W ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający Wniebowzięcie Maryi Panny. Późnogotyckie (ok. 1480 r.) przedstawienie z kościoła bernardynów w Warcie (dlatego nazywane Wniebowzięciem z Warty) trafiło do Włocławka w 1935 r. Wcześniej znajdowała się tutaj wspaniała nastawa ołtarzowa z XVIII w., którą obecnie można zobaczyć po prawej stronie prezbiterium, w kaplicy Najświętszego Sakramentu. – To dzieło złotników toruńskich, na którego wykonanie wykorzystano ponad 140 kg srebra – wyjaśnia Rafał Zamerski.
Pomnik prymasa Wyszyńskiego obok kaplicy,
w której przyjął święcenia kapłańskie
W kaplicy św. Józefa znajduje się datowana na 1493 r. słynna tumba Piotra z Bnina. – Nagrobek został wykonany w warsztacie Wita Stwosza. Dbałość o szczegóły i dopieszczenie malutkich fragmentów w tak kruchym materiale, jakim jest czerwony marmur, wskazuje na to, że rękę do tego dzieła musiał przyłożyć sam mistrz Stwosz – zaznacza Zamerski.
Zwiedzając katedrę warto też zwrócić uwagę na kaplicę Najświętszej Maryi Panny. – Tutaj święcenia kapłańskie przyjął Stefan Wyszyński. Nie mógł otrzymać święceń razem z diakonami ze swojego rocznika, gdyż zachorował na gruźlicę i stan zdrowia nie pozwalał mu na udział w uroczystości. Dlatego został wyświęcony indywidualnie – jak wtedy mówiono – choćby dla jednej Mszy. Ale zrobił na przekór wszystkim i został Prymasem Tysiąclecia – mówi Rafał Zamerski.
Dürer i Guercino
Będąc we włocławskiej katedrze, nie wolno ominąć kaplicy św. Barbary. W jednym z jej okien podziwiać można bowiem 23 kwaterki gotyckiego witraża, który znajdował się wcześniej w prezbiterium. – Prezentują one sceny z życia Jezusa, to tzw. Biblia pauperum – podkreśla Rafał Zamerski.
– To wielka rzadkość, żeby całe okno gotyckie było zachowane. Zestawienia kolorystyczne są naprawdę świetne. Projektanci i designerzy mogą się uczyć doboru kolorów z tego witraża – dodaje Agnieszka Ciesielska z Muzeum Diecezjalnego we Włocławku.
W muzeum mającym siedzibę w XVII-wiecznym pałacu bp. Krzysztofa Antoniego Szembeka również znajdują się prawdziwe skarby. Zgromadzono w nim wiele zabytków gotyckiej rzeźby i malarstwa, szat i naczyń liturgicznych, pamiątek takich jak kielich, pierścień i pastorał bp. Zbyluta Gołańczewskiego, jednego z budowniczych katedry. Można podziwiać tu m.in. kopię słynnej czary włocławskiej i relikwiarza Salomei, a także osobliwy relikwiarz św. Witalisa, tzw. hermę z głową. – Jest u nas w depozycie i na uroczystości odpustowe wędruje do kościoła seminaryjnego – zaznacza Agnieszka Ciesielska.
W Skarbcu przechowywane są też dwa drzeworyty Albrechta Dürera. – Zdarzają się zwiedzający, którzy specjalnie dla tych grafik przyjeżdżają do naszego muzeum – podkreśla muzealniczka. Jednym z największych skarbów jest jednak dzieło „Powrót syna marnotrawnego”. – Guercino namalował wiele wersji tej sceny, nawet z tymi samymi modelami, ale zdaniem historyków sztuki „nasza” kompozycja jest najbardziej dojrzała, a do tego obraz jest naprawdę dobrze zachowany – mówi Agnieszka Ciesielska. – Arcydzieło zostało przywiezione po II wojnie światowej przez bp. Karola Radońskiego, który zdawał sobie sprawę, że wraca do ograbionej przez Niemców diecezji i zrobił w Londynie zakupy dzieł sztuki. Płótno mogłoby wisieć w każdym europejskim muzeum i niewątpliwie byłoby tam ozdobą. Kilka lat temu obraz był prezentowany na dużej wystawie monograficznej w Muzeum Narodowym w Warszawie.
W Muzeum Diecezjalnym znajdują się też sale pamięci bp. Michała Kozala i kard. Stefana Wyszyńskiego. Przypominają o miejscu Włocławka również w najnowszej historii Polski.
Obraz Guercino
***
Warto zwiedzić:
- Włocławskie Muzeum Diecezjalne, pl. Kopernika 3, godziny otwarcia: wt. 9-15, śr. i czw. 10-16, pt. 9-15, sob. 9-14, http://muzeum.diecezja.wloclawek.pl/
- Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, ul. Słowackiego 1a, godziny otwarcia: wt. 10-18, śr.-pt., ndz. 10-15, http://muzeum.wloclawek.pl/
Sylwia Gawrysiak |