Spacer z Matką Bożą

Szczególnie „uprzywilejowana” w ogrodach jest Matka Boża z Lourdes, bo powstała w nich reprodukcja całej Groty Massabielskiej. Już w 1864 r. francuski artysta J. Fabisch wykonał piękną statuę Matki Bożej, a 1902 r. architekt C. Sneider zaprojektował watykańską grotę na wzór tej pirenejskiej. Był to dar biskupa F.K. Schoepfera, ordynariusza diecezji Tardes, na terenie której znajduje się słynne sanktuarium maryjne, dla Leona XIII. Dwa mozaikowe medaliony, umieszczone w górnej części groty, przedstawiają właśnie portrety papieża i biskupa. W grocie umieszczono ołtarz z łacińskim napisem w jego dolnej części, z którego wynika, że ten szczególny pomnik pobożności, na którym przez pięćdziesiąt lat sprawowano Mszę Świętą w Grocie Massabielskiej, Piotr M. Theas, biskup diecezji Tarbes-Lourdes, podarował papieżowi Janowi XXIII w 1960 r.

Także Matka Boża z Guadalupe doczekała się pięknego pomnika, daru narodu meksykańskiego, który został tu umieszczony w 1939 r. przez Piusa XII. Rzeźba, wykonana z marmuru przez J.A. Ponzanellego, przedstawia Maryję, której podobizna ukazała się na płaszczu Juana Diego, podczas gdy biskup Meksyku, franciszkanin Juan de Zumarraga, oddaje jej hołd w pozycji klęczącej.

Szczególną historię ma pomnik Matki Bożej Fatimskiej, znajdujący się niedaleko groty Matki Bożej z Lourdes. Dzieło zostało wykonane przez amerykańskiego rzeźbiarza F. Shradiego na pamiątkę zamachu na Jana Pawła II 13 maja 1981 r., czyli w dniu, w którym obchodzone jest święto liturgiczne Matki Bożej Fatimskiej. Pomnik, odróżniający się od innych nowoczesną formą, przedstawia Maryję pochylającą się i ochraniającą troje pastuszków, którym się ukazywała w Fatimie; gest nawiązuje, rzecz jasna, także do pomocy, jakiej udzieliła Najświętsza Dziewica papieżowi Polakowi, który, mimo bardzo poważnych ran odniesionych w czasie zamachu, powrócił do zdrowia i przez wiele jeszcze lat kontynuował swój owocny pontyfikat. Na marmurowej podstawie pomnika umieszczono jedynie datę: 13 maja 1981. Sam pomnik, dar wspomnianego rzeźbiarza, został odsłonięty przez Jana Pawła II 13 maja 1983 r. Warto dodać, że papież ten trzykrotnie udał się do Fatimy i podziękował „niewidzialnej ręce”, która go obroniła przed śmiercią w czasie zamachu. Ofiarował też pocisk, który go zranił – został on umieszczony w koronie na głowie oryginalnej figury Matki Bożej Fatimskiej. A 13 października 2013 r., w 96. rocznicę objawień fatimskich, patriarcha Lizbony Manuel José Macário do Nascimento Clemente, podczas gdy wspomniana figura fatimska znajdowała się na placu św. Piotra, zawierzył pontyfikat papieża Franciszka Najświętszej Dziewicy.

SŁABOŚĆ, CZYLI MOC

Skąd na tak niewielkim w sumie obszarze tak liczne kaplice i wizerunki Matki Bożej? Z pewnością złożyło się na to kilka elementów (oczywiście poza upiększeniem przestrzeni). Wierni na całym świecie modlą się w intencjach papieża w sposób szczególny w sanktuariach maryjnych. Nic więc dziwnego, że figury Matki Bożej w Ogrodach Watykańskich pochodzą najpierw z Włoch, Francji, Portugalii i Polski. Następnie mamy cały ich bogaty zestaw z Ameryki Środkowej (Meksyk, Honduras, Panama, Kuba), co jest z pewnością także wynikiem tradycji i wpływu religijności hiszpańskiej. Po tej linii trzeba też interpretować obecność Madonny filipińskiej; trochę jest zastanawiający w tym kontekście brak w ogrodach jakiegoś materialnego znaku pobożności maryjnej pochodzącego z samej Hiszpanii.

Papieże naszych czasów byli wystawieni na szczególne ataki ze strony nieżyczliwych środowisk, w rozmaitych kontekstach historycznych i w różnych kwestiach nauczania. Wystarczy wspomnieć św. Pawła VI, św. Jana Pawła II czy Benedykta XVI. Następcy św. Piotra w takich sytuacjach gorąco błagali Matkę Bożą i zawierzali właśnie Jej, często w sanktuariach, konkretne sprawy i narody, prosząc w imieniu wiernych o głębsze pragnienie świętości, o obronę prawdy i życia ludzkiego, o pokój – o te wartości, które akurat w wielu środowiskach i w różnych współczesnych areopagach nie tylko nie były bronione, ale wręcz były atakowane czy przynajmniej wyszydzane.

Szczególnie znany był z tego typu inicjatyw Jan Paweł II; nic więc dziwnego, że później te narody starały się odwdzięczyć świętemu papieżowi, ofiarowując figurę lub mozaikę Matki Bożej. Zdawały sobie bowiem sprawę z tej jego „słabości”, która w rzeczywistości była jego duchową mocą. To właśnie w czasach papieża z Polski umieszczono w ogrodach aż pięć wizerunków Maryi.

Dzisiaj wszystkie wspomniane figury dla mieszkańców Watykanu, spacerujących w tym miejscu, są czymś oczywistym. Może nawet niektórzy nie zdają sobie sprawy, że w znacznej mierze to przecież stosunkowo świeża historia. Zresztą trzeba przyznać, że szybko i uroczo wkomponowały się one w naturalny i duchowy pejzaż ogrodowego kompleksu. Panuje w nim, zwłaszcza po południu i wieczorem, głęboka cisza, tak troskliwie pielęgnowana przez Maryję i do której zapraszają Jej artystyczne wyobrażenia.