Kard. Karl Lehmann kończy 80 lat

Karl Lehmann urodził się 16 maja 1936 r. w Sigmaringen (archidiecezja Fryburg Bryzgowijski). Filozofię i teologię studiował we Fryburgu i w Rzymie. Święcenia kapłańskie przyjął 10 października 1963 r. w Rzymie z rąk ówczesnego przewodniczącego Episkopatu Niemiec, kard. Juliusza Döpfnera, z którym łączyła go wielka przyjaźń. Do dziś Karl Lehmann nosi pierścień biskupi kard. Döpfnera.

Jako młody kapłan przeżywał obrady II Soboru Watykańskiego i w 1964 r. pojechał do Monachium, a potem do Münster jako asystent naukowy uczestniczącego w obradach Soboru wybitnego teologa niemieckiego Karla Rahnera SI. W tym też czasie Lehmann zetknął się z innymi wybitnymi teologami, jak Peter Henrici, Bernhard Welte, Hans Urs von Balthasar, Henri de Lubac i Yves Congar. Uzyskał doktoraty z filozofii i teologii. W 1968 r. został profesorem dogmatyki w Moguncji, a w latach 1971-83 był wykładowcą dogmatyki i teologii ekumenicznej we Fryburgu. Jego dorobek naukowy liczy ponad 450 pozycji. Podejmuje on problematykę dialogu między wiarą, teologią i Kościołem a współczesną nauką i kulturą, wskazuje też na nowe formy obecności i odpowiedzialnego udziału chrześcijan w życiu publicznym, w społeczeństwie, gospodarce i w polityce. Ogółem w dorobku naukowym kard. Lehmann ma prawie 2 tys. publikacji, w tym kilkanaście obszernych monografii książkowych.

W 1983 r. bp Lehmann opublikował zbiór rozważań pod wspólnym tytułem "Świadczyć wiarę – kształtować społeczeństwo", w którym zwraca uwagę, że należy z jednej strony rozróżniać obie postawy, z drugiej natomiast – że są one nierozdzielne. Podobną motywacją kieruje się w swej nowej książce "Czas pomyśleć o Bogu", w której zajmuje stanowisko w sprawach Kościoła, polityki społecznej i etyki. W tym samym 1983 r., mając 47 lat, został biskupem Moguncji – najmłodszym wówczas biskupem niemieckim.

W latach 1974-84 Lehmann był członkiem Międzynarodowej Komisji Teologicznej w Rzymie. Wyrazem wysokiego uznania dla Lehmanna jako teologa był jego udział w Ekumenicznym Kole Roboczym teologów ewangelickich i katolickich, do którego należał od 1969 r.; w 1975 r. został jego kierownikiem naukowym, a od 1989 r. jest jego współprzewodniczącym ze strony katolickiej. Wielką rolę odegrał też w dialogu między Kościołem luterańskim i rzymskokatolickim, co zaowocowało ostatecznie podpisaniem wspólnej deklaracji o usprawiedliwieniu 31 października 1999 r. W 1986 r. Jan Paweł II powołał go do Kongregacji Nauki Wiary, a następnie, po dwóch kadencjach, w 1998 r. – do Kongregacji Biskupów.

W 1991 r. Ojciec Święty mianował bp. Lehmanna specjalnym sekretarzem Zgromadzenia Specjalnego Synodu Biskupów dla Europy w Rzymie, a w 1993 r. został on jednym z dwóch wiceprzewodniczących Rady Konferencji Biskupów Europy (CCEE). W 1987 r. został wiceprzewodniczącym, a od września 1993 r. do 2008 r. stał na czele Niemieckiej Konferencji Biskupów, w skład której wchodzą biskupi 27 diecezji. W 2001 roku papież Jan Paweł II kreował go kardynałem.

W związku z osiągnięciem w 2011 roku wieku emerytalnego kard. Lehmann zwrócił się do Benedykta XVI z prośbą o zwolnienie go z obowiązków biskupa Moguncji. Papież jednak do tej prośby się nie przychylił i prosił kardynała, by w dalszym ciągu kierował diecezją. 16 maja br. po prawie 33 latach kierowania diecezją papież Franciszek przyjął jego rezygnację.

Kard. Lehmann posiada liczne odznaczenia, od najwyższego orderu Republiki Federalnej – Wielkiego Krzyża Zasługi z Gwiazdą, do przyznawanego w karnawale "orderu wbrew śmiertelnej powadze". Jest członkiem Niemieckiej Akademii Nauki i Literatury, ale i klubu niemieckiej ligi piłkarskiej "Mainz 70".

