Raport: jak oceniamy ŚDM w Krakowie?

Segmentacja polskich uczestników ŚDM

Na podstawie rozkładów odpowiedzi na trzy pytania ankiety internetowej – dotyczące motywacji, oczekiwanych korzyści oraz zachęt do udziału w ŚDM – dokonano segmentacji badanych. Analiza statystyczna (hierarchiczna analiza skupień) pozwoliła zidentyfikować pięć segmentów uczestników ŚDM:

1. ŚWIADKOWIE WIARY jadą do Krakowa, by uczestniczyć we mszach św. i nabożeństwach, poczuć jedność z ludźmi o tych samych wartościach oraz dzielić się wiarą z innymi młodymi ludźmi, a zachętę do tego znaleźli przede wszystkim w sobie (moje własne doświadczenia wcześniejszego udziału w ŚDM); rzadziej myślą w kategoriach korzyści z udziału w ŚDM; to segment, któremu najbliżej do idei ‘wspólnoty wiary’; dominuje tu motywacja liturgiczno-ewangelizacyjna;

2. UCZESTNICY ŚWIĘTA poszukują przede wszystkim zawarcia nowych znajomości, możliwości spotkania ludzi, których lubią, zabawy, zwiedzania, mile spędzonego czasu a także ekscytacji z bycia częścią wielkiej imprezy młodzieżowej; zdecydowali się, bo jadą ich znajomi, a także zachęceni przez rodzinę; miłe spędzenie czasu w trakcie ŚDM jest dla nich ważną korzyścią; w tym segmencie dominuje ‘zasada przyjemności’; dominuje tu motywacja rekreacyjno-towarzyska;

3. SZUKAJĄCY DOŚWIADCZENIA jadą do Krakowa, by zobaczyć Papieża oraz doświadczyć obecności Boga; zwykle nie kierowali się zachętami zewnętrznymi, oczekują natomiast, że udział w ŚDM przyniesie im liczne korzyści – o charakterze zarówno religijnym: zbliżenie swego życia do tego, w co wierzą; bliższe relacje z Bogiem / z Jezusem oraz zwiększenie akceptacji katolickich prawd i nauk moralnych, jak też społecznym: większe zaangażowanie na rzecz sprawiedliwości społecznej oraz nabrania chęci do zaangażowania się w swojej parafii; to segment łączący religię z potrzebą ‘działania na rzecz wspólnoty’; dominuje tu motywacja doświadczenia religijnego;

4. SZUKAJĄCY PRAWDY jadą na ŚDM dla konferencji i katechez, aby dowiedzieć się czegoś więcej o swojej wierze, oczekują zaś korzyści w postaci pogłębienia swojego zrozumienia katolickich prawd wiary i nauczania moralnego; segment skupionych na własnej wierze i przeżywających ją raczej indywidualnie niż we wspólnocie (‘wiara indywidualistów’); dominuje tu motywacja intelektualna;

5. ZALEŻNI to osoby, które zdecydowały się na udział w ŚDM nie tyle z silnych potrzeb wewnętrznych, co raczej pod wpływem zewnętrznych zachęt: ze strony osób w szkole lub parafii lub osoby, która brała udział w poprzednich ŚDM, a także pod wpływem źródeł informacji, takich jak sesje dotyczące SDM w szkole, parafii lub na uniwersytecie czy strony internetowe – własna ŚDM lub inne; dominuje tu motywacja zewnętrzna.

3. Udział segmentów w zbiorowości badanej (przy nazwach segmentów podano liczebności)

– Świadkowie wiary – 556
– Uczestnicy święta – 363
– Szukający prawdy – 533
– Szukający doświadczenia – 1257
– Zależni – 418

Wybrane wnioski dla duszpasterstwa młodzieży

Z przeprowadzonych badań wynika wiele ważnych wniosków dla duszpasterstwa młodzieży w Polsce. Podstawowym wyzwaniem jest budowanie takich środowisk duszpasterskich, które stanowią przestrzeń osobistego zaangażowania młodych osób i dają możliwość osobistego kontaktu zarówno z innymi młodymi świadomie wyznającymi swoją wiarę jak też osobistego kontaktu z duszpasterzami. Ponadto budowanie duszpasterstwa młodzieży powinno opierać się przede wszystkim na osobistych relacjach wśród młodzieży. Chodzi tutaj o nie tylko świadectwo osób młodych w swoim środowisku, ale również o wykorzystanie koleżeńskich i przyjacielskich relacji do angażowania w środowiska duszpasterskie.

Tożsamość religijna a tożsamość narodowa

Ponad 90 proc. badanych zgadza się (raczej lub zdecydowanie) z opinią, że katolicyzm jest bardzo ważną częścią kultury Polski. Zdanie, że katolicyzm powinien odgrywać większą rolę w kulturze Polski, podziela już tylko dwóch na trzech badanych. Z kolei stwierdzenie, że trzeba być katolikiem, aby być dobrym Polakiem aprobuje jedynie 31 proc. (więcej – 44 proc. – jest zaś przeciwnego zdania).

4. Opinie o związkach katolicyzmu z polskością

Analiza zróżnicowania poglądów w kwestiach powiązania katolicyzmu z polskością w poszczególnych segmentach badanych przynosi dwa istotne spostrzeżenia. Tylko osoby zaliczone do segmentu Świadków wiary istotnie częściej (73 proc.) niż ogół (66 proc.) aprobują i to tylko jedną z trzech wymienionych opinii – mianowicie, że katolicyzm powinien odgrywać ważną rolę w kulturze Polski. Najsłabiej natomiast opinię tę podziela segment Uczestników święta – aż o 15 punktów procentowych rzadziej niż wśród ogółu. Różnice w odniesieniu do pozostałych dwóch kwestii w tym segmencie nie są duże, lecz istotne statystycznie.

Innym czynnikiem, który w pewnym stopniu różnicuje opinie w tych trzech kwestiach, jest doświadczenie wcześniejszego udziału w ŚDM: podnosi nieco częstość przekonania, że katolicyzm jest bardzo ważną częścią kultury Polski, znacznie bardziej zaś częstość przekonania, że katolicyzm powinien odgrywać ważną rolę w kulturze Polski. Natomiast opinia, że trzeba być katolikiem, aby być dobrym Polakiem, jest podzielana podobnie często niezależnie od wcześniejszego uczestnictwa w ŚDM (nawet ci, którzy już uczestniczyli, wyrażają ją nieco rzadziej).