Kalwaria Pacławska: szklana suknia dla Matki Bożej

Jest to prawdopodobnie pierwsza suknia ze szkła w Europie dla obrazu Matki Bożej.

Podpułkownik Wiesław Czajkowski z BIOSG mówi w rozmowie z KAI, że związki Straży Granicznej z sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej są mocne ze względu na zlokalizowaną niedaleko placówkę oraz współpracę przy realizacji różnych zadań. 

– Wielu funkcjonariuszom pomogła modlitwa na Kalwarii. Zrodził się więc pomysł, by podziękować za te 25 lat i poprosić o kolejne. Związki zawodowe ogłosiły apel, na który odzew był tak duży i konkretny, że mogliśmy zacząć szukać projektanta i wykonawcę – opowiada.

Zadanie zlecono Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie. Suknia wykonana jest ze szkła sodowego w technice fusing. – Pozwala ona na robienie elementów reliefowych, ale w jednej całości – mówi Stefan Dziadosz, dyrektor operacyjny w CDS.

– Fusing jest techniką starą, chociaż przez wiele lat niestosowaną. Wykorzystuje ona piece do formowania szkła, a najlepszymi piecami są elektryczne. Formę wykonuje się z materiałów ceramicznych i kamionkowych. na nią nakłada się płaskie szkło. Pod wpływem temperatury szkło nabiera odpowiednią formę. Najtrudniejsze w tym wszystkim jest właśnie wykonanie formy i później zastosowanie odpowiednich farb i szkliw – opowiada Dziadosz.

– Jest to wyjątkowe zlecenie. Z tego, co sprawdzałem, w Europie żaden obraz Matki Bożej lub świętego nie ma szklanej sukni. Jeśli się to potwierdzi, będziemy pierwszymi wykonawcami takiego elementu – dodaje. 

Zaszczytny fakt pierwszeństwa przysparzał wykonawcom pewnych trudności. – Musieliśmy wszystkie elementy wymyślić od podstaw. Jest to tym bardziej ciekawe dla nas – przyznaje Dziadosz. 

Wszystkie prace i wzór zaakceptowała kapituła zakonu franciszkanów oraz Podkarpacki Wojewódzki Konserwatora Zabytków w Przemyślu.

Zasadniczą część sukni wykonała krośnieńska firma Villa Glass Studio. Zdobienia i wykończenia dodatkowych elementów to praca artystów CDS, którzy wykonali szklane jabłko i berło ozdobione 24-karatowym złotem.

Suknia ma wymiary 113 cm na 80 cm i waży około 50 kg. Z tego powodu konieczne było wykonanie specjalnej konstrukcji podtrzymującej całość wraz z ramą obrazu.

Będzie to trzecia zewnętrzna suknia dla Matki Bożej Kalwaryjskiej. Najstarsza – drewniana – przechowywana jest w klasztornym skarbcu. Wykonana została na uroczystość koronacji obrazu w 1882 r. Druga – srebrna – dekorowana złotymi motywami roślinnymi, powstała w 50. rocznicę koronacji obrazu. Ona jest obecnie nałożona na obraz. – Suknie są o 30 cm dłuższe od obrazu. Był to typowy zabieg stosowany w tamtym czasie po to, aby dodać wizerunkowi prestiżu – zdradza o. Piotr Reizner OFMConv., kustosz Sanktuarium Męki Pańskiej i Matki Bożej w Kalwarii Pacławskiej. 

Najnowsza szklana suknia zostanie umieszczona na obrazie. Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie planowane jest na 17 maja.

Rok powstania i autor obrazu nie są znani. W XVII w. słynący łaskami obraz Matki Bożej swoją cześć odbierał we franciszkańskim kościele w Kamieńcu Podolskim. Modlili się przed nim między innymi hetmani Stanisław Żółkiewski, Stefan Czarniecki, książę Jarema Wiśniowiecki, król Jan Kazimierz, król Jan III Sobieski. Po najeździe Turków na twierdzę kamieniecką w 1672 r. wizerunek trafił do Kalwarii Pacławskiej. 

Artysta przedstawił Maryję jako Królową. Jej tron stanowią obłoki. W prawej ręce trzyma berło, na lewej Dzieciątko Jezus, które prawą rączką błogosławi, a w lewej trzyma kulę ziemską. Na głowie obydwu Postaci namalowane są korony wysadzane drogimi kamieniami, spod korony Maryi spływają rozpuszczone, złoto brązowe włosy. Jedno Jej ucho jest odkryte, dlatego pielgrzymi nadali Matce Bożej Kalwaryjskiej tytuł: Matka Słuchająca. Jest to jednocześnie świadectwo na to, że Maryja wysłuchuje próśb.