Rzym: obchody 50. rocznicy wymiany listów o pojednaniu

Uroczyste otwarcie wystawy w Muzeach Watykańskich będzie miało miejsce 23 października, a Mszę świętą i konferencję zaplanowano na 26 października. Wydarzenia odbywają się z inicjatywy Ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej Piotra Nowiny-Konopki.

Wystawa w Muzeach Watykańskich poświęcona jest kard. Bolesławowi Kominkowi, arcybiskupowi Wrocławia i autorowi "Orędzia biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim, w którym padły znane słowa: "przebaczamy i prosimy o przebaczenie...". List został przekazany biskupom niemieckim 18 listopada 1965 r.

Kard. Kominek, uznawany jest za jednego z promotorów pojednania między Polską a Niemcami i powinien również być uważany za jednego z Ojców Europy – podkreślają organizatorzy.

Wymiana listów między episkopatami obu krajów przyczyniła się m. in. do uznania przez ówczesną Republikę Federalną Niemiec granicy na Odrze i Nysie. Kuratorem wystawy jest prof. Krzysztof Pomian, dyrektor Muzeum Europy w Brukseli. Ekspozycja została zorganizowana przy wsparciu miasta Wrocławia i jego prezydenta Rafała Dutkiewicza.

Wystawa będzie prezentowana w dniach 23 października – 7 grudnia 2015 r. i skupia się wokół trzech aktów, które poprzedza prolog i kończy finał: W cieniu Hitlera: 1939-1945, W cieniu Stalina: 1945-1956, Droga do pojednania: 1956-1974. Po ekspozycji w Watykanie ekspozycja będzie prezentowana w Berlinie, Wrocławiu i Brukseli.

26 października o godz. 8 w kolegium niemieckim Campo Santo Teutonico w Watykanie polscy i niemieccy biskupi odprawią Eucharystię Pojednania.

Po Mszy św. o godz. 9 w Istituto Maria Santissima Bambina odbędzie się "Konferencja o pojednaniu" pod patronatem kard. Gianfranco Ravasiego, przewodniczącego Papieskiej Rady Kultury i ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej Piotra Nowiny-Konopki.

Część pierwszą na temat "Historii Listu w kontekście Soboru" poprowadzi o. Tomasz Dostatni. O relacji historycznej będą mówili: prof. Anna Wolff-Powęska i prof. Klaus Ziemer. Natomiast kontekst teologiczny zaprezentują kard. Karl Lehmann i prymas Polski senior abp Henryk Muszyński.

W drugim panelu pt. "Proces pojednania ku Jesieni Ludów i jedności europejskiej" pod przewodnictwem prof. Dietera Bingena wystąpią: prezydent Niemieckiego Ludowego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi, Marcus Meckel, który zaprezentuje perspektywę niemiecką, perspektywę polską przedstawi dyrektor Centrum Badań Historycznych w Berlinie prof. Robert Traba, a europejską prof. Krzysztof Pomian.

W panelu pt. "List inspiracją dla rozwiązywania obecnych konfliktów" pod przewodnictwem prof. Krzysztofa Czyżewskiego wezmą udział: prymas Czech senior, kard. Miloslav Vlk, archimandryta prof. Cyryl Howorun z Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego oraz mufti Mustafa Cerić z Bośni i Hercegowiny.

Konferencję zamkną wystąpienia przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, abp Stanisława Gądeckiego oraz ambasador Niemiec przy Stolicy Apostolskiej, Annette Schavan.

Orędzie z 1965 r. podpisało 34 polskich biskupów, wśród nich kard. Stefan Wyszyński i bp Karol Wojtyła.

Niemieckim biskupom list wręczono 18 listopada 1965 r. podczas Soboru Watykańskiego II. Był on pierwszą, historyczną inicjatywą zmierzającą do pojednania i ułożenia w oparciu o uznanie prawdy i wybaczenie stosunków pomiędzy Polakami i Niemcami po II wojnie światowej.

Kluczowe sformułowanie orędzia przytaczane jest zazwyczaj jako: „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. W rzeczywistości cytat brzmi: „udzielamy wybaczenia i prosimy o nie”.

Autorem tekstu i inicjatorem listu, który zawierał zaproszenie biskupów niemieckich na obchody milenijne do Polski, był arcybiskup wrocławski Bolesław Kominek.

Inicjatywa polskich duchownych spotkała się ze zdecydowaną krytyką władz komunistycznych. Władze nazwały list zdradą narodową i m.in. organizowały propagandowe wiece, na których potępiano polskich biskupów.