Komentarze do czytań - Wtorek, IV  Tydzień Wielkiego Postu

komentarze Bractwa Słowa Bożego,
autor: ks. Błażej Węgrzyn

Pierwsze czytanie: Ez 47, 1-9. 12

Przypomnijmy: towarzyszymy duchowo deportowanym do Babilonii i pokutującym Izraelitom, którzy otrzymują zapowiedź powrotu do ziemi ojczystej. Wczoraj Izajasz malował przed banitami obraz szczęśliwej Jerozolimy; dziś Ezechiel roztacza przed nimi wizję świątyni, z której bije potężne źródło życia, którego strumienie leczą nawet słone wody Morza Martwego! Słuchający tych słów Izraelici z pewnością wzbudzali nadzieję na polepszenie swego opłakanego stanu i wznowienie kultu świątynnego. Zarazem, być może też medytowali nad biblijnym opisem raju, tętniącym życiem i z rosnącym w nim samym drzewem życia, którego owoców ludzie zostali pozbawieni wraz z grzechem pierworodnym (wszak Księga Rodzaju powstawała właśnie w tamtym okresie). Tak czy inaczej, dla nas – katolików obchodzących Wielki Post – proroctwo Ezechiela wskazuje na ukrzyżowaną świątynię ciała Chrystusa, z której również wypłynęła krew i woda (por. J 2, 21n; 19, 34) jako znak Ducha Świętego ożywiającego Kościół i „zapładniającego” Jego święte sakramenty, zwłaszcza chrztu i Eucharystii (zob. KKK 694, 766 i 1225). Podobnie, to właśnie krzyż jest nowym drzewem życia, a sakramenty jego owocami! Kontemplując te prawdy w osobistej modlitwie, warto zwrócić jeszcze uwagę na pewną niewspółmierność: podczas gdy u Ezechiela rzeka wypływająca spod świątyni jest ogromna i ekspansywna, śmierć Jezusa jest zaledwie jednostkową historią rozegraną na peryferiach ówczesnego świata; podobnie, sakramenty Kościoła odznaczają się pro-stotą i łatwo nużącą powtarzalnością… Dalej, podczas gdy rzeki Ezechiela nie da się przeo-czyć ani się jej oprzeć, odkupienie Jezusa i sakramenty Jego Kościoła da się ominąć. Zadbajmy więc szczególnie o wrażliwość na styl działania Boga, którego siła drzemie w delikatności.

Psalm responsoryjny: Ps 46 (45), 2-3. 5-6. 8-9

W środkowej części dzisiejszego psalmu znajduje się powód jego dobrania do pierwszego czytania: Nurty rzeki rozweselają miasto Boże, najświętszy przybytek Najwyższego. Natychmiast powinien nas zaintrygować fakt, że Jerozolima nie jest położona nad rzeką… Wygląda na to, że autor posłużył się mitycznym ideałem boskiej siedziby, z której bije źródło wszelkiego życia symbolizowanego właśnie przez rzekę (por. Iz 33, 21; Jl 4, 18; Za 14, 8; Ap 22, 1n). Warto przyjąć tę plastyczną intuicję, w którą wpisuje się także boskie objawienie Jezusa, „w którym jest życie” (zob. J 1, 4) i który wierzącemu weń sercu obiecuje zainstalowanie „źródła tryskającego ku życiu wiecznemu” (zob. J 4, 10.14; 6, 37n). Czy tak postrzegasz swoje ochrzczone serce? Czy z takim nastawieniem uczestniczysz w liturgii? Czy w tej optyce czerpiesz siłę z modlitwy?

Ewangelia: J 5, 1-16

Po wczorajszym obfitym wprowadzeniu znamy już wymowę siedmiu znaków odsłaniających bóstwo Jezusa wraz z ich relacją do ósmego, znaku par excellence, jakim jest chwała krzyża. Dzisiejszy fragment prezentuje nam trzeci znak. Oczekiwalibyśmy, że uzdrowienie chorego przy sadzawce zachowa schemat poprzednich zdarzeń i odznaczać się będzie wyraźnym podobieństwem „sposobu” (= zawierzenie słowu Jezusa) oraz podobieństwem „celu” (= wyznanie wiary w Jego bóstwo). Tymczasem dzieje się inaczej: nieszczęsny mężczyzna wydaje się zupełnie „zapiekły” czy wręcz „zapleśniały” (zgnuśniały) w swym wieloletnim cierpieniu, a do tego całkowicie omamiony traktowaniem poruszenia wody na sposób magiczny i zabobonny (zob. KKK 2111). Możemy przyjąć, iż na pytanie Jezusa: Czy chcesz wyzdrowieć?, albo nie odpowiada wcale, albo w praktyce odpowiada negatywnie. Do tego, choć tego dnia akurat trwał szabat – pamiątka boskich dzieł: stworzenia i wyzwolenia z Egiptu (zob. Wj 20, 11; Pwt 5, 15) – nasz człowiek nic sobie z tego wewnętrznie nie robił; choroba zupełnie przytępiła jego duchową wrażliwość i „uodporniła” go na wspominanie zbawczych interwencji Pańskich. Jego serce przypomina spieczoną ziemię (por. Ps 143 [142], 6), w którą „woda życia”, czyli słowo Jezusa mocne Duchem Świętym (zob. J 4, 10; 7, 37n), na pierwszy rzut oka nie ma jak „wsiąknąć”... Krótko mówiąc, biedak umarł za życia, bo zgasły w nim pragnienia i nadzieja. I właśnie w tym opłakanym stanie dokonuje się jego uzdrowienie, by uświadomić nam, że Zbawiciel przyszedł nie tylko do tych, którzy tęsknili za Nim „jak łania pragnąca wody ze strumieni” (zob. Ps 42 [41], 2; por. 63 [62], 2), lecz także do tych, których pochłonął mrok i rozpacz. Zarazem, Jezus poucza uzdrowionego, że choć w wymiarze psychologicznym bardziej dojmujące bywa zło fizyczne (jak śmierć, choroba, uraz, kataklizm czy bessa), to w wymiarze metafizycznym, czyli realnym, poważniejsze jest zło moralne (= grzech, czyli spowodowanie nieporządku powiązane z winą): Nie grzesz już więcej, aby ci się coś gorszego nie przydarzyło! Z zakończenia epizodu dowiadujemy się, że mocniejsze wrażenie wywarło na mężczyźnie fizyczne uzdrowienie niż moralne pouczenie – nie dziwota! – lecz to właśnie swym moralnym użyciem odzyskanego zdrowia będzie tak naprawdę odtąd świadczył, czy doznany cud odczytuje jako znak.