Komentarze do czytań - Niedziela, I Tydzień po Narodzeniu Pańskim

komentarze Bractwa Słowa Bożego,
autor: Jakub Zinkow, kleryk V roku WMSD w Warszawie

Pierwsze czytanie: Syr 24, 1-2. 8-12

Poszukiwanie mądrości jest często pojawiającym się motywem ksiąg Starego Testamentu. To ważny temat szczególnie Księgi Mądrości, Księgi Syracha i Księgi Przysłów. Autorzy natchnieni próbują uchwycić, czym jest mądrość i w jaki sposób człowiek może ją odczytywać. Prawdziwa Mądrość jest w Bogu, a starotestamentalne uosobienia miały na celu przybliżyć tę prawdę. Dzisiejszy fragment z Księgi Syracha ukazuje to obrazowo poprzez zamieszkanie Mądrości w Świątyni Jerozolimskiej. Oznacza to potwierdzenie, że sam Bóg zamieszkał w swoim ludzie. Mądrość nie opiera się na ludzkim staraniu, ale ma źródło w Bogu, który w swej dobroci chciał jej udzielić Narodowi Wybranemu.

Przeżywając okres Bożego Narodzenia, należy koniecznie odnieść ten obraz do Jezusa Chrystusa. Nowonarodzony Pan jest najdoskonalszym wcieleniem Mądrości. Wszystkie obrazy Starego Testamentu prowadziły do najważniejszego szczytu historii zbawienia, którym jest Wcielenie i Dzieło Zbawcze Jezusa Chrystusa. To, co przedtem było mglistą tajemnicą, teraz ucieleśniło się. Odszukać prawdziwą Mądrość można jedynie w Nim. Żadna ludzka filozofia, psychologia czy teoria naukowa nie odpowie definitywnie na ludzkie pragnienie mądrości nadprzyrodzonej.

Psalm responsoryjny: Ps 147B, 12-13. 14-15. 19-20

Dzisiejszy psalm responsoryjny jest ostatnim fragmentem Psalmu 147, który w sposób podniosły i uroczysty wielbi Boga za całe stworzenie i Jego działanie w historii. Powodem by wysławiać Boga jest Jego widoczna obecność i troska o życie Narodu Wybranego. Psalm obrazowo ukazuje Boga jako dobrego ojca i gospodarza. Jego troska wyraża się w militarnej obronie miasta, a także w dostarczeniu najlepszej żywności dla mieszkańców (dosłownie zapewnia tłustą pszenicę). Jednakże Jego opieka nie dotyczy tylko spraw materialnych, ale odsłania się w trosce o życie moralne i duchowe obywateli Jeruzalem.

Psalmista w ostatniej zwrotce wychwala Boga za objawienie „ustaw i wyroków”. W kontekście Izraela odnosi się to do przekazania Mojżeszowi Przykazań i Prawa na Górze Synaj (por. Wj 24). Prawo przekazane przez Boga wyraża Jego wolę wobec swojego ludu. Natomiast przyjście Chrystusa spowodowało, że Słowo Boga wcieliło się, jak podaje refren psalmu. Odwieczna wola Boga, wyrażana wcześniej w Przykazaniach i Prawie, ucieleśniła się w Jezusie Chrystusie.

Drugie czytanie: Ef 1, 3-6. 15-18

Czytanie z Listu do Efezjan składa się z dwóch części. Pierwsza zawiera fragment hymnu na cześć Bożego dzieła zbawczego. Nazywany jest eulogią, ponieważ rozpoczyna się od słowa „błogosławiony”. Taka formuła hymnu, która była już znana w Starym Testamencie, cechuje się bezpośredniością i spontanicznością wynikającą z poznania Bożej dobroci. Św. Paweł w przytoczonym fragmencie hymnu przedstawia, w jaki sposób Bóg udziela nam swej łaski. Bóg Ojciec przez Jezusa Chrystusa chce wprowadzić nas „na wyżyny niebieskie”. Nasze życie powinno nieustannie dążyć do tych wyżyn. Może być to jednak utrudnione przez demoniczne potęgi, o których św. Paweł wspomina w innej części listu (por. Ef 6,12).

Dalsza część hymnu dotyka pierwotnego zamysłu Boga wobec człowieka. Przed stworzeniem świata Bóg Ojciec powołał każdego człowieka do świętości i stawania się na Boże podobieństwo. Jedyną drogą do osiągniecia tego celu jest włączenie się w Osobę Jezusa Chrystusa – doskonałego Człowieka i jednocześnie Boga. Realizuje się to przede wszystkim w powierzeniu całego swojego życia Jezusowi, uwierzeniu Jego zbawczej miłości, a także przez naśladowanie Go w codziennym życiu.

Ewangelia: J 1, 1-18

Nikt poza matką nie zrozumie uczuć, jakie towarzyszą jej w pierwszych dniach po urodzeniu dziecka. Niemowlę staje się centrum życia rodziny, a matka robi wszystko dla jego dobra. Narodziny dziecka są jednym z punktów przełomowych każdej rodziny. Odtąd nie jest już taka sama jak przedtem. Wyraża się to chociażby w praktycznych sprawach: trzeba przygotować pokój dla dziecka, kupić większy samochód czy pogodzić się z nieprzespanymi nocami w najbliższych miesiącach. Co jednak się dzieje, gdy tym nowonarodzonym jest sam Bóg?

Dzisiejsza Ewangelia nieprzypadkowo jest umieszczona w bliskim czasie po Bożym Narodzeniu. Po niedawnym zachwycie i wzruszeniu nad Nowonarodzonym Jezusem przychodzi czas na zastanowienie się, czym właściwie jest przyjście Boga na ziemię.

Prolog św. Jana jest tekstem trudnym, ponieważ składa się z pojęć używanych w starożytnej filozofii. Pierwsze zdanie, które w oryginale brzmi en arche en ho logos, przywołuje dwa ważne słowa, którymi posługuje się język filozoficzny. Użyte określenia były prawdopodobnie związane z dociekaniami filozoficzno-religijnymi pierwszego wieku. Słowo arche oznacza pierwotną przyczynę wszystkiego. Starożytni filozofowie uznawali różne zasady istnienia świata, np.: wodę, powietrzę, bezkres czy liczbę. Jednakże, Ewangelia pokazuje, że tym, co jest źródłem wszystkiego, czyli arche, jest logos. Logos początkowo oznaczał sens, zgodność, uzasadnienie, logiczność etc. W późniejszym znaczeniu jest to słowo, czyli wypowiedziana myśl. Chrześcijaństwo utożsamiło Osobę Jezusa Chrystusa z logosem. Powoduje to, że w nowonarodzonym Niemowlęciu objawia się cały zamysł Boga wobec świata i człowieka.

Przyjście na świat Jezusa Chrystusa jest przełomowym momentem w dziejach świata. Narodzenie „Słowa” jest również punktem zwrotnym w moim życiu. Tak jak w życiu każdej rodziny, narodziny dziecka powodują ogromną zmianę, tak Boże Narodzenie ma również mnie przemienić. Chrystus ma być pierwszą zasadą, sensem mojego życia.