Obrazy AI. Czy to naprawdę sztuka sakralna?

Artystka sakralna Gwyneth Thompson-Briggs maluje. Tu pociągnięcie farby olejnej, tam rozjaśnienie lub cień. Pracuje nad przedstawieniem świętego do swojego artystycznego portfolio.

Gdzie indziej, używając algorytmów i punktów danych, komputer skanuje internet, by "stworzyć" nową sztukę. To nowy świat, w którym procesory walczą z malarzami.

Potrafisz rozpoznać sztukę generowaną przez AI? Rywalizacja człowieka z maszyną jest dziś powszechna, nawet w świecie sztuki, gdzie maszyny walczą z ludzkimi artystami, których artystyczny rodowód sięga Fra Angelico, Michała Anioła, Rafaela, Jana van Eycka, Paolo Veronese, Johanna Friedricha Overbecka i wielu innych.

Media społecznościowe są zalewane generowanymi maszynowo przez sztuczną inteligencję intruzami. Niektóre z tych obrazów mogą być atrakcyjne na swój sposób, z precyzyjnymi przedstawieniami Matki Boskiej, Jezusa i świętych, ale niewielka analiza szybko pokazuje, że nie zostały wykonane ręką i sercem żywego artysty. 

Generatory AI w internecie "tworzą", gdy zostaną poproszone o stworzenie określonego obrazu lub sceny. Mówiąc prościej, sztuczna inteligencja pobiera próbki z miliardów obrazów fotografii, sztuki i rysunków prawdziwych artystów, które zostały przeniesione z internetu do ogromnej bazy danych. Następnie, w oparciu o prawdopodobieństwo, oprogramowanie i algorytmy wymyślają coś nazywanego sztuką. Maszyny nie są niezależnie kreatywne.

Co artyści sądzą o związku między sztuką sakralną a obrazami religijnymi tworzonymi przez AI? Jak postrzegają starcie maszyny z artystą? Dlaczego jedno jest znacznie lepsze od drugiego?

Gwyneth Thompson-Briggs stwierdza:

Sztuka sakralna nie jest kompozycją popularnych obrazów. Jest dziełem wyszkolonego artysty współpracującego z łaską natchnienia, aby stworzyć wizualny opis nadprzyrodzonej rzeczywistości. Maszyny są czysto materialne i dlatego nie mogą sprostać wyzwaniu, jakim jest przekazanie nadprzyrodzonej rzeczywistości za pomocą wizualnej metafory. 

I dodaje:

Katolicka sztuka sakralna musi być tworzona przez człowieka, zwłaszcza dlatego, że wymaga zrozumienia teologii i symboliki chrześcijańskiej. Maszyna i algorytm komputerowy mogą stworzyć przedmiot, ale nigdy nie będzie to sztuka, ponieważ wymaga to użycia ludzkich rąk, wyobraźni, poświęcenia i miłości

Thompson-Briggs znajduje wiele minusów w sztuce AI.

Generowany obraz jest cyfrowy. Tradycyjny artysta używa pięknych materiałów, aby docenić Boże stworzenie: farby olejne, marmur, złote liście, szkło. Materiały te emanują pięknem, jeszcze zanim zostaną zastosowane w dziele sztuki.

Podkreśla jeszcze jeden zły wpływ:

Pozwolenie, by technologia miała tak duży wpływ na tworzenie obrazu, otwiera drzwi dla wpływów spoza sfery kierującej ręką i umysłem artysty. Rozsądnie jest myśleć, że demon może wykorzystać to jako okazję.

Kathleen Carr, prezes Katolickiego Instytutu Sztuki, podsumowuje:

Jeśli chodzi o sztukę sakralną, fakt, że to komputer komponuje obrazy, a nie artysta działający z modlitwą, celowo i z wiedzą teologiczną, oznacza, że sztuczna inteligencja nigdy nie zastąpi człowieka tworzącego święte obrazy.

Źródło: National Catholic Register, Joseph Pronechen  Arts & Entertainment, ‘Art’ificial Intelligence: AI Can Create Religious Images in Seconds. But Is It Really Sacred Art?, February 4, 2024.