Muzeum w Waszyngtonie

Mało miejsc na świecie w tak inspirujący sposób oddaje hołd człowiekowi, którego życie jest dowodem na to, jak Duch Święty może odmienić losy świata. I to w mieście, gdzie Kazimierz Pułaski, Tadeusz Kościuszko czy Jan Karski zostali uwiecznieni w takich miejscach, jak Kapitol, Biały Dom czy Georgetown University.

Uroczyste otwarcie sanktuarium nastąpiło kilka miesięcy po kanonizacji Jana Pawła II, w dniu jego wspomnienia liturgicznego: 22 października 2014 r. Episkopat Stanów Zjednoczonych nadał świątyni status narodowego sanktuarium. Siedziba mieści się obok kampusu Katolickiego Uniwersytetu Ameryki, naprzeciwko potężnej kopuły bazyliki Niepokalanego Poczęcia. Sanktuarium kierują Rycerze Kolumba, słynnego amerykańskiego bractwa katolickiego, obecnego także w Polsce.

Sama siedziba nie robi z zewnątrz nadzwyczajnego wrażenia. Jest to szary, prostokątny budynek przypominający zwykły biurowiec, a obok sanktuarium stoi niezbyt udany zielony pomnik św. Jana Pawła II. Jednak kiedy wejdziemy do środka, jesteśmy mile zaskoczeni.

W pierwszej kolejności widzimy na ścianie ogromną mozaikę w bizantyjskim stylu, składającą się z ozłoconych kafli, przedstawiającą chustę św. Weroniki oraz Baranka Paschalnego. Na mozaice umieszczony jest, ułożony z malowanych kamyków, cytat z listu apostolskiego Jana Pawła II Novo millennio ineunte.

Na parterze znajduje się także kaplica, gdzie mieści się flakonik z krwią św. Jana Pawła II, relikwia podarowana Rycerzom Kolumba przez kard. Stanisława Dziwisza. Ołtarz stoi na tle ściany pokrytej mozaiką przedstawiającą zmartwychwstałego Chrystusa, a filary są ozdobione mozaiką z wizerunkami apostołów. Codziennie w południe odprawiana jest tu Msza Święta w intencji próśb o łaski za wstawiennictwem świętego papieża.

Na dolnym piętrze można zobaczyć wystawę stałą A Gift of Love: The Life of St. John Paul II („Dar miłości. Życie św. Jana Pawła II”). Jest to nowoczesna, multimedialna wystawa, zrobiona na miarę najlepszych waszyngtońskich muzeów. Przed zwiedzaniem można obejrzeć w amfiteatrze kilkuminutowy film, pokazujący jak pontyfikat Jana Pawła II trwale odmienił Kościół i świat.

Początek wystawy poświęcony jest dzieciństwu i młodości Karola Wojtyły. W gablotach znajdują się zdjęcia szkolne i rodzinne oraz kopie świadectwa chrztu, dyplomów szkolnych i uniwersyteckich. Można przeczytać o wielokulturowym dziedzictwie Wadowic i o Jerzym Klugerze, żydowskim przyjacielu Wojtyły. To właśnie Wojtyła – jak kiedyś zauważył naczelny rabin Polski Michael Schudrich – zrobił więcej niż ktokolwiek w historii na rzecz pojednania pomiędzy katolikami a Żydami.

Młodość przyszłego papieża przedstawiona jest w kontekście burzliwej historii Polski, zniszczonej przez hitlerowskie Niemcy oraz reżim komunistyczny. Obok informacji o przymusowej pracy Wojtyły w kamieniołomie podczas okupacji można przeczytać o Katyniu czy o zbrodniach niemieckich popełnionych na Polakach i Żydach.

Na wystawie znajduje się wiele interaktywnych ekranów, na których można oglądać wypowiedzi dawnych przyjaciół Jana Pawła II. Pierwszy z nich zawiera wypowiedzi jego znajomych z czasów młodości, opowiadających o okrucieństwach II wojny światowej. Halina Kwiatkowska – koleżanka przyszłego papieża z Teatru Rapsodycznego – tłumaczy, że kiedy okupant próbował ujarzmić polską kulturę, Wojtyła pomagał wystawiać Słowackiego i Mickiewicza, aby wzmocnić świadomość kulturalną rodaków.

Następnie poznajemy dynamiczną posługę duszpasterską krakowskiego księdza, a później biskupa. Na ekranie papieski biograf George Weigel oraz dawni wychowankowie Wojtyły tłumaczą, jak jego praca ze studentami w parafii św. Floriana czy z parami przygotowującymi się do małżeństwa stała się podwaliną papieskich Światowych Dni Młodzieży czy teologii ciała. Amerykańscy goście mają okazję poznać mało im znane rozdziały w historii Polski, jak walka o budowę kościoła w Nowej Hucie albo orędzie biskupów polskich do ich niemieckich braci z prośbą o pojednanie.

Osobny dział poświęcony jest papieskim pielgrzymkom do 129 krajów. Na interaktywnym ekranie można wybrać kraj lub rok pontyfikatu i zobaczyć zdjęcia i filmy oraz dowiedzieć się o znaczeniu każdej podróży duszpasterskiej Jana Pawła II. Na przykład wybierając pielgrzymkę na Haiti w 1983 r. czytamy, jak obrona praw człowieka przez papieża zainspirowała Haitańczyków do walki ze skorumpowanym dyktatorem „Baby Doc” Duvalierem, ostatecznie prowadząc do jego ustąpienia.

Kolejny dział podkreśla kluczową rolę Jana Pawła II w procesie obalenia komunizmu. Na ekranie Lech Wałęsa i George Weigel tłumaczą wpływ Wojtyły na powstanie „Solidarności”, a Zbigniew Brzeziński obala lansowaną przez KGB tezę, jakoby to on wpłynął na konklawe, które wybrało antykomunistycznego polskiego kardynała na papieża. Część wystawy ukazuje życie bł. Jerzego Popiełuszki i jego męczeńską śmierć.

Inne gabloty przedstawiają kluczowe aspekty duchowe pontyfikatu św. Jana Pawła II, m.in.: Rok Jubileuszowy 2000, dodanie pierwszych od setek lat nowych tajemnic Różańca oraz podejmowanie dialogu religijnego przez papieża, który jako pierwszy spośród następców św. Piotra przekroczył progi synagogi, meczetu czy zboru luterańskiego.