Po co nam ikony?

Spotkanie pt. „Po co nam ikony, czyli o roli obrazu w modlitwie” zwieńczyło październikowy cykl, realizowany przez Instytut Kultury Spotkania i Dialogu Stowarzyszenia im. Jana Karskiego pn. „Duchowość dialogu. Mistyka spotkania”.

Prelegent mówił o aikonograficznej sztuce Starego Testamentu, „zmierzaniu” ku ikonie przez najstarsze przedstawienia malarskie od I wieków n.e., przez rzymskie katakumby po sztukę niemal współczesną. – Kanon ikonograficzny kształtuje się równolegle do kanonu religijnego (…), sztuka jest nierozerwalnie związana z liturgią i dogmatem – mówił bp Janocha.

Omówił okresy silnego rozwoju ikon, naprzemiennie z czasami ikonoklazmu i powszechnego niszczenia ikon, głównie wizerunków Chrystusa, jako „zdrady Biblii” oraz idolatrii. Omawiając różne typy ikon i ich rozwój, bp Janocha zauważył, że w „ikonie idzie o pokazanie natury rzeczy, a nie rzeczy naturalnych”.  – Pisanie ikon to szczególne doświadczenie, w którym łączy się modlitwa, czyli doświadczenie duchowe, z praktycznym – podkreślał bp Janocha. Mówił także o konieczności właściwego zrozumienia słowa „kanon” w stosunku do ikony, który jest „cennym modelem i wzorcem (…) rzeczywistości, której nie umiemy ogarnąć zmysłowo” . Bp Janocha cytował także poezję ks. Pasierba.

Bp Michał Janocha jest biskupem pomocniczym archidiecezji warszawskiej, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania naukowe dotyczą sztuki i tradycji bizantyńskiej, teologii sztuki oraz badań porównawczych kultury chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu. Opublikował szereg artykułów i pięć książek, w tym „Missa in arte polona. Ikonografia Mszy świętej w średniowiecznej i nowożytnej sztuce polskiej”, „Polonika artystyczne w zbiorach watykańskich oraz „Ikony w Polsce. Od średniowiecza do współczesności”.

W spotkaniu uczestniczyli m.in. członkowie Szkoły Pisania Ikon, która ruszyła 24 października przy Stowarzyszeniu Akademickim WSEOŁA 54, adepci warsztatów ikonopisarstwa przy parafii św. Krzyża, działacze ekumeniczni i osoby zainteresowane ikoną.

W ramach dotychczasowych spotkań w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu w październiku odbywały się wystawy przypominające społeczność i tradycję oraz kulturę żydowską, warsztaty i wykłady. Gośćmi przy ul. Planty 7, gdzie mieści się Instytut, byli m.in. Prymas senior abp Henryk Muszyński i teolodzy żydowscy.

5 października otworzono wystawę „Moi żydowscy rodzice, moi polscy rodzice” przygotowaną przez Stowarzyszenie Dzieci Holocaustu. Wystawie towarzyszyły warsztaty edukacyjne dla uczniów i nauczycieli kieleckich szkół. Z kielczanami spotkali się także: Zofia Radzikowska, teolożka żydowska i ks. Jan Kaczkowski  – bioetyk zmagający się z chorobą nowotworową.

Instytut Kultury Spotkania i Dialogu powstał w kwietniu 2015 r. podczas obchodów 10-lecia Stowarzyszenia im. Jana Karskiego, realizującego w Kielcach wiele inicjatyw na rzecz porozumienia, tolerancji, upamiętniania historii. Instytut działa w oparciu o doświadczenia i bazę Stowarzyszenia.