Kraków: 75-lecie powstania Teatru Rapsodycznego

Podczas Krakowskiego Salonu Poezji Anny Dymnej, zatytułowanego „Rzecz o wolności słowa” na scenie wystąpili aktorzy: Halina Kwiatkowska, artystka związana z teatrem od początku jego istnienia, aż do 1947 roku, Tadeusz Szybowski oraz Tadeusz Malak, który z zespołem Mieczysława Kotlarczyka współpracował od 1957 do 1963 roku.

Aktorzy zaprezentowali wybrane utwory polskich poetów, choć nie zabrakło również wspomnień związanych z Teatrem Rapsodycznym. W czasach, kiedy należała do niego Halina Kwiatkowska, grupa nie była liczna. – Była nas piątka. Mietek Kotlarczyk i Karol Wojtyła grali zazwyczaj adwersarzy. Natomiast Danka Michałowska, Krysia Ostaszewska i ja tworzyłyśmy mówiony chór – wspominała aktorka.

Na próbach aktorzy spotykali się 2 razy w tygodniu w mieszkaniu Karola Wojtyły. Spektakle grali z kolei w salonach osób, które ich do siebie zapraszały. – Stawaliśmy pod ścianą w piątkę na dywanie, który był naszą sceną i mówiliśmy te cudowne poezje wprost przed siebie, bez gestów, bez ruchu i bez kontaktowania się ze sobą. Był to czysty teatr słowa – opowiadała H. Kwiatkowska.

W czasach okupacji w ich repertuarze znajdowały się utwory zakazane przez okupanta, w tym dzieła A. Mickiewicza, C. K. Norwida czy J. Słowackiego. Każdy ze spektakli był więc dla aktorów i ich widzów bardzo ryzykowny. – Nie baliśmy się, choć to przecież było niebezpieczne. Byliśmy dumni i radośni, że w ten sposób walczymy ze znienawidzonym wrogiem – zapewniła aktorka.

Teatr Rapsodyczny do dziś stanowi ważną część życiorysu każdego z aktorów. Długo będą oni wspominać również znajomość z Karolem Wojtyłą. O swoim pierwszym spotkaniu z nim opowiadał w niedzielę m.in. Tadeusz Szybowski. Na jednej z prób, która odbywała się przy ul. Warszawskiej podszedł do aktorów z pewną propozycją Wojtyła, który był wtedy wikariuszem w parafii św. Floriana. Zaprosił ich wtedy do odczytania wspólnie Pasji z Pisma Świętego w Niedzielę Palmową. – Ta znajomość, a później pełna szacunku do niego przyjaźń trwała do samego końca. Mam w domu ściany wypełnione korespondencją z Janem Pawłem II – opowiadał Tadeusz Szybowski.

Podczas niedzielnego spotkania aktorom towarzyszyli na scenie studenci III roku WA PWST im. L. Solskiego w Krakowie pod kierunkiem prof. Doroty Segdy. Na fortepianie zagrał natomiast Michał Wierba.

Świętowanie jubileuszu Teatru Rapsodycznego rozpoczęło się jednak już 20 października wystawą na pl. Szczepańskim zatytułowaną „Rapsodycy na kliszach pamięci”. Zaprezentowano na niej zdjęcia, plakaty, a także projekty kostiumów, które na ogół są zbiorami Archiwum Narodowego w Krakowie. Oglądać ją można jeszcze do 25 listopada.

Z kolei 13 listopada w południe w kościele pw. Świętego Krzyża w Krakowie odprawiono Mszę św. w intencji zmarłych aktorów teatrów krakowskich oraz artystów Teatru Rapsodycznego. Ostatnim punktem obchodów jubileuszu był niedzielny Salon Poezji w Teatrze im. Juliusza Słowackiego.

Wydarzenia związane z jubileuszem teatru Mieczysława Kotlarczyka zorganizował w Krakowie Instytut Dialogu Międzykulturowego we współpracy z Teatrem im. Juliusza Słowackiego, Archiwum Narodowym w Krakowie oraz stowarzyszeniem ZASP.

Teatr Rapsodyczny powstał w 1941 roku z inicjatywy Mieczysława Kotlarczyka i działał z przerwami aż do roku 1967. Karol Wojtyła grywał tam w czasach okupacji. Gdy został kapłanem często siadał na widowni, a także pisał recenzje ze spektakli do „Tygodnika Powszechnego”. W późniejszych latach odprawiał również w intencji aktorów Msze św.