Komentarze do czytań - Piątek, XIX Tydzień zwykły

komentarze Bractwa Słowa Bożego,
autor: Maciej Siekierski

Pierwsze czytanie: Joz 24, 1-13

Dzisiejsze czytanie stanowi pierwszą część końcowego rozdziału Księgi Jozuego i  swoiste zamknięcie tak życiowej misji Jozuego jak też i historycznej klamry obejmującej wydarzenia zapoczątkowane w węższej perspektywie wspominanym wczoraj przejściem przez Jordan, a w szerszej, czy to wydarzeniem wyjścia z Egiptu, czy też, jeśli sięgnąć głębiej w przeszłość, obietnicą daną przez Boga Abrahamowi. I choć to Jozue zwołuje lud, to słowa kierowane do wszystkich zebranych na tę okoliczność pokoleń Izraela, pochodzą wprost od Jahwe. Bóg przypomina wybranemu przez siebie narodowi historię płynących z przymierza cudów i znaków, które towarzyszyły mu na prawie sześćsetletniej drodze rozpoczętej przez Abrahama, Izaaka i Jakuba, a zakończonej wypełnieniem danej im obietnicy, jakim było objęcie na własność Ziemi Obiecanej – Kanaanu. Równie ważnym (o czym przekona nas jutrzejsza perykopa) jest tu przypomnienie i tego, że przymierze z Bogiem Jedynym oznaczało dla Abrahama całkowite odejście od kultów politeistycznych jak też i tego, że ostatnie zdobycze terytorialne Izraela nie są skutkiem jego przewag militarnych, a wynikają z bezpośredniej interwencji będącego Panem czasu i historii Jahwe.

Psalm responsoryjny: Ps 136, 1b i 2a i 3. 16a i 17a i 18. 21a. 22a i 24

Wersy pochodzą z o wiele dłuższego utworu, którego przedmiotem jest oddanie chwały Bogu. Obecny w całym tekście, sławiący wieczną łaskę Boga, wers poprzez swoją powtarzalność nadaje mu charakter dziękczynnego hymnu liturgicznego. Wybór dzisiejszy dotyczy przede wszystkim tych dzieł Jahwe, których kontekst historyczny związany jest z losami Izraela pomiędzy wyjściem z Egiptu, a wejściem do Ziemi Obiecanej. Całość utworu odnosi się także do kwestii bardziej uniwersalnych, jakimi jest powołanie świata do istnienia i ciągła, a więc sięgająca współczesności, opieka Boga nad wszelkim stworzeniem. Znajduje to odniesienie w początkowych i końcowych wezwaniach zachęcających wszystkich wierzących do oddania chwały Jahwe tak ze względu na Jego dobroć, Boski majestat oraz panowanie jak też i na zdolność do przebaczenia grzechów popadającym w niewierność ludziom.

Ewangelia: Mt 19, 3-12

W kolejnej, sprowokowanej przez wrogich Nauczycielowi uczonych w Piśmie wypowiedzi, Jezus nie tylko unika zastawionej przez pytających pułapki religijno-prawnej, ale i formułuje obowiązującą do dziś dnia w Kościele Katolickim zasadę nierozerwalności małżeństwa sakramentalnego. Pomimo tego, że chodzący za Nim, a tak naprawdę śledzący Jego słowa i czyny faryzeusze usiłują po raz kolejny Go podejść czy też pochwycić za niezgodne z doktryną słowo, Jezus odważnie, a zarazem w sposób trudny do zakwestionowania redefiniuje obowiązujące w ówczesnym judaizmie zasady prawa rodzinnego, negując uznawane wówczas powszechnie za oczywiste patriarchalne w swej naturze prawo do oddalenia małżonki z mniej lub bardziej istotnej przyczyny. Odrzucenie przez Jezusa tej reguły pozwala pytającym na skonfrontowanie Jego nowatorskich poglądów z zapisanymi w Torze słowami uważanego wówczas za ostateczną wyrocznię judaizmu proroka prawodawcy – Mojżesza. Mistrz, nie negując samej starotestamentalnej zasady, zmienia jednak perspektywę oceny z ludzkiej na teocentryczną i wyjaśnia swoim rozmówcom, że istnienie prawa do rozwodu nie wynika z pierwotnego i opisanego w Księdze Rodzaju zamysłu Boga, a jedynie jest przejściową koniecznością i dowodem na niedoskonałość i upór człowieka. Takie, a więc oczekujące przemiany ducha małżonków, podejście Jezusa budzi z kolei opory uczniów uznających pragmatycznie, że wobec oczywistego dla nich ryzyka niezgody lub niedoskonałości małżeństwo zdefiniowane według nowych zasad, a więc nierozerwalne, niewarte jest zawarcia. Jezus koryguje ich poglądy, przedstawiając swoje własne przekonania, co do przesłanek uniemożliwiających zawarcie małżeństwa. Z trzech podanych przez Niego – tylko trzecia, czyli dobrowolna, a nie spowodowana przyczynami biologicznymi, bezżenność, podejmowana ze względu na wyższe, a więc Boże cele, jest w Jego opinii na tyle wzniosła, że nie tylko warta naśladowania, ale i niestety trudna do zrozumienia dla niepowołanych do takiej formy życia ludzi.