Komentarze do czytań - Sobota - XXII Tydzień zwykły

komentarze Bractwa Słowa Bożego,
autor: ks. dr Błażej Węgrzyn

Pierwsze czytanie: 1 Kor 4, 6-15

Kończymy dziś wątek rozłamów w Kościele korynckim; kończymy go wezwaniem do wdzięczności: „Cóż masz, czego byś nie otrzymał? A jeśli otrzymałeś, to czemu się chełpisz, tak jakbyś nie otrzymał?”. Okazuje się, że Koryntianie nie tylko kurczowo trzymali się swoich liderów, ale także bardzo łatwo zagarniali owoce ich posługi. Bibliści sugerują, że chodzi tu o naiwne przekonanie o własnym zbawieniu, czyli zbytnią pewność siebie – co, z kolei, rzutuje na pobłażliwość w sprawach moralnych (o czym przekonamy się już w kolejnym tygodniu). Stąd Pawłowa ironia: „Zaczęliście królować bez nas!”. Przypomina to wcześniejsze zapędy pobratymców Jezusa, którzy na widok znaków – zwłaszcza rozmnożenia chleba – usiłowali obwołać go królem, w domyśle: zaspokajającym ich przyziemne potrzeby i zachcianki (por. J 6, 14n). Podobnie Koryntianie: „już są nasyceni, już opływają w bogactwa”. Apostoł więc studzi ich zapędy, ponownie, zapewniając o szlachetnej intencji: „Nie piszę tego, żeby was zawstydzić, lecz aby was napomnieć – jako moje najdroższe dzieci”. No, właśnie: św. Paweł czuje się jak rodzic, którego przesłoniły dzieciom podarowane przezeń drogie zabawki. Prosi więc, by Koryntianie wysłuchali go do końca i pozwolili mu wyjaśnić im dokładnie, jak należy posługiwać się „zabawką” wiary. W dalszym ciągu – pominiętym już przez lekcjonarz – powie im wprost: „Proszę was przeto, bądźcie naśladowcami moimi!” (1 Kor 4, 16). Przyłóżmy zatem sytuację Koryntian do nas i zastanówmy się, czy jakoś nie wyrwaliśmy się przedwcześnie z rąk naszym duchowym wychowawcom, przez co nie dosłuchaliśmy Ewangelii do końca? A może bliżej nam do św. Pawła, bo to nas przedwcześnie opuścili duchowi wychowankowie?

Psalm responsoryjny: Ps 145 (144), 17-18. 19-20. 21

Duchowe ojcostwo św. Pawła wobec Koryntian i wielu innych wspólnot dużo go kosztuje, z czym się nie kryje: „Aż do tej chwili łakniemy i cierpimy pragnienie, brak nam odzieży, jesteśmy policzkowani i skazani na tułaczkę, i utrudzeni pracą rąk własnych… Staliśmy się jakby śmieciem tego świata i wzbudzamy odrazę we wszystkich aż do tej chwili”. By dostrzec tę rzeczywistość w dzisiejszym psalmie, musimy dokonać uwewnętrznienia pewnego wersetu: „Pan zniszczy wszystkich występnych” – oryginalnie, mowa tu, rzecz jasna, o złych ludziach; w sensie duchowym zaś, który z powodzeniem wydobywa dla nas Nan C. Merrill, mowa tu o tym, co we mnie jest przyziemnego i wymagającego przybicia z Chrystusem do krzyża (por. Ga 2, 19; Kol 3, 15); dlatego nasza poetka modli się: „Przypomnij mi wszystko, czego się wyrzekłem, by stać się wolnym i pomóc w odbudowie świata z radykalną ufnością, miłością i zachwytem!”.

Ewangelia: Łk 6, 1-5

Dzisiejszy epizod podpada pod tę samą prawidłowość, co wczorajszy: także zakaz pracy (tutaj: łuskania kłosów) stanowi element prawa rytualnego, będącego w relacji służebnej wobec prawa moralnego (tutaj: trzeciego przykazania). Kto jest najedzony, temu szabatowy zakaz pracy służy – zaoszczędzony czas może przeznaczyć na kult i relacje rodzinne; komu jednak doskwiera głód, ten najpierw musi się najeść (albo zarobić na pożywienie), by mieć siłę zarówno na kult, jak i relacje. Chrześcijański porządek podtrzymuje tę uniwersalną logikę: „W niedzielę oraz w inne dni świąteczne nakazane wierni powinni powstrzymać się od wykonywania prac lub zajęć, które przeszkadzają oddawaniu czci należnej Bogu, przeżywaniu radości właściwej dniowi Pańskiemu, pełnieniu uczynków miłosierdzia i należytemu odpoczynkowi duchowemu i fizycznemu. Obowiązki rodzinne lub ważny pożytek społeczny stanowią słuszne usprawiedliwienie niewypełnienia nakazu odpoczynku niedzielnego” – oczywiście, w imię życiowego realizmu, „wierni powinni jednak czuwać, by uzasadnione powody nie doprowadziły do nawyków niekorzystnych dla czci Boga, życia rodzinnego oraz zdrowia” (KKK 2185). W ten sposób polemika Jezusa z dzisiejszej Ewangelii wtóruje krytyce św. Pawła z pierwszego czytania: „Nie wolno wykraczać ponad to, co zostało napisane, i niech nikt w swej pysze nie wynosi się nad drugiego!” – a tak uczynili niektórzy z faryzeuszów, wyjmując rytualne prawo szabatowe z szerszego kontekstu moralnego i religijnego.