Komentarze do czytań - Środa, V Tydzień zwykły

komentarze Bractwa Słowa Bożego
autor: Piotr Lipiec
Kleryk IV roku WMSD w Warszawie

Pierwsze czytanie: Rdz 2, 4b-9.15-17

Dzieło stworzenia, którego dokonuje Bóg, w kontekście dzisiejszego czytania stanowi jakby scenę służącą temu, by człowiek mógł stać się istotą żyjącą (hbr. nepes hajjd). Takie założenie sugeruje nam, że zachowanie właściwych stosunków człowieka ze stworzeniem wpływa na konstytuowanie się jego osobowego „ja”: brak wspomnianego nepes stanowi bowiem dla niego poważne zagrożenie a nawet wiąże się z ryzykiem utraty życia (por. Ezd 9,5).

Podlegając temu uwarunkowaniu, człowiek zostaje umieszczony w ogrodzie Eden, aby uprawiał ziemię (hbr. dbad). Słówka tego używano również, aby wskazać na konieczność pełnienia czynności kultowych i przestrzegania przykazań, co może sugerować, że nasza właściwa relacja do stworzenia uzależniona jest ściśle od udziału w liturgii oraz  przestrzegania Bożego Prawa.

Poznanie dobra i zła, o którym mowa w dzisiejszym czytaniu wiąże się z hebrajskim słowem ‘jada, które wyraża nie tyle poznanie, co możliwość autonomicznego stanowienia o tym co dobre lub złe. W takich okolicznościach interpretacyjnych zjedzenie owocu z drzewa poznania jest wejściem w prerogatywy Boga, których człowiek nie będzie mógł udźwignąć przez wzgląd na swoją ograniczoną naturę. Dlatego też poczyniona przez Boga wzmianka o śmierci, ma związek raczej z pragnieniem ostrzeżenia człowieka, aniżeli z chęcią wymierzenia mu kary.

Psalm responsoryjny: Ps 104, 1n.27-30

Psalm 104 opiewa nieustanną rolę stwórczą Jahwe, co przeciwstawia się popularnej wizji Boga – zegarmistrza świata, który po dokonaniu dzieła stworzenia dystansuje się od niego, pozostawiając go na łasce bezwzględnie funkcjonujących mechanizmów. Prawda o tym, że „Bóg jest Miłością” ma swoje realne konsekwencje m.in. w tym, że nie pozostawia On swojego stworzenia „niby sierotami”, ale stale zaangażowany jest w utrzymanie go przy życiu.

Stworzenie, o którym mowa w ostatnim wersecie omawianego psalmu, próbowano interpretować w tradycji Kościoła przez pryzmat zmartwychwstania, co wpłynęło zaś na to, że „odnowienie oblicza ziemi” utożsamiono z nieustannym pojawianiem się nowego życia, powoływaniem go do istnienia.

Psalm 104 pokazuje nam również, czym charakteryzować się powinna dobra wspólnota: ma być ona powołana do życia przez Boga oraz zostać napełniona Jego Duchem (por. Dz 2, 1-13).

Ewangelia: Mk 7, 14-23

Dzisiejsza ewangelia kontynuuje podjęty wczoraj temat nieczystości. Nauka Jezusa, którą słyszą Żydzi, nie powinna wprawiać ich w zaskoczenie, bowiem już prorok Ezechiel mówił o tym, że prawdziwą nieczystością jest złe postępowanie (por. Ez 36, 17). Jezus idzie jednak nieco głębiej – wskazuje na serce (gr. kardia), w którym upatrywano ośrodka decyzyjnego człowieka, jako źródło nieczystości. Wejść w relację z Bogiem znaczy tyle, co narazić swoje serce na ryzyko – serce, które często zadowala się wyłącznie zewnętrznym kultem Boga (por. Am 5, 21).

Spośród wymienionych przez Jezusa „wad serca” ciekawą od strony egzegetycznej wydaje się być wada podstępu. Użyte w tej perykopie słowo (gr.) dolos odnosi się do wyrażenia (gr.) en dolo(i), czyli konkretnie tego podstępu, który powzięli arcykapłani, aby pojmać i zabić Jezusa.