Sześć dni stworzenia

Ufundował go opat Arnold Freiberg, co poświadcza widniejący na obrazie jego monogram z datą oraz herbem opactwa, znajdujący się na drzewie w lewej części obrazu. Obraz przeznaczony był do cysterskiego klasztoru w Lubiążu. Od 1811 r. znajdował się we Wrocławiu, a w 1946 r. został przekazany do Muzeum Narodowego w Warszawie.

Obraz ukazuje sześć aktów stworzenia ułożonych od lewej do prawej strony w kolejności chronologicznej. Każdej scenie towarzyszy postać Boga Ojca, ukazanego w postaci sędziwego starca w niebieskich szatach. Według pierwszego biblijnego opisu w pierwszym dniu nastąpiło stworzenie światła i oddzielenie go od ciemności, co w obrazie zostało wyraźnie zaznaczone w lewym górnym rogu, jako zilustrowanie biblijnych słów: „ciemność była nad powierzchnią wód” (Rdz 1, 2). Dzień drugi to stworzenie sklepienia niebieskiego oddzielającego wody górne od dolnych, co symbolicznie przedstawia postać Boga oddzielającego skłębione chmury od wody. Dzień trzeci to stworzenie lądu i roślinności, którą na obrazie Willmanna oddaje bujna roślinność niczym z biblijnego opisu: „«Niechaj ziemia wyda rośliny zielone: trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku owoce, w których są nasiona». I tak się stało. Ziemia wydała rośliny zielone: trawę dającą nasienie według swego gatunku i drzewa rodzące owoce, w których było nasienie według ich gatunków. A Bóg widział, że były dobre” (Rdz 1, 11-12).

Dzień czwarty to stworzenie Słońca, Księżyca i gwiazd, co zostało ukazane w górnej części obrazu. Według opisu stworzenia Bóg rzekł: „«Niechaj powstaną ciała niebieskie, świecące na sklepieniu nieba, aby oddzielały dzień od nocy, aby wyznaczały pory roku, dni i lata; aby były ciałami jaśniejącymi na sklepieniu nieba i aby świeciły nad ziemią». I stało się tak” (Rdz 1, 14-16).

Dzień piąty to stworzenie zwierząt wodnych i latających (por. Rdz 1, 20-22), a dzień szósty to stworzenie zwierząt lądowych i człowieka. Scena obrazująca szósty dzień stworzenia jest najbardziej rozbudowana. To nagromadzenie zwierząt jest także zobrazowaniem udzielonego przez Boga w biblijnym opisie błogosławieństwa i polecenia rozmnażania się i zapełniania ziemi. Znajduje się na pierwszym planie i zawiera liczne przedstawienia rozmaitych zwierząt lądowych. Pośród tej sceny jest postać Boga Ojca oddającego stojącemu po Jego prawej stronie człowiekowi całe stworzenie, by nim rozporządzał. W ten sposób Michael Willmann zobrazował słowa: „Potem Bóg rzekł: «Niechaj ziemia wyda istoty żywe różnego rodzaju: bydło, zwierzęta pełzające i dzikie zwierzęta według ich rodzajów!». I stało się tak. Bóg uczynił różne rodzaje dzikich zwierząt, bydła i wszelkich zwierząt pełzających po ziemi. I widział Bóg, że były dobre. A wreszcie rzekł Bóg: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!». Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę. Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: «Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi». I rzekł Bóg: «Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem. A dla wszelkiego zwierzęcia polnego i dla wszelkiego ptactwa w powietrzu, i dla wszystkiego, co się porusza po ziemi i ma w sobie pierwiastek życia, będzie pokarmem wszelka trawa zielona». I stało się tak. A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre. I tak upłynął wieczór i poranek – dzień szósty” (Rdz 1, 24-31). Scena ta ukazana została w obrazie pośrodku na pierwszym planie i stanowi najważniejszą część, ukoronowanie dzieła stworzenia.

Dopełnieniem zobrazowania sześciu dni stworzenia według pierwszego biblijnego opisu jest scena znajdująca się po prawej stronie obrazu, zawierająca streszczenie drugiego opisu stworzenia człowieka. Oto bowiem ukazany został śpiący Adam i powstająca Ewa, jedną ręką dotykająca boku Adama, a drugą podnoszona przez Boga Ojca. Drugi rozdział Księgi Rodzaju podaje: „Wtedy to Pan sprawił, że mężczyzna pogrążył się w głębokim śnie, i gdy spał, wyjął jedno z jego żeber, a miejsce to zapełnił ciałem. Po czym Pan Bóg z żebra, które wyjął z mężczyzny, zbudował niewiastę” (Rdz 2, 21-22).

Na trwającej wystawie „Willmann. Opus minor” w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej prezentowany jest rysunek artysty „Sześć dni stworzenia” z 1668 r., znajdujący się na stałe w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Wystawę patronatem medialnym objął tygodnik „Idziemy”.