Watykan: Liturgia Męki Pańskiej

Kaznodzieja Domu Papieskiego apelował, by „uświadomić sobie, że przeciwieństwem miłosierdzia nie jest sprawiedliwość, lecz zemsta”. Przekonywał też, że „jest tylko jedna rzecz, która naprawdę może uratować świat”, a jest nią „miłosierdzie Boże wobec ludzi oraz ludzi wobec siebie nawzajem”.

Włoski kapucyn zauważył, że „jedną z przyczyn, być może główną, wyobcowania współczesnego człowieka wobec religii i wiary jest posiadany przez niego wypaczony obraz Boga”. Jaki jest „wbudowany” obraz Boga w zbiorowej podświadomości człowieka? Aby to odkryć, wystarczy postawić sobie następujące pytanie: „Jakie skojarzenia myślowe, jakie uczucia i jakie reakcje budzą się w tobie, przed wszelką refleksją, gdy w modlitwie «Ojcze nasz», masz powiedzieć: «Bądź wola Twoja»?. Ten kto wypowiada te słowa, jakby pochylał się wewnętrznie zrezygnowany z opuszczoną głową, przygotowując się na najgorsze. Nieświadomie łączymy wolę Bożą ze wszystkim, co jest nieprzyjemne, bolesne, ze wszystkim, co w ten czy inny sposób może być postrzegane jako okaleczenie wolności i indywidualnego rozwoju. To trochę jakby Bóg był wrogiem wszelkiego święta, radości, przyjemności. Bóg – surowy inkwizytor – podkreślił o. Cantalamessa.

Dodał, że „cielesny człowiek ma swoje pożądliwości; pragnie przyjemności, władzy, pieniądza, rzeczy innych ludzi, cudzej kobiety”. W tej sytuacji Bóg jawi się mu jako ten, kto stoi na drodze z Jego „powinieneś”, „nie powinieneś”, a nie jako wola miłości, która chce tylko szczęścia człowieka. Wola Boża wydaje się mu wolą nieprzyjazną. U podstaw tego wszystkiego leży idea Boga jako „rywala” człowieka, którą wąż zaszczepił w sercach Adama i Ewy, a którą niektórzy współcześni myśliciele postanawiają podtrzymywać przy życiu, mówiąc: „Tam, gdzie rodzi się Bóg, umiera człowiek” – analizował kaznodzieja.

Przyznał, że wprawdzie „w chrześcijaństwie nigdy nie zapominano o Bożym miłosierdziu”, ale „powierzano mu zadanie jedynie łagodzenia niezbędnych rygorów sprawiedliwości”, miłosierdzie więc „było wyjątkiem, a nie regułą”. – Rok Miłosierdzia jest wspaniałą okazją, aby wydobyć na światło dzienne prawdziwy obraz Boga biblijnego, który nie tylko czyni miłosierdzie, lecz sam jest miłosierdziem – wskazał zakonnik.

Wyjaśnił też, że „Bóg czyni siebie sprawiedliwością, czyniąc miłosierdzie”. – Oto wielkie objawienie. Apostoł mówi, że Bóg jest «sprawiedliwym i usprawiedliwiającym», to znaczy jest sprawiedliwy wobec samego siebie, kiedy usprawiedliwia człowieka. Jest On bowiem miłością i miłosierdziem; dlatego czyni sprawiedliwość względem samego siebie, to znaczy okazuje się prawdziwie tym, kim jest, gdy czyni miłosierdzie – stwierdził kaznodzieja Domu Papieskiego.

Za św. Augustynem wyjaśnił, że „sprawiedliwość Boga jest aktem, przez który Bóg czyni sprawiedliwymi, miłymi Jemu tych, którzy wierzą w Jego Syna”. Nie jest to więc „czynienie sobie sprawiedliwości, ale uczynienie sprawiedliwymi”. – Zasługą Marcina Lutra było ukazanie tej prawdy, kiedy po wiekach, przynajmniej w przepowiadaniu chrześcijańskim, zagubiono jej sens. To przede wszystkim chrześcijaństwo zawdzięcza Reformacji, której pięćsetna rocznica przypadać będzie w przyszłym roku. „Kiedy to odkryłem – napisał później reformator – czułem, że urodziłem się na nowo i wydawało mi się, że otworzyły się dla mnie bramy nieba” – przypomniał o. Cantalamessa.

A zatem stwierdzić: „Objawiła się sprawiedliwość Boża” to tak, jakby powiedzieć: objawiła się dobroć Boża, Jego miłość, Jego miłosierdzie. Boża sprawiedliwość nie tylko nie jest sprzeczna z Jego miłosierdziem, ale właśnie na nim polega! – podkreślił mówca z mocą i dodał, że najwyższym dowodem Bożego miłosierdzia wobec grzeszników była śmierć Chrystusa.

Jego zdaniem „nadszedł czas, aby uświadomić sobie, że przeciwieństwem miłosierdzia nie jest sprawiedliwość, lecz zemsta. Jezus przeciwstawił miłosierdzie nie sprawiedliwości, ale prawu odwetu: «Oko za oko, ząb za ząb». Przebaczając grzechy, Bóg nie rezygnuje ze sprawiedliwości, wyrzeka się jedynie zemsty; nie chce śmierci grzesznika, ale chce, aby się on nawrócił i żył. Jezus na krzyżu nie prosił Ojca, aby pomścił Jego sprawę”.

– Nienawiść i okrucieństwo ataków terrorystycznych w tym tygodniu w Brukseli pomagają nam zrozumieć Bożą moc zawartą w ostatnich słowach Chrystusa: «Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią». Niezależnie od tego, jak daleko może się posunąć ludzka nienawiść, miłość Boga była i będzie zawsze silniejsza. To do nas jest skierowana w obecnych okolicznościach zachęta apostoła Pawła z jego Listu do Rzymian: „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj” – powiedział włoski kapucyn.

Wezwał do zdemitologizowania zemsty, która stała się „wszechobecnym mitem, który zaraża wszystko i wszystkich, począwszy od dzieci”. – Znaczna część historii na ekranach i w grach elektronicznych to historie zemsty przedstawiane jako zwycięstwo dobrego bohatera. Połowa, jeśli nie więcej, cierpienia na świecie (jeśli chodzi o zło naturalne) pochodzi z chęci zemsty, czy to w stosunkach międzyludzkich, czy też między państwami i narodami. Powiedziano, że „piękno zbawi świat” (F. Dostojewski); ale piękno może również doprowadzić do ruiny. Jest tylko jedna rzecz, która naprawdę może zbawić świat: miłosierdzie! Miłosierdzie Boże wobec ludzi oraz ludzi wobec siebie nawzajem – przekonywał o. Cantalamessa.