Komentarze do czytań - Niedziela Palmowa, czyli Męki Pańskiej

komentarze Bractwa Słowa Bożego
autor: ks. dr Krzysztof Filipowicz

Ewangelia w czasie procesji: Mk 11, 1-10 lub J 12, 12-16

Charakterystycznym elementem Chrystusowego wjazdu do Jerozolimy są radosne okrzyki: Hosanna na wysokościach. Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie. Radosny okrzyk Hosanna używany był podczas żydowskiego Święta Namiotów i Paschy. Wdzięczna liturgia chrześcijańska pieczołowicie przechowała zawołanie Hosanna i od starożytnych czasów powtarza je podczas każdej Eucharystii, zmieniając jej pierwotne znaczenie z rozkazująco-błagalnego „wybawże” na zawołanie pełne czci, uwielbienia, radości i zwycięstwa. Podniosły i radosny nastrój dzisiejszej niedzieli wzmacniają trzymane w rękach palmy i pokryte rozkwitającą zielenią gałązki. Wszystko to za chwilę zmieni się, gdyż będziemy odczytywać Mękę Pańską. Wspominając tryumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy, pamiętamy jednocześnie, że ten sam tłum za kilka dni będzie wykrzykiwał: „Na krzyż z Nim”. W ten sposób dzisiejsze czytania przypominają nam, jak niestałe jest ludzkie serce. Liturgia, która jest najlepszą interpretatorką słowa Bożego i życia chrześcijańskiego, zachęca nas, abyśmy krocząc za Chrystusem do Jerozolimy, wytrwali przy Nim, gdy zostanie pojmany, opuszczony i ukrzyżowany.

Pierwsze czytanie: Iz 50, 4-7

W Niedzielę Palmową wysłuchujemy podczas liturgii fragmentu z Księgi Izajasza, który w chrześcijańskiej interpretacji otrzymał tytuł „Trzeciej pieśni o Słudze Pańskim”. Sługa Pański mówi w niej o swoim cierpieniu, jakie ponosi za grzechy całego narodu. Poddając się niezawinionemu cierpieniu, staje się ofiarą przebłagalną i sumieniem tych, w imieniu których składa zadośćuczynienie. Jego ufność i poddanie się woli Bożej są tak wielkie, że nawet nie stawia Hiobowego pytania „dlaczego”? Dla chrześcijan proroctwo to i jemu podobne wypełniły się niemal literalnie w osobie Jezusa Chrystusa i z wdzięcznością mianowano Izajasza nie tylko Księciem proroków ale także Ewangelistą Starego Przymierza.
Liturgia Niedzieli Palmowej, która co roku przywołuje ten fragment, zwraca także naszą uwagę na inny element dzisiejszego czytania: „Każdego rana pobudza me ucho, bym słuchał jak uczniowie. Pan Bóg otworzył mi ucho, a ja się nie oparłem, ani się nie cofnąłem”. W ten sposób liturgia, najlepsza nauczycielka chrześcijańskiego życia, podpowiada nam, że wiara wtedy jest wytrwała, gdy pozostaniemy uczniami, którzy chcą słuchać, co mówi do nas Bóg. A wytrwałość jest potrzebna, gdyż tylko wtedy będziemy mogli przejść od uroczystego, niemal tryumfalnego wjazdu Pana Jezusa do tego, co wydarzyło się w Wieczerniku, Ogrodzie Oliwnym i na Golgocie.

Psalm responsoryjny: Ps 22, 8-9. 17-18a. 19-20. 23-24

Psalm 22 zaczyna się jak pełna wyrzutu skarga. Psalmem tym modlił się umierający na krzyżu Pan Jezus i słowa: Boże mój, Boże, czemuś mnie opuścił, mogą brzmieć dla naszych uszu niepokojąco. Tradycją było jednak to, że w przywołanym pierwszym wersie psalmu kryła się cała jego treść. A psalm ten, stosunkowo długi, kończy się pełnym ufności wyznaniem o wysłuchaniu zanoszonej prośby. Zmiana charakteru psalmu z lamentacji na spodziewany tryumf jest tak nieoczekiwana, że wydaje się, jakby modliły się w tym psalmie dwie różne osoby. Na żadnym cierpiącym i tryumfującym nie spełniło się to bardziej niż na Jezusie Chrystusie, który po męce i śmierci został uwielbiony przez swego Ojca w chwalebnym zmartwychwstaniu.

Drugie czytanie: Flp 2, 6-11

Drugie czytanie liturgii słowa Niedzieli Palmowej posiada niezwykle podniosły charakter. Nie bez powodu nazywa się ten fragment Pawłowego listu hymnem o uniżeniu i wywyższeniu Jezusa Chrystusa. W czytaniu tym, niczym w soczewce, skupiają się główne liturgiczne treści Niedzieli Palmowej. Początek hymnu mówi o odwiecznym bóstwie Jezusa, Syna Bożego, co odpowiada triumfalnemu wjazdowi do Jerozolimy z dzisiejszej liturgii. Fragment o uniżeniu i posłuszeństwie aż do śmierci na krzyżu odpowiada opisowi Męki Pańskiej. Dalej czytamy o wywyższeniu Chrystusa ponad wszystko. W ten sposób liturgia upewnia nas, że przez cierpienie możemy dojść do chwały zmartwychwstania.

Ewangelia: Mk 14, 1-15,47

Pełna nazwa dzisiejszej niedzieli brzmi: Niedziela Palmowa, czyli Męki Pańskiej. W jednym dniu wspominamy jakże niepodobne do siebie wydarzenia: uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy i Jego Mękę. Ewangeliści – św. Marek nie jest w tym odosobniony – zaświadczają, że Chrystus bardzo pragnął udać się do Jerozolimy, gdzie miało wszystko się wypełnić, że właściwie całe Jego życie zmierzało do tej jedynej Paschy, do Jego przejścia ze śmierci do zmartwychwstania. Spoglądamy zatem na wydarzenia wjazdu do Jerozolimy i Chrystusową mękę jak na jedno wydarzenie. Nie zatrzymujemy się na tryumfalnym wjeździe, gdyż ten sam tłum, co krzyczał Hosanna, zawoła Na krzyż z Nim. Wsłuchując się zaś w Markowy opis męki Pańskiej, pamiętamy o słowach setnika: Prawdziwie, ten był Synem Bożym. Najpełniejsze zrozumienie tych wydarzeń podsuwa nam dzisiejsza liturgia, kiedy podczas kolekty modliliśmy się: Wszechmogący, wieczny Boże, aby dać ludziom przykład pokory do naśladowania, sprawiłeś, że nasz Zbawiciel przyjął ciało i poniósł śmierć na krzyżu; daj nam pojąć naukę płynącą z Jego męki i zasłużyć na udział w Jego zmartwychwstaniu. W tym też duchu odczytujmy dzisiejszą ewangelię.