Komentarze do czytań - Czwartek, IV Tydzień Wielkanocny

komentarze Bractwa Słowa Bożego
autor: ks. Błażej Węgrzyn

Pierwsze czytanie: Dz 13, 13-25

W liturgicznej lekturze Dziejów Apostolskich umyka nam intrygująca, przerażająca wręcz, wzmianka o pobycie Pawła i Barnaby na Cyprze: napotkali tam fałszywego żydowskiego proroka, Elimasa, który sprzeciwiał się nawróceniu pogańskiego urzędnika, Sergiusza; nasz Paweł, „napełniony Duchem Świętym”, Elimasa przeklął, w wyniku czego stracił on wzrok, a Sergiusz przyjął wiarę (zob. Dz 13, 6-12). Autorzy lekcjonarza pominęli ten epizod nie z racji jego grozy, lecz w celu tematycznego powiązania wczorajszego i dzisiejszego czytania – podkreślają one bowiem, że pierwszymi adresatami misji ewangelizacyjnej Apostołów nie byli poganie, lecz Żydzi. I tak, słyszymy dziś synagogalne kazanie św. Pawła. Jest ono modelowe: rozpoczyna się od streszczenia historii Izraela, w której akcentuje się Boże wy-branie oraz namaszczenie Dawida na króla, po czym przechodzi w proklamację Jezusa jako obiecanego Zbawiciela. Te dwa wątki muszą nam dziś wystarczyć: znaczenie Starego Testamentu oraz jego wypełnienie w Chrystusie. Wypada postawić tu sobie pytania: w jakim stopniu znam Stary Testament; czy rozumiem jego kluczowe motywy; wreszcie, czy przykładam go do siebie – Stary Testament bowiem to nie tyle podręcznik historii, ile świadectwo życia wewnętrznego, ponieważ to, przez co Izraelici przeszli zbiorowo, ja doświadczam indywidualnie. Właśnie tym różni się prawdziwość prorockiej misji Pawła i Barnaby od fałszywości prorockich wysiłków wspomnianego na wstępie Elimasa: podczas gdy ten ostatni „tamuje” Objawienie, nasi apostołowie „torują” mu drogę do serc ludzkich.

Psalm responsoryjny: Ps 89 (88), 2-3. 21-22. 25 i 27

Powód przyporządkowania tego akurat utworu do dzisiejszego czytania wydaje się klarowny: psalmista bowiem wysławia ugruntowaną na wieki wierność i łaskę Pana, na mocy których znalazł i namaścił Dawida (na króla) oraz zamierzył swoją wieczystą obecność przy nim (by ręka moja zawsze przy nim była i umacniało go moje ramię). Nasza chrześcijańska lektura tego psalmu przenosi, rzecz jasna, uwagę z Dawida na Jezusa – to On jest prawdziwym Sługą i Namaszczonym; to z Nim jest wierność i łaska Pana; wreszcie, to On we właściwym sensie woła do Pana: „Ty jesteś moim Ojcem!”. Konkretnie zaś, przedmiotem naszej radości i motywem chwalenia Boga jest trwała skuteczność ofiary Chrystusa – bo to na niej ostatecznie polega ugruntowana na wieki wierność i łaska Pana. Jak w innym miejscu mówi Pismo, ponieważ ofiara z samego siebie wcielonego Słowa została dokonana „raz na zawsze” (por. Hbr 7, 27), „przeto i zbawiać na wieki może całkowicie tych, którzy przez Niego zbliżają się do Boga, bo zawsze żyje, aby się wstawiać za nimi” (Hbr 7, 25). Warto odnieść tę prawdę do sakramentów Kościoła, które stanowią zwyczajny środek udostępniania nam owoców tej trwałej ofiary: jak niegdyś bowiem nośnikiem łaski było Jezusa ciało fizyczne (umęczone na krzyżu, lecz ostatecznie chwalebne i wstępujące do nieba), tak obecnie nośnikiem tej samej łaski jest Jego ciało mistyczne, czyli Kościół (zob. KKK 515, 609, 774 i 119). Nie pytajmy więc o to, czy innej drogi nie ma, lecz uszanujmy tę już rozpoznaną – idąc nią lub choćby zbliżając się do niej i „napromieniowując” nią wedle możliwości.

Ewangelia: J 13, 16-20

Trwa inauguracja wspomnianego wczoraj ostatecznego, ósmego znaku objawiającego bóstwo Jezusa, który opisuje druga część Ewangelii św. Jana, czyli tzw. „Księga Chwały” (rozdz. 13 – 21). Rabbi z Nazaretu przestaje głosić i działać, a zaczyna oddawać samego siebie: przed chwilą, w geście niewolnika, obmył apostołom nogi, po czym potwierdził swoją tożsamość – „Wy Mnie nazywacie «Nauczycielem» i «Panem» i dobrze mówicie, bo nim jestem” – i wyjaśnił: „Dałem wam przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem” (zob. J 13, 2-15). W tym momencie wróćmy pamięcią do Jego wczorajszego głośnego wyrzutu pod adresem tych, którzy w Niego nie uwierzyli na bazie Jego dotychczasowej nauki i znaków; znajdowało się tam także zdanie pozytywne: „Kto Mnie widzi (= rozpoznaje Moje bóstwo), widzi Tego, który Mnie posłał!” (J 12, 44). Dziś Jezus wypowiada bliźniacze zapewnienie: Kto przyjmuje tego, którego Ja poślę, Mnie przyjmuje. A kto Mnie przyjmuje, przyjmuje Tego, który Mnie posłał. Dzięki synoptykom, u których wypowiedź ta pojawia się w innym kontekście, dowiadujemy się, że nie jest to jeszcze zapowiedź zesłania Ducha Świętego, lecz wezwanie do wyrzeczenia w imię braterskiej, wzajemnej służby (por. Mt 10, 40; Mk 9, 37; Łk 9, 48; 10, 16). Wyciszmy się wewnętrznie, by zatrzymać się nad nieoczywistą wymową tych słów. Dotąd, w pierwszej części czwartej Ewangelii, Jezus nauczał i czynił znaki, co miało objawić Jego równość z Ojcem. Teraz, w drugiej części dzieła, Jezus uzmysławia nam, że ten, kto rzeczywiście rozpoznał w Nim przedwiecznego Bożego Syna, będzie kontynuował Jego misję wcielenia – uniżenia i ogołocenia (zob. Flp 2, 4-8) – czyli przyjmował tego, kogo Jezus pośle (= służył temu, kogo postawi na jego drodze); w posłanym zaś ponownie odnajdzie Jezusa i Jego Ojca. A zatem, gestem obmycia nóg i następującym po nim wyjaśnieniem Jezus nie tylko zapowiada krzyż, lecz patrzy już poza niego – ku naszej rzeczywistości Kościoła, który jest komunią Ojca i Syna z ludźmi umożliwioną przez osobowe „spoiwo”, czyli Ducha Świętego. To piąty rys naszej wiary: „działanie przez miłość” (zob. Ga 5, 6).