Dobrze się stało, że przed premierą filmu „Wołyń” w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego, zaplanowaną na 7 października, po licznych wydarzeniach związanych z rocznicą rzezi wołyńskiej 11 lipca (także uchwale polskiego sejmu), ukazuje się zbiór reportaży Witolda Szabłowskiego będących plonem podróży na Ukrainę.
Polski dziennikarz po raz kolejny obala tezę, że ludobójstwo Polaków na Wołyniu wynikało z pospolitego ruszenia ukraińskich chłopów, którzy masowo mścili się za doznane wcześniej krzywdy. Ludobójstwo było bowiem zaplanowane i wykonane z zimną krwią przez zbrojne oddziały UPA i OUN. Ukraińskich chłopów zaś zmuszali do mordów uzbrojeni rodacy. Szabłowski w kolejnych rozdziałach opisuje losy Ukraińców, nazywanych tu „Sprawiedliwymi zdrajcami”, którzy pomagali swoim polskim sąsiadom. A było ich niemało; to właśnie dzięki nim wielu Polaków uniknęło śmierci.
Książka cechuje się sporymi walorami literackimi. Opowieści żyjących świadków tamtych strasznych wydarzeń kreują niezwykły obraz ówczesnego życia na Wołyniu, gdzie mieszkali Polacy, Ukraińcy, Żydzi i przedstawiciele innych narodów. W starannie opracowanej bibliografii autor podaje źródła, na jakich się opierał, przystępując do rozmów ze świadkami. Są to wydane wcześniej relacje, książki i filmy na temat rzezi wołyńskiej. Wśród nich znajdują się m.in. wspomnienia rodzin gen. Mirosława Hermaszewskiego i kompozytora Krzesimira Dębskiego.
Witold Szabłowski, „Sprawiedliwi zdrajcy. Sąsiedzi z Wołynia”, Znak, Kraków 2016
 |
Mirosław Winiarczyk |
Co? Gdzie? Kiedy?
