Konkordat: autonomicznie i niezależnie

Ponieważ pamięć jest zawodna, warto przywołać kilka faktów. Na ogół opowieść zaczyna się od przypomnienia, że we wrześniu 1945 r. zainstalowany przez Związek Sowiecki Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej podjął jednostronną uchwałę o zerwaniu konkordatu z 1925 r.

W czasach komunizmu stosunek państwa do Kościoła katolickiego był wrogi, czego wyrazem było nie tylko uwiezienie kard. Stefana Wyszyńskiego, ale także takie akty wrogości, jak np. ostateczne usunięcie w 1961 r. nauczania religii ze szkół. Formalne zainicjowanie stałych kontaktów między Stolicą Apostolską a władzami PRL nastąpiło dopiero w 1974 r. Nawet wybór kard. Karola Wojtyły na papieża nie zmienił „temperatury” owych formalnych relacji. Wznowienie stosunków dyplomatycznych miało miejsce dopiero w 1989 r.

Po upadku komunizmu

Prace nad konkordatem rozpoczęły się w październiku 1991 r., kiedy to strona kościelna przedstawiła projekt umowy. W marcu 1993 r. własny projekt przedstawiła strona rządowa. Podpisanie konkordatu miało miejsce 28 lipca 1993 r., to znaczy po trwających półtora roku negocjacjach. Były to ostatnie dni funkcjonowania rządu Hanny Suchockiej. Zmiana władzy w wyniku wyborów parlamentarnych spowodowała, że ratyfikacja konkordatu opóźniła się o pięć lat. Dla porównania, w 1925 r. wymiana not ratyfikacyjnych nastąpiła w cztery miesiące po podpisaniu konkordatu.

Czytaj dalej w e-wydaniu lub wydaniu papierowym
Idziemy nr 30 (668), 29 lipca 2018 r.
Artykuł w całości ukaże się na stronie po 8 sierpnia 2018 r.