28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

O diakonacie kobiet

Ocena: 1.51667
1694

W maju 2016 r. papież Franciszek powołał komisję w celu przestudiowania kwestii diakonatu kobiet. W jakim punkcie jesteśmy dzisiaj?

fot. xhz

Przed dwoma laty w rozmowie z dziennikarzami Ojciec Święty stwierdził: „Co do diakonatu kobiecego: istnieje skłonność, by nie postrzegać go tak, jak diakonat męski. […] Na początku istniały diakonisy. Ale czy było to święcenie sakramentalne, czy też nie? Jest to omawiane i nie jest wyjaśnione”.

Na podstawie badań, które papież relacjonował spontanicznie, można stwierdzić, że diakonisy pomagały przy udzielaniu chrztu, który odbywał się przez zanurzenie. Były obecne przy namaszczeniu ciała kobiety. Zdarzało się, że biskup wzywał je, aby były świadkami przy sporach małżeńskich, zwłaszcza jeśli doszło do przemocy fizycznej. Nie wiemy jednak, czy diakonisy były ustanawiane na drodze święceń. Tutaj zdania historyków są podzielone.

Prawosławni optują za święceniami. Ich zdaniem wschodnie manuskrypty na to wskazują. Według komisji watykańskiej odnalezione dotąd zachodnie formuły święceń diakonis przypominają raczej dzisiejszą benedykcję opatki. Poza tym nie bez znaczenia pozostaje kwestia geograficzna. Posługa diakonis nie miała wymiaru powszechnego – spotykamy je głównie na Wschodzie. Było to spowodowane strukturą społeczeństwa, w którym dominowała ścisła separacja kobiet i mężczyzn.

 


DIAKONISY

Świadectw na temat posługi diakonis jest całkiem sporo. Trwała ona w Kościele do VIII w. Już św. Paweł pozdrawia diakonisę Febe (Rz 16, 1). Znamy także korespondencję św. Jana Chryzostoma z diakonisą Olimpią. – Na pewno był to urząd, który bardzo się różnił od obecnej funkcji diakona – zauważa prawosławny teolog ks. Henryk Paprocki. Diakonisy opiekowały się kobietami, ale także dziewczynkami, które były sierotami. Spełniały funkcje charytatywne, szły tam, gdzie mężczyźnie nie wypadałoby iść. Do połowy VI w. udzielały chrztu kobietom. Liturgia tego sakramentu domagała się zrzucenia starego człowieka i włożenia na nagie ciało białych szat. Mężczyznom, nawet duchownym, nie wypadało przy tym asystować. Ta funkcja należała do diakonis.

Wschód i Zachód zachowały odmienne rozumienie istoty diakonatu kobiet. Kluczową kwestią dla zrozumienia samego diakonatu pozostaje kształtowanie się kościelnych urzędów i przekaz posłannictwa, czyli sukcesja. Pierwszym aktem sukcesyjnym było powołanie i ustanowienie przez Jezusa grona Dwunastu. Kolejnymi, już w czasach apostolskich, był wybór Siedmiu i obecność w pierwotnym Kościele starszych (prezbiterów).

 


USTANOWIENIE DWUNASTU

Poświęcony początkom Kościoła dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej z 1985 r. wśród faz jego formacji wymienia „powołanie i ustanowienie Dwunastu jako znaku przyszłego odnowienia Izraela”. Myśląc o tym gronie, często określamy ich mianem apostołów, co pozostaje uproszczeniem. Istotnie, Szymon, Andrzej, Jakub, Jan i inni zostali tak nazwani przez Jezusa (por. Łk 6, 13). Ale nazwa ta przyjęła się na określenie wszystkich świadków Zmartwychwstałego, którzy stali się ważnymi głosicielami Ewangelii. Tytuł apostoła przylgnął również do św. Pawła – ze względu na jego działalność misyjną.

W Ewangelii grono mężczyzn ustanowionych przez Chrystusa jest określane mianem „Dwunastu”. Termin ten uznaje się za wyraz intencji samego Jezusa. Ewangelia według św. Marka wyraźnie akcentuje moment ustanowienia grona Dwunastu, wyodrębnionego z większej grupy uczniów: „Potem wyszedł na górę i przywołał do siebie tych, których sam chciał, a oni przyszli do Niego. I ustanowił Dwunastu, aby Mu towarzyszyli, by mógł wysyłać ich na głoszenie nauki, i by mieli władzę wypędzać złe duchy. Ustanowił więc Dwunastu: Szymona, któremu nadał imię Piotr; dalej Jakuba, syna Zebedeusza, i Jana, brata Jakuba, którym nadał przydomek Boanerges, to znaczy synowie gromu; dalej Andrzeja, Filipa, Bartłomieja, Mateusza, Tomasza, Jakuba, syna Alfeusza, Tadeusza, Szymona Gorliwego i Judasza Iskariotę, który właśnie Go wydał” (Mk 3, 13-19).

W Markowym opisie uderza dwukrotne użycie sformułowania „ustanowił (dosłownie: uczynił) Dwunastu”. Jezus nie tylko powołuje Dwunastu, ale niejako stwarza ich na nowo. Nie można zgodzić się z tezą, że wspólnota uczniów Chrystusa miała jedynie charakter charyzmatyczny, luźny i raczej niezobowiązujący. „Dwunastu” to szczególny rzeczownik odliczebnikowy. Stał się synonimem pierwotnej komórki-matki rodzącego się Kościoła, ale również znakiem nadziei na to, że „cały Izrael” zostanie na powrót zgromadzony.

 


GRONO SIEDMIU

W Dziejach Apostolskich natrafiamy na wybór i ustanowienie grona Siedmiu. Tradycyjnie widziano tutaj początek diakonatu, a nawet święcenia kapłańskie. Patrząc jednak z perspektywy najnowszych badań, należy przyjąć uwagi kard. Kaspera. Jego zdaniem „byłoby czymś anachronicznym i świadczyłoby o statycznym i niehistorycznym rozumieniu Kościoła, gdybyśmy chcieli znaleźć już w Nowym Testamencie wszystkie późniejsze etapy jego rozwoju”.

Wracając do szóstego rozdziału Dziejów Apostolskich: należy widzieć w tym tekście wyraźny akt sukcesyjny, polegający na przekazaniu posłannictwa, które dokonuje się w mocy Ducha Świętego. Apostołowie zwołują wszystkich uczniów (6, 2), którzy mają wybrać z tej wspólnoty „siedmiu mężów”: „Upatrzcież zatem, bracia, siedmiu mężów spośród siebie, cieszących się dobrą sławą, pełnych Ducha i mądrości!” (6, 3). Wspólnota akceptuje propozycję apostołów i wybiera: „Szczepana, męża pełnego wiary i Ducha Świętego, Filipa, Prochora, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja, prozelitę z Antiochii” (6, 5). Po wyborze i prezentacji kandydatów apostołowie „modląc się włożyli na nich ręce” (6, 6). W ten sposób ustanowili Siedmiu.

 

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:

Autor jest kapłanem diecezji łomżyńskiej, doktorem habilitowanym, specjalistą w zakresie teologii fundamentalnej, profesorem UKSW

- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 28 marca

Wielki Czwartek
Daję wam przykazanie nowe,
abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 13, 1-15
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter