Wojna na zdjęciach

Najczęściej w programach telewizyjnych przypominane są kroniki, realizowane wówczas dla celów informacyjnych i propagandowych przez władze wojskowe. Miały one mobilizować naród do walki z bolszewikami. Odpowiednio zmontowane i podkoloryzowane poznaliśmy niedawno w filmach o odzyskaniu niepodległości i wojnie polsko-bolszewickiej. W powszechnej świadomości mniej znane są zdjęcia, robione podczas działań wojennych przez fotografów wojskowych i dziennikarzy oraz publikowane w prasie, która na bieżąco relacjonowała zmagania wojenne. Na wystawie prezentowane są także zdjęcia wykonywane przez osoby prywatne. Mają one charakter często bardzo osobisty. Autorzy uwiecznili na nich swoje rodziny i bliskich biorących udział w dramatycznych wydarzeniach. Oglądamy sceny z życia codziennego, portrety żołnierzy i żołnierek (zwraca uwagę duża liczba polskich kobiet na wojnie), przygotowań do wyjścia na front, ćwiczeń wojskowych, defilad itd. Mamy tu prace znanych fotografików, m.in. Kazimierza Mitery, Jana Zimowskiego, Wacława Saryusza-Wolskiego, Jana Bułhaka, Kazimierza Skórskiego i Adama Wisłockiego. Była to oficjalna, państwowa narracja na temat prowadzonej wojny. Najbardziej znane są portrety polityków i dowódców wojskowych, które Muzeum Narodowe swego czasu zakupiło z kolekcji Warszawskiej Agencji Fotograficznej. Zdjęcia prywatne są w większości anonimowe, jednak doskonale przywołują klimat dramatycznej mobilizacji narodu do walki. Ciekawy jest cykl zdjęć nieznanego fotografa, który towarzyszył 35 pułkowi piechoty WP do końca działań zbrojnych. Wykonane przez niego zdjęcia mają charakter prekursorskiego wojennego fotoreportażu. Zdjęcia są w większości oryginalne, czarno-białe, bez retuszy, powiększeń i technicznych obróbek. Pozwala to widzom lepiej odczuć atmosferę gorączki wojennej i ówczesnego uniesienia patriotycznego. Szkoda tylko, że część z nich ma charakter albumowy i niewielki format. Warto się zaopatrzyć w dobre szkło powiększające, aby móc dokładnie je obejrzeć.

Muzeum Narodowe w Warszawie.Wystawa czasowa. „Fotorelacje. Wojna 1920”. Do 15 listopada