Kiedy w Gnieźnie trwały główne uroczystości milenijne, władze, chcąc odciągnąć od nich wiernych, zorganizowały tego dnia koncert Czerwonych Gitar, a także kiermasz atrakcyjnych towarów.
To tylko jeden z przykładów walki o rząd dusz w pamiętnym roku 1966, której władzom nie udało się wygrać.
W książce „Antymilenium” wydanej przez Instytut Pamięci Narodowej dr Bartłomiej Noszczak, autor licznych wcześniejszych publikacji na temat dziejów Kościoła w PRL, opisuje wiele podobnych, a często bardziej konfrontacyjnych przykładów, jak choćby wielokrotne próby zakłócania obchodów milenijnych w poszczególnych diecezjach, niecofające się przed „aresztowaniem” peregrynującego po Polsce obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej czy niewpuszczeniem na obchody milenijne do Polski papieża Pawła VI.
Autor z wnikliwością poważnego historyka, posługując się setkami dokumentów, ukazuje konfrontacyjną postawę władz PRL wobec Kościoła. Obchody tysiąclecia chrztu Polski miały zostać przyćmione przez obchody tysiąclecia państwa polskiego, ale na ogół tak traktowanego, jakby historia Polski rozpoczęła się po II wojnie światowej, od władzy ludowej. „Obchody Tysiąclecia winny pomnożyć siły naszego narodu dla budowy socjalizmu i umacniania PRL” – stwierdzała okolicznościowa uchwala sejmowa. Autor omawia także najważniejsze instytucje powołane do zwalczania Kościoła i jego misji ewangelizacyjnej, pisze o przygotowaniach Kościoła do milenium, o wyjątkowo niekiedy żenujących obchodach tysiąclecia państwa polskiego. Osobny rozdział poświęca orędziu biskupów polskich do biskupów niemieckich i nagonce władz przeciwko „reakcyjnej postawie kleru”, czego najbardziej doniosłym przykładem miała być realizacja Wielkiej Nowenny ogłoszonej przez Prymasa Tysiąclecia.
Władysław Gomułka był przekonany, że dla corocznie odnawianych Ślubów Jasnogórskich, peregrynacji obrazu Matki Bożej, pielgrzymek i czuwań modlitewnych konkurencyjne mogą być czyny społeczne, wiece organizowane dokładnie w czasie organizowanych uroczystości diecezjalnych, podczas których głośnikami próbowano zagłuszyć kościelne obchody, a także budowa nowych szkół, tzw. tysiąclatek. Wyjątkową parodią peregrynacji jasnogórskiego wizerunku miała być tzw. Sztafeta Tysiąclecia.
Jakie były skutki akcji antykościelnej, najlepiej podsumował sam Gomułka na spotkaniu z kierownictwem MSW. Kiedy jego szef gen. Franciszek Szlachcic przechwalał się, ile to jego resort wykonał pracy antykościelnej, pierwszy sekretarz miał powiedzieć: „Znalazł się mądrala, filozofować umiecie, ale wyniki macie marne”.
Bartłomiej Noszczak, „Antymilenium. Konflikt państwa z Kościołem na tle obchodów tysiąclecia chrztu Polski (1956-1966/1967)”, Instytut Pamięci Narodowej,
Warszawa 2020, 504 s.
.jpg&w=624&h=543)
Co? Gdzie? Kiedy?
