Lwów: wystawa w 70. rocznicę "pseudosoboru"

Dodał, że ten sam los czeka wszelkie próby siłowego wykorzystywania religii dla jakichkolwiek interesów politycznych.

Turij przemawiał na otwarciu wystawy poświęconej 70. rocznicy "pseudosoboru", zorganizowanej we Lwowie pod tytułem „Do światła zmartwychwstania przez ciernie katakumb”.

Każdy powinien wiedzieć, że „w rzeczywistości nie był to żaden sobór, ale zgromadzenie to było przemocą, dokonaną według od dawna rozpracowanego planu” – mówił naukowiec. Przypomniał, że zgromadzenie zwołały siłą organy państwowe, bez udziału biskupów i bez możliwości swobodnego wyrażenia przez uczestników swojej woli.

Po drugie, według prof. Turija, „państwo nie powinno kierować Kościołem ani z drugiej strony Kościół nie powinien być narzędziem władzy państwowej”. Dlatego bardzo ważną nauką płynącą z „pseudosoboru” jest to, że jakakolwiek przemoc czy jakakolwiek próba wykorzystania religii i Kościoła w jakichś interesach politycznych jest skazana na porażkę.

Po trzecie, „chrześcijanie mają kierować się swoją wiarą i nie powinni dawać się wciągać w jakiekolwiek intrygi polityczne, jak to stało się, niestety, z Patriarchatem Moskiewskim – tłumaczył naukowiec. Jego zdaniem bardzo ważne jest, aby „właśnie ten Kościół zastanowił się nad swoją rolą w tych wydarzeniach i nie zaprzeczał temu, że jego hierarchowie w rzeczywistości usankcjonowali tę przemoc”. Jednocześnie profesor zauważył, że „ważne jest także, aby grekokatolicy nie przyjmowali postaw ludzi obrażonych lub tych, którzy robią wymówki, ale aby próbowali wyciągnąć ręce”.

Według prorektora UUK, taką próbę podjął 10 lat temu kard. Lubomyr Huzar, gdy napisał list do nieżyjących już metropolity kijowskiego Włodzimierza i patriarchy moskiewskiego Aleksego II, proponując im zamknięcie tej karty, przemyślenie tego, co było, ale też, wybiegając naprzód, szukanie mostów porozumienia.

– Widzimy, że rozwój poszedł w całkowicie odmiennym kierunku – stwierdził z ubolewaniem prof. Turij. Zaznaczył, że na Ukrainie toczy się walka o wolność i godność człowieka, a wszystkie Kościoły pokazały swoją wytrwałość i gotowość służenia ludziom, „w Rosji natomiast widzimy instrumentalizację Kościoła dla idei tzw. ruskiego świata, a w rzeczywistości powtórki tych samych błędów”.

Prof. Turij przyznał, że nie wie, "czy uległy Kościół rosyjski i jego ulegli wierni przeanalizowali historię, aby zapobiec temu nieszczęściu, jakie oczekuje ten naród”. Ocenił przy tym, że obchody tej rocznicy „przypominają naszym braciom w Rosji, że mają oni troszczyć się o Kościół, o wiarę i nie pozwalać, aby państwo wykorzystywało ich do takich brutalnych i cynicznych manipulacji politycznych”.

Na wspomnianej wystawie w stolicy Ukrainy zgromadzono materiały Instytutu Historii Kościoła UUK, wspomnienia świadków i aktywnych działaczy okresu podziemnego, zebrane w latach 1992-2009, jak również dokumenty z archiwów państwowych i zdjęcia ze zbiorów prywatnych. Wystawa pokazuje życiowe historie greckokatolickich duchownych, osób zakonnych i świeckich, a każde z tych świadectw to niepowtarzalne losy ludzkie.

Chronologicznie eksponaty obejmują okres od września 1939 r. do 1991 r., ukazując trzy ważne okresy tragicznych dziejów Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego w XX wieku: jego przymusową likwidację, działalność w podziemiu i ponowną legalizację w 1989 r.

„Pseudosobór lwowski” odbywał się od 8 do 10 marca 1946 r. Został zwołany na rozkaz władz ZSRR. Na mocy uchwały owego zgromadzenia, które – w świetle kanonów kościelnych – było bezprawne, UKGK przestał istnieć, a jego duchowieństwo, wierni i cały majątek włączono siłą do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP). Synod ten nie został uznany przez Stolicę Apostolską.