Kandydaci do seminariów mają być badani celem „rozeznania ich dojrzałości psychoseksualnej”. Co rozumieć przez tę dojrzałość?
W procesie przyjmowania do seminarium już od wielu lat ma miejsce uważne badanie dojrzałości kandydatów. Elementem tej weryfikacji jest również dojrzałość psychoseksualna. Rozeznania tej dojrzałości dokonują wychowawcy seminaryjni z pomocą psychologów, specjalistów. Bywa, że młodzi mają w tym względzie jakieś problemy. Można je wówczas wstępnie rozeznać, określić ich zakres i nasilenie, nakreślić kierunki pracy nad sobą. Dokument Konferencji Episkopatu daje w tym względzie konkretne wskazania.
Nowością w dokumencie jest stwierdzenie, że seminarzyści „powinni posiąść wrażliwość, umożliwiającą skuteczną ochronę dzieci i młodzieży przed wszelkimi formami przemocy i wykorzystania, głównie o charakterze seksualnym”. Jak można to skutecznie osiągnąć?
Tu przewidziane są rozmaite działania, oprócz wielu, które już są podejmowane, zarówno w wymiarze formacji ludzkiej, jak i duchowej. Chodzi na przykład o warsztaty, szkolenia i spotkania, prowadzone przez specjalistów z różnych dziedzin, m.in. w zakresie ochrony osób przed różnymi formami wykorzystania. Jak sądzę, udało nam się tak ułożyć seminaryjny program wychowawczy, aby sprzyjał on ukształtowaniu w seminarzystach silnej wrażliwości – nie tylko ludzkiej, ale i pasterskiej – na dobro każdego człowieka.
Dokument wprowadza „etap propedeutyczny” czy też „rok pomostowy” w seminarium. Czemu ma to służyć?
Ten okres jest obowiązkowy i konieczny. Nie nazywamy go „rokiem pomostowym” czy „rokiem zerowym”, gdyż stanowi on integralną część formacji seminaryjnej, o własnej i bogatej specyfice. Nie jest czasem przejściowym, rozmytym czy mało treściwym. Zakładając potrzebę położenia solidnych podwalin pod dojrzałość ludzką i chrześcijańską, proponujemy więc program, który będzie w tym zakresie wielką pomocą dla seminarzystów, zanim jeszcze wejdą w czas intensywnych studiów akademickich. Widzimy, jak bardzo młodzi ludzie potrzebują doświadczenia Boga i Jego miłości, a w tym kontekście – docenienia i przepracowania własnej słabości, uporządkowania życia, relacji, podjęcia systematycznej i metodycznej pracy nad sobą. Etap propedeutyczny ma pomóc w położeniu stabilnego fundamentu, na którym będzie prowadzona dalsza formacja kapłańska.
Jaki, w myśl dokumentu, ma być kończący seminarium duchowne kandydat do święceń?
Powinien być człowiekiem dobrze znającym siebie, mającym egzystencjalne doświadczenie Chrystusa, osobową relację z Bogiem. Powinien być odważny w wierze, gotowy do apostolstwa i życia w prezbiