Zlikwidowany dopiero pod koniec 1989 r. Urząd ds. Wyznań odegrał czołową rolę w utrudnianiu pracy Kościołowi katolickiemu w Polsce, a także – choć w nieco mniejszym stopniu – innym Kościołom i wyznaniom.
Działalności tej instytucji poświęcony jest już drugi tom wydawnictwa Instytutu Pamięci Narodowej „Urząd do spraw wyznań – struktury, działalność, ludzie”.
Szesnaście tekstów różnych autorów przybliża pracę urzędu w latach 1945–1956, zwracając uwagę na struktury, funkcjonowanie i kadry osobowe. Przyglądając się działalności urzędu na różnych szczeblach, można zauważyć w relacjach urzędników z biskupami czy księżmi fałsz, nieszczerość, wielokrotne próby szantażu, wywieranie nacisków co do obsady parafii, brak jakiejkolwiek pozytywnej reakcji na prośby o zgodę na budowę nowych kościołów. A jednocześnie pracownicy urzędu na własną rękę starali się organizować grupy księży, próbując ich buntować przeciwko własnym biskupom. Ludzie o bardzo nieraz niskim poziomie intelektualnym (zdarzało się, że niedawno odwołani z pracy fizycznej) mieli decydować, kto może zostać proboszczem, dziekanem, a kogo można ukarać za prowadzenie punktów katechetycznych albo za zdobycie materiałów budowlanych na remont kościoła. Ta książka przypomina smutne fakty, które na szczęście przeszły już do historii.
„Urząd do spraw Wyznań”, t. II
Instytut Pamięci Narodowej
Warszawa 2021, 498 s.
Co? Gdzie? Kiedy?