Jest też doktorem honoris causa kilku uczelni katolickich. Jedną z nich jest Akademia Teologii Katolickiej (obecnie Uniwersytet Kard. Stefana Wyszyńskiego) w Warszawie, która nadała mu doktorat honorowy 27 kwietnia 1997 r. Z tej okazji odwiedził po raz pierwszy nasz kraj. W 2002 r. – wraz z przewodniczącym episkopatu Czech, kard. Miloslawem Vlkiem – otrzymał doktorat honorowy Uniwersytetu Opolskiego. Pozostałe doktoraty honorowe nadały mu m.in. uniwersytety: w Innsbrucku i Katolicki w Waszyngtonie oraz na Wydziale Teologiczny Uniwersytetu Karola Franciszka w Grazu w Austrii.

Polskich akcentów w życiorysie kard. Lehmanna jest zresztą więcej: kilkakrotnie odwiedzał nasz kraj, m.in. z okazji ogłoszenia wspólnego orędzia biskupów polskich i niemieckich w 1995 r i w 2001 r. z okazji przekazania przekazanie przez Kościół katolicki Niemiec blisko 3,5 tys. ksiąg metrykalnych z terenów Pomorza i Prus Wschodnich. We wrześniu 2005 r. – uczestniczył we Wrocławiu w uroczystościach w 40. rocznicę listu biskupów polskich do ich "niemieckich braci w biskupstwie" z 1965 r.

W latach 1999 r.-2008 kard. Lehmann współprzewodniczył ze strony niemieckiej grupie kontaktowej biskupów Polski i Niemiec. To on był jednym z inicjatorów pierwszego w historii wspólnego Słowa polskich i niemieckich biskupów ogłoszonego 13 grudnia 1995 r. w Warszawie z okazji 30 rocznicy pamiętnej wymiany listów biskupów polskich i niemieckich z 1965 roku – poświęconego podsumowaniu wzajemnych stosunków oraz przyszłości Europy. Tym razem jednogłośnie oba episkopaty wypowiedziały słowa: "Przebaczamy i prosimy o przebaczenie".

Do końca roku wiek 80 lat osiągnie jeszcze 7 purpuratów: 15 czerwca William Joseph Levada z USA, 16 czerwca Anthony Olubunmi Okogie z Nigerii, 24 sierpnia Antonio María Rouco Varela z Hiszpanii, 18 października Jaime Lucas Ortega y Alamino z Kuby, 31 października Nicolás de Jesús López Rodríguez z Republiki Dominikany, 18 listopada Ennio Antonelli z Włoch, 28 listopada Théodore-Adrien Sarr z Senegalu. Gremium elektorów będzie liczyło 106 kardynałów mogących wybrać papieża. W tej kwestii obowiązuje regulacja papieża Pawła VI, który w 1973 r. zdecydował, że liczba kardynałów elektorów nie może przekraczać 120.

Obecnie Kolegium Kardynalskie liczy 215 członków, z których 114 ma prawa wyborcze. W tym gronie jest 27 purpuratów, mianowanych przez Jana Pawła II, 57 – przez Benedykta XVI i 31 – przez Franciszka. Wśród 100 kardynałów-nieelektorów 1 kreował jeszcze Paweł VI, 69 – Jan Paweł II, 22 – Benedykt XVI i 8 – Franciszek.

Najstarszymi wiekowo kardynałami są obecnie Włoch Loris Capovilla (ur. 14 X 1915), Kolumbijczyk José Pimiento Rodríguez (18 II 1919) i Libańczyk Nasrallah Pierre Sfeir (15 V 1920), najmłodszymi zaś Tongańczyk Soane Patita Paini Mafi (ur. 19 XII 1961), Urugwajczyk Daniel Fernando Sturla Berhouet SDB (4 VII 1959) i Hindus Baselios C. Thottunkal z Kościoła syromalankarskiego (15 VI 1959). Najdłuższy staż w Kolegium Kardynalskim ma Brazylijczyk Paulo Evaristo Arns OFM (14 IX 1921), mianowany kardynałem 5 III 1973. Ponadto należy pamiętać, że Benedykta XVI mianował kardynałem Paweł VI dnia 27 VI 1977 a Franciszka – Jan Paweł II w dniu 21 II 2001.