Pielgrzym pojednania

40. zagranicznej podróży apostolskiej. W dniach 31 stycznia – 5 lutego Ojciec Święty odwiedził Demokratyczną Republikę Konga oraz Sudan Południowy.

Już na początku wizyty, przemawiając do prezydenta Demokratycznej Republiki Konga Féliksa Tshisekediego Tshilombo, papież przypomniał o niezwykłym bogactwie kraju, który jednak cierpi „z powodu konfliktów i przymusowych migracji, a także doświadcza straszliwych form eksploatacji, niegodnych człowieka i stworzenia”. Nawiązując do jednego z największych bogactw Konga – diamentów – Franciszek podkreślił, że jego mieszkańcy są nieskończenie cenniejsi niż wszelkie dobro, które pochodzi z tej żyznej ziemi.

ZŁO NIE ZWYCIĘŻA

Msza święta celebrowana 1 lutego na lotnisku Ndolo w Kinszasie zgromadziła milion wiernych. W homilii Franciszek podkreślał, że z Jezusem zło nigdy nie zwycięża, nigdy nie ma ostatniego słowa.

W nuncjaturze apostolskiej papież spotkał się z ofiarami przemocy we wschodniej części kraju. Trwają tam walki rebeliantów z armią tego kraju, powodując niewysłowione cierpienia tamtejszej ludności. Ofiary wojny złożyły wstrząsające świadectwa doznanych okrucieństw. Mowa była o zabijaniu najbliższych na ich oczach, o obcinaniu rąk, o gwałceniu kobiet, zamienianiu ich w niewolnice seksualne. Ofiary przemocy dziękowały też za pomoc, jakiej doświadczyły ze strony Kościoła. Pod krzyżem Chrystusa składały narzędzia zbrodni: maczety, lance, noże, młotki, matę, na której dokonywano gwałtów, mundur rebelianckiego żołnierza, którego widok wciąż budzi ich lęk. Franciszek podziękował za odwagę, jaką wykazały osoby składające świadectwa. Zapewnił rodziny ofiar, że jest z nimi i pragnie im przynieść pocieszenie Boga. Zdecydowanie potępił przemoc zbrojną, masakry, gwałty, niszczenie i okupację wiosek, plądrowanie pól i kradzież zwierząt gospodarskich, a także krwawą, nielegalną eksploatację bogactwa tego kraju, podobnie jak próby jego rozbicia od wewnątrz. Zaznaczył, że jest to wojna rozpętana przez nienasyconą zachłanność surowców i pieniędzy, która napędza zmilitaryzowaną gospodarkę, wymagającą niestabilności i korupcji. Do tych, którzy stoją za taką sytuacją, zaapelował: „uciszcie broń, połóżcie kres wojnie. Dość!”.

2 lutego rano na Stadionie Męczenników papież spotkał się z ponad 65 tys. młodych Kongijczyków. Nawiązując do pięciu palców dłoni, zaproponował młodzieży pięć „składników przyszłości”. Pierwszym jest modlitwa, następnie uczciwość, unikanie korupcji, przebaczenie, służba. Ze stadionu Franciszek pojechał do nuncjatury apostolskiej, gdzie spotkał się z premierem Demokratycznej Republiki Konga Jean-Michelem Sama Lukonde Kyenge i członkami jego rodziny.

W katedrze Matki Bożej Kongijskiej modlił się wraz z kapłanami, diakonami, osobami konsekrowanymi i seminarzystami. Franciszek zaznaczył, że osoby duchowne są powołane do służenia ludowi jako świadkowie Bożej miłości. Przestrzegł je przed pokusą światowej wygody, stawaniem się zimnymi biurokratami ducha.

Rano 3 lutego Franciszek spotkał się z Narodową Konferencją Biskupią Konga. Biskupów przestrzegł przed postrzeganiem biskupstwa jako swoistego awansu społecznego czy możliwości sprawowania władzy. Następnie udał się na lotnisko Ndjili, by wyruszyć w dalszą drogę.

NIE TRAĆCIE NADZIEI

Po wylądowaniu w Sudanie Południowym Franciszek udał się z lotniska do State House w Dżubie, czyli siedziby południowosudańskich władz. Na trasie entuzjastycznie pozdrawiały go dziesiątki tysięcy mieszkańców kraju. Papieża, a także anglikańskiego arcybiskupa Canterbury Justina Welby’ego i moderatora Zgromadzenia Ogólnego prezbiteriańskiego Kościoła Szkocji pastora Iaina Greenshieldsa witał prezydent Salva Kiir Mayardit.

Na spotkanie w ogrodach State House przybyli przedstawiciele władz, społeczeństwa obywatelskiego i korpusu dyplomatycznego. Szef państwa przypomniał watykańskie rekolekcje z kwietnia 2019 r., kiedy to papież ucałował stopy sudańskich polityków, prosząc ich, by żyli ze sobą w pokoju.

„Ten rzadki gest pokory nie poszedł na marne” – zapewnił Kiir, wskazując, że wspólnie pracują nad wprowadzaniem w życie porozumienia pokojowego z 2018 r. Kiir oznajmił, że w związku z papieską wizytą i ogłoszeniem roku 2023 Rokiem Pokoju i Pojednania znosi zawieszenie rozmów pokojowych z ugrupowaniami opozycyjnymi, które nie podpisały porozumienia z 2018 r. Warto dodać, że w dniu przybycia papieża ogłosił również amnestię, z której skorzystają także więźniowie skazani na karę śmierci.

„Przybywam jako pielgrzym pojednania, marząc o towarzyszeniu wam w waszej drodze pokoju, drodze uciążliwej, której nie można już jednak odkładać na później” – powiedział Franciszek. Przypomniał, że rządzący są powołani do odrodzenia życia społecznego, dobrobytu i pokoju, a mieszkańcy tego kraju potrzebują „ojców, a nie panów; stabilnych kroków rozwoju, a nie ciągłych upadków”. Ojciec Święty zachęcił przedstawicieli władz do troski o demokratyczny rozwój kraju i poszanowanie praw człowieka, zwłaszcza prawa do życia. W tym kontekście wskazał na konieczność wznowienia dialogu.

Jednym z punktów drugiego dnia pobytu w Sudanie Południowym, 4 lutego, była modlitwa ekumeniczna o miłosierdzie dla tego kraju. Franciszek podkreślił w przemówieniu, że „wielkie zaangażowanie wspólnot chrześcijańskich w promocję człowieka, solidarność i pokój byłoby daremne bez modlitwy. Nie możemy bowiem krzewić pokoju, nie przywołując wcześniej Jezusa, Księcia Pokoju”. „Ten, kto nazywa siebie chrześcijaninem, musi wybrać, po której stronie stanąć. Ten, kto idzie za Chrystusem, zawsze wybiera pokój; ten, kto rozpętuje wojnę i przemoc, zdradza Pana i wyrzeka się Jego Ewangelii” – mówił Franciszek.

5 lutego papież odprawił Mszę świętą na terenie Mauzoleum Johna Garanga w Dżubie. Uczestniczyło w niej ponad 100 tysięcy osób. Apelował po raz kolejny: „Odłóżmy broń nienawiści i zemsty, aby uchwycić się modlitwy i miłości”.

„Jesteście w moim sercu, jesteście w naszych sercach, jesteście w sercach chrześcijan całego świata! Nigdy nie traćcie nadziei. I niech się nie zmarnuje okazja do budowania pokoju. Niech pozostaną w was nadzieja i pokój, niech nadzieja i pokój zamieszkają w Sudanie Południowym!” – powiedział papież na zakończenie Mszy świętej, będącej ostatnim punktem pielgrzymki do Afryki.