Katolicy to elita

Z bp. Philipsem Jordanem z Estonii rozmawia Monika Florek-Mostowska

Co w Polsce może zaskoczyć estońskiego biskupa francuskiego pochodzenia?

Wiara Polaków.

W Estonii jest inaczej?

Estonia to kraj misyjny, najbardziej zlaicyzowany kraj na świecie.

I szuka Ksiądz Biskup w Polsce inspiracji duszpasterskiej?

Przyjechałem szukać księży, którzy zechcieliby pracować w Estonii jako misjonarze.

Dlaczego właśnie z Polski?

Polska jest najbliższym krajem katolickim, najbardziej podobnym do Estonii. Zamieszkuje też u nas dość znaczna liczba ludzi polskiego pochodzenia, przynajmniej etnicznie. Można posługiwać się językiem rosyjskim. Dla księdza z Polski Estonia nie będzie zupełnie obcym krajem. Zwłaszcza że Estończycy darzą Polaków sympatią.

Czego Polski ksiądz może się spodziewać w estońskiej parafii?

Wiarę katolicką praktykuje niespełna jeden procent społeczeństwa. Nie mamy katolickiej historii. Przed wojną 80 proc. społeczeństwa stanowili luteranie. Potem wojna zniszczyła także rodzinne tradycje. Przybywali Rosjanie, prawosławni. Po upadku komunizmu ludzie ruszyli do kościołów. Składali na ołtarzu książeczkę partyjną i chrzcili się. Nigdy jednak nie praktykowali katolicyzmu. Na początku lat 70. w całym kraju było tylko sześciu estońskich katolików. Obecnie przybywa konwertytów, tych, którzy dołączają do wyznawców religii katolickiej. Kiedyś spotkałem starszego pana, estońskiego katolika, który przyjechał z USA. Powiedział mi, że jego rodzina nawróciła się na katolicyzm przed II wojną światową. Wspominał, jak co poniedziałek jego mama szeptała: „Nie mów głośno, bo ojciec w biurze rozmawia z biskupem”. Biskup regularnie odwiedzał tę rodzinę, by prowadzić katechezę. Dla jednej osoby. I tak jeszcze do niedawna wyglądała praca duszpasterska w Estonii. Gdybym ja dzisiaj chciał osobiście odwiedzić każdego katolika, byłoby to już niemożliwe, ale mój poprzednik jeszcze to robił.

Jak na co dzień wygląda praktykowanie wiary katolickiej w Estonii?

W Estonii katolicy mieszkają głównie w miastach, nie na wsiach. Jak dawniej w Cesarstwie Rzymskim. Jest tak dlatego, że w czasie komunizmu wielu ludzi ze wsi przesiedlono do miast. Oderwano ich od ich korzeni. Nie są to ludzie, którzy pielęgnują tradycję. Raczej szukają nowego zakorzenienia się. Obecnie większość estońskich katolików to intelektualiści, ludzie sztuki. Zainteresowali się duchowością katolicką na początku lat 70. Katolicyzm jednak nie jest religią elit, ale religią dla ludzi, który chcą poszukiwać. I takich w Estonii jest wielu.

Dla księdza z Polski taka sytuacja może być szokująca. My jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że to na wsiach staranniej niż w miastach pielęgnuje się tradycję katolicką. W miastach liczba osób praktykujących spada.

Myślę, że to będzie dobre doświadczenie dla polskich księży. Na pewno nie jest to taka sama misja jak w Afryce. U nas trzeba stawiać na duszpasterstwo indywidualne, szukać ludzi, wychodzić na peryferie w poszukiwaniu zaginionych owiec – dokładnie to, o czym mówi papież Franciszek. Zgadzam się, że taka forma pracy duszpasterskiej może być trudna dla księży przyzwyczajonych do pracy z „masą” katolików, którzy funkcjonują w dużych parafiach, gdzie większość osób jest anonimowa. U nas tego nie ma. Wspólnoty katolików są jak rodziny. Osobisty kontakt z każdym jest niezwykle ważny. Katolicy oczekują tego od kapłanów. To może być znakomite doświadczenie, także formacyjne dla księży z Polski.