Komentarze do czytań - Piątek, III Tydzień Wielkiego Postu

komentarze Bractwa Słowa Bożego
autor: ks. Błażej Węgrzyn

Pierwsze czytanie: Oz 14, 2-10

W porównaniu do wczorajszej tonacji smutku dzisiejsze czytania tchną nadzieją. Tym razem słuchacze proroków Ozeasza i Jezusa nawracają się. A do tego, oba fragmenty biblijne podpowiadają, dlaczego: Któż jest tak mądry, aby to pojął, i tak rozumny, aby to rozważył?, pyta Ozeasz. Także Jezus widzi, że uczony w Piśmie odpowiedział rozumnie. A zatem: mą-drość, rozumność, roztropność, refleksyjność… Te cechy decydują o nawróceniu serca. Kiedy serce jest rozumne? Gdy zachowuje prawo, które streszcza się w podwójnym przykazaniu miłości i które obejmuje dwie tablice Dekalogu. Odnotujmy jeszcze dwie rzeczy. Po pierwsze, zarówno Ozeasz, jak i Jezus kładą akcent na pierwsze przykazanie: Wróć, Izraelu, do Pana, Boga twojego! … Pierwsze jest: Słuchaj, Izraelu, Pan Bóg nasz jest jedynym Panem. Gdzie jest więc pierwszeństwo Boga, tam będzie i mądrość człowieka. Po drugie, zarówno Ozeasz, jak i Jezus dystansują się wobec kultu świątynnego: Zamiast cielca, dajemy Ci nasze wargi, deklaruje Ozeasz; Miłować Boga… i miłować bliźniego… znaczy daleko więcej niż wszystkie całopalenia i ofiary, stwierdza pochwalony przez Jezusa uczony w Piśmie. Tak, czas starego kultu świątynnego – ofiarniczego i zastępczego – się skończył; nastał zaś kult nowy – liturgiczne uobecnianie ofiary Chrystusa w Eucharystii. To właśnie wchodzenie w świętą komunię z tą ofiarą owocuje spójnością życia, czyli praktyczną jednością dwóch przykazań miłości i dwóch tablic Dekalogu.

Psalm responsoryjny: Ps 81 (80), 6c-8a. 8b-9. 10-11b. 14 i 17

Dzisiejszy psalmista kontynuuje refleksję nad wyjściem z Egiptu, czyli Exodusem. Zmienia się jednak perspektywa: mówi już nie lud ani osoba, ale sam Bóg, któremu przypisuje się słowa skargi pod adresem tych pierwszych. Bóg więc skarży się na to, że choć lud i każdego z osobna wybrał (oznajmił im słowa nieznane); choć ich wyzwolił (Uwolniłem od brzemienia; Ocaliłem cię); choć ich poddał próbie (Doświadczyłem cię przy wodach Meriba); choć im zawierzył Dekalog, a zwłaszcza pierwsze przykazanie (Nie będziesz miał obcego boga… Ja jestem Panem, Bogiem twoim!) – to Izrael Go nie posłuchał i nie kroczył Jego drogami. Czasami „wylanie serca” – „kawa na ławę” – przez rodzica wobec niesfornego dziecka, skutkuje opamiętaniem. Spróbujmy w tym kluczu ułożyć – pisemnie – własny psalm skargi Boga pod naszym adresem. Jakie wydarzenia i znaki by przywołał? Które przykazanie zaak-centował? Do czego nas wezwał?

Ewangelia: Mk 12, 28b-34

Co jeszcze może zwrócić naszą uwagę w dzisiejszej Ewangelii? Zagadkowe użycie przez Jezusa przysłówka: niedaleko. Podobnie jak w języku polskim, w grece składa się on z partykuły „nie” dodanej do przysłówka „daleko” i mającego znaczenie czysto geograficzne. Wiadomo jednak, że Jezusowi chodzi o sens duchowy. Zestawmy ten fragment z inną Jego wypowiedzią: Zapytany przez faryzeuszów, kiedy przyjdzie królestwo Boże, odpowiedział im [Jezus]: «Królestwo Boże nie przyjdzie dostrzegalnie; i nie powiedzą: „Oto tu jest” albo: „Tam”. Oto bowiem królestwo Boże pośród was jest» (Łk 17, 20-21). Tu także uderza symboliczna – relacyjna (!) – interpretacja przysłówków tu, tam oraz pośród. Czy to uczonemu w Piśmie, czy faryzeuszom Jezus usiłuje dać do zrozumienia, że problemem nie jest „rzeczywistość”, ale „oczy ich umysłów bądź serc”. Jezus stoi przed nimi – rozmawia, naucza, czyni znaki, wreszcie umiera – jak „sakrament”, którego właściwy sens pojmuje się jedynie w wierze. Nasz dzisiejszy uczony w Piśmie jest więc na progu wiary: już podchodzi do Jezusa i już Go pyta… ale jeszcze tytułuje go Nauczycielem, a nie Panem i Bogiem. To właśnie dlatego jest wciąż niedaleko tego Królestwa, które pośród niego jest. Tym razem pomódlmy się więc z wiarą – i o wiarę! – drugą prośbą Modlitwy Pańskiej: „Ojcze nasz… przyjdź Królestwo Twoje!”. Otwórz nadal nie dość otwarte lub już przymknięte oczy naszych umysłów i serc!