty mogą więc nadejść.

Radykałowie niegroźni

Pamiętamy niedawny lęk pisowskiego ludu przed sondażowymi skutkami zastąpienia Szydło „banksterem” Morawieckim. Dziś nie ma po nich śladu – nie tylko nie nastąpiła sondażowa zapaść, ale jest nawet przyrost, a nowy premier jest najpopularniejszym polskim politykiem.

Gdyby Macierewicz, solista nielubiany w kierownictwie PiS, gdzie nikt go nie bronił, był kandydatem na poważnego lidera radykalnej prawicy, stworzyłby silny ruch, a nie kanapową partyjkę, już wiele lat temu. Moim zdaniem, choć to się okaże, utrata jednego rozczarowanego radykała może być zrównoważona pozyskaniem wielu nowych, wyborców. Nie mitycznego „centrum”, bo zwykli wyborcy rzadko rozumują takimi kategoriami, a zwykłych Polaków kierujących się nie ideologią, lecz wrażeniami. Wrażeniami korzystniejszymi, kiedy partia umie przyciągać, a nie epatować głośną obecnością.

Na razie PiS rezygnuje z dokańczania swojej rewolucji, konkretnie z jej ostatniego rozdziału, jakim miała być tzw. dekoncentracja mediów, czyli de facto próba ograniczenia obecności w nich zagranicznego kapitału. Zarazem ta rewolucja i tak daleko zaszła – źródłem legitymacji sędziów ma być od teraz nie sędziowska korporacja, a – pośrednio, ale jednak – wola polityków. Nadchodzi pora administrowania tym, co do tej pory zbudowane. Ewentualne śmielsze przedsięwzięcia odsyłane są do następnej kadencji.

O racji takiej zmiany może świadczyć kompletne pogubienie się liberalno-lewicowej opozycji. Po części próbuje ona dowieść, że usunięcie Macierewicza, Waszczykowskiego i Szyszki to przyznanie jej racji. Po części głosi tezę, że nic się nie zmienia, a rozciągnięta do pół roku rekonstrukcja to medialna osłona dla „zawłaszczania” przez PiS wymiaru sprawiedliwości. Wrażenie wygładzania kantów i apelowania do nowych grup wyborców, przede wszystkim tematyką społeczno-gospodarczą, jawi się jednak jako zabójcze dla opozycji. „PiS idzie po was, żeby was zjeść” – napisał złowróżbnie skrajnie antypisowski publicysta Oka Press Stanisław Skarżyński. No właśnie, nic dodać, nic ująć.

Opozycja samozaorana

PiS nadal zachowuje swoje atuty: poczucie wspólnego języka z większością Polaków socjalną opiekuńczością, oporem wobec przyjmowania imigrantów czy wrażeniem, że broni zwykłych ludzi przed elitami. Czy to ostatnie da się podtrzymywać z premierem – do wczoraj wielkim finansistą? Bywały takie fenomeny. Na dokładkę opozycja gubi się w meandrach taktyki.

W teorii ratunkiem powinno być uruchomienie tematu aborcji, w postaci dwóch projektów obywatelskich w parlamencie. Ale kiedy projekt proaborcyjny upadł głosami części PO i Nowoczesnej, nawet to obróciło się przeciw opozycji. Przy czym od braku dyscypliny, naturalnego w przypadku glosowania światopoglądowego, gorsze było uruchomienie potem procesu histerycznych rozliczeń, swarów i samokrytyk.

O racji dokonanej zmiany świadczy kompletne pogubienie się opozycji.

Wrażenie „samozaorania opozycji” jest tak dojmujące, że pojawiły się w Sejmie pogłoski, iż PiS mógłby go rozwiązać, korzystając z opóźnień w uchwalania budżetu, rękami pogodzonego z dawnymi kolegami prezydenta Dudy. Liderzy obozu rządowego zaprzeczają – chyba szczerze. Efekt nowego premiera jest wciąż zbyt świeży, a trudno być pewnym entuzjazmu wobec takiego pomysłu nie tylko prezydenta, ale i Kaczyńskiego. Nigdy nie ufał on sondażom, a ma złe doświadczenia z 2007 r., kiedy poszedł na wcześniejsze wybory – i przegrał.

Czeka nas więc okres długotrwałej dominacji prawicy w obecnym parlamencie, wzmacniany zapewne podbieraniem kolejnych posłów opozycji, choć i natrętną propagandą rządowych mediów. Czy nie widać w tej beczce miodu łyżki dziegciu? Z pewnością tak wielka przewaga prowokuje do konfliktów wewnętrznych, które mogą zastąpić spory koalicji z opozycją. Antoni Macierewicz to nie jedyny kandydat do ich generowania. Nowym powodem może być układanie list w wyborach samorządowych. Ale pokaz harmonii PiS z prezydentem pokazuje, że Kaczyński chce tego uniknąć.

Kłopotem mogą się okazać też detale polityki zagranicznej. Premier Morawiecki chce negocjować z Europą, ale co ma jej do zaoferowania poza grą na czas? Jeśli posunie się za daleko w ustępstwach dotyczących kształtu zmian prawnych i ustrojowych, straci zaufanie swojego obozu. Jeśli nic nie wskóra, spodziewam się dla Polski wprawdzie nie sankcji, ale osłabienia jej międzynarodowej pozycji.

Wewnątrz kraju prospołeczna natura tej formacji może zostać poddana najróżniejszym próbom. Nie zazdroszczę nowemu ministrowi zdrowia prof. Łukaszowi Szumowskiemu: istotą wyzwania nie jest bowiem negocjacyjna niezręczność jego odwołanego poprzednika Konstantego Radziwiłła, a brak odwagi całego PiS w szukaniu budżetowych rezerw, względnie alternatywnych pomysłów na finansowanie służby zdrowia. Bez tego kolejki do lekarzy się nie zmniejszą, a system opieki zdrowotnej pozostanie patologiczny. To cały czas jedna z największych porażek tej ekipy, przyćmiona spektakularnymi sukcesami, ale teraz wyłażąca na wierzch.

Tylko że dziś wszelkie potencjalne porażki nikną przykryte wrażeniem, że ten obóz, skazywany kiedyś na klęski, panuje nad sytuacją. Jak długo to potrwa? Na miejscu opozycji uzbrajałbym się w wielką cierpliwość.