Żywa korona Maryi

Z o. dr. Markiem Tomczykiem, paulinem, kierownikiem Warszawskiej Pieszej Pielgrzymki, rozmawia Monika Odrobińska

Ile osób pójdzie w tym roku?

Ile Bóg natchnie, a Matka Boża wezwie. Zwykle pielgrzymowało nas około sześciu tysięcy.

Tegoroczna pielgrzymka będzie inna?

W tym roku przypada 300-lecie koronacji obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Motto tegorocznej pielgrzymki to: „Maryja naszą Królową”. Maryjność bowiem wyznacza zwyczaje i obyczaje naszego narodu, a Jasna Góra to swoiste status quo w historii Polski. Chcemy stawać się żywą koroną Matki Bożej. Ponadto w tym roku przeżywamy także 100-lecie objawień Matki Bożej w Fatimie. Podczas pielgrzymki będziemy chcieli zadośćuczynić prośbom Matki Bożej Fatimskiej. Nasza pielgrzymka od ponad 300 lat zachowuje swoją tożsamość. Zmieniają się hasła i zewnętrzne okoliczności, ale jej profil jest stały – to modlitwa, pokuta, ofiara, zawierzenie, nawrócenie i braterstwo na szlaku pątniczym.

Tradycja pielgrzymki jest ciągła, ale były w jej historii momenty, gdy zawisła na włosku. Proszę je przypomnieć.

Z końcem 1709 r. zaczęła się bardzo surowa zima. Szwajcarscy meteorolodzy określili, że najsroższa od 500 lat. Kronikarze odnotowywali zamarzanie ptaków, ryb w stawach, epidemie. Dżuma zdziesiątkowała niejedno polskie miasto. Ówczesny przeor klasztoru paulinów w Warszawie, o. Innocenty Pokorski, nawoływał mieszkańców do postu o chlebie i wodzie w okresie Adwentu i Wielkiego Postu w intencji definitywnego ustania zarazy. Nawiązywał do historii opisanej w Księdze Jonasza, kiedy to mieszkańcy Niniwy, pokutując, zdołali zapobiec zagładzie swego miasta. W tym czasie funkcjonowało Bractwo Pięciorańskie, którego kuratorem był Antoni Gromadzki. Wszyscy wiedzieli, że dżuma, która szaleje w Polsce, w każdej chwili może powrócić do Warszawy. Wówczas w środowisku bractwa pojawiła się myśl, by udać się z pielgrzymką na Jasną Górę, żeby uprosić Matkę Bożą o wygaśnięcie epidemii w stolicy. Klasztor jasnogórski słynął bowiem wtedy w Polsce jako miejsce omijane przez zarazy. Nic dziwnego, że oczy ocalałych z epidemii zwracały się ku Jasnej Górze. Z inicjatywy o. Pokorskiego postanowiono zorganizować pieszą pielgrzymkę pokutno-przebłagalną do Matki Bożej.

W roku 1792 doszło do najtragiczniejszego wydarzenia w dziejach Warszawskiej Pielgrzymki Pieszej. Gdy pątnicy szli polną drogą z Woli Mokrzeskiej do Krasic, zostali otoczeni przez oddział wojska i wymordowani. Do dziś nie ma pewności, czy egzekucji dokonali Prusacy, czy Kozacy, gdyż w owym czasie w tamtych okolicach operowali jedni i drudzy. Z życiem nie uszedł żaden z pielgrzymów, który mógłby zidentyfikować sprawców. Wiadomości o masowym mordzie przetrwały dzięki relacjom rodzin zabitych. Pozostał także niemy świadek tych wydarzeń, jakim jest mogiła, przy której modlą się pielgrzymi w miejscu Groby Pątnicze.

Szczególny charakter miała też Warszawska Pielgrzymka Piesza w 1920 r. Trwała ona w czasie ofensywy bolszewickiej na Rzeczpospolitą. Z jednej strony wierni szli z Warszawy na Jasną Górę, z drugiej strony w kierunku stolicy zbliżały się oddziały Armii Czerwonej. Finał obu marszów miał się odbyć 15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Tego dnia sowiecki marszałek Tuchaczewski planował zdobycie Warszawy.

Jest tyle nowych form pielgrzymowania. Dlaczego WPP porusza się pieszo?

Istnieją różne możliwości pielgrzymowania, np. pielgrzymka rowerowa, na rolkach, biegowa. My jesteśmy wierni tradycji naszej pielgrzymki, która jest określana jako pielgrzymka-matka. To z niej wyrastają wszystkie inne pielgrzymki. Tradycja pieszego pielgrzymowania jest bardzo stara. W przeszłości odbywały się pielgrzymki do Jerozolimy z czasów Jezusa czy w średniowieczu do Santiago di Compostella. To, co cechuje nasz styl, to prostota, pokora i tradycja.

A co z osobami, które chciałyby się przyłączyć, ale wiek, stan zdrowia czy brak urlopu nie pozwalają?

Istnieje możliwość pielgrzymki duchowej. Na pątniczy szlak wyruszamy 6 sierpnia. W tym samym dniu rozpoczyna się pielgrzymka duchowa. W kościele pielgrzymkowym Ducha Świętego na Starym Mieście w Warszawie codziennie o godz. 17 będzie odprawiana Msza „pielgrzymkowa” z kazaniem maryjnym, nabożeństwo różańcowe i Apel Jasnogórski. W tej formie pielgrzymowania uczestniczy wielu wiernych.

O czym pielgrzymi powinni pamiętać przed wyruszeniem w drogę?

Przede wszystkim o intencjach – na całą pielgrzymkę i na każdy dzień z osobna. Pielgrzymi wędrują w intencji Kościoła powszechnego, ojczyzny oraz w indywidualnych intencjach: o rozeznanie powołania, zgodę w rodzinie, wiarę dla dzieci, dar rodzicielstwa.

Są też bardziej prozaiczne rzeczy, o których należy pamiętać: to przede wszystkim buty, odpowiednia odzież, w tym płaszcz przeciwdeszczowy, karimata, namiot, kuchenka turystyczna. Bagaże pielgrzymów wozi samochód. Przy sobie mamy tylko rzeczy niezbędne na drogę. Za pielgrzymką podąża także mała gastronomia i sklepik z chlebem czy napojami.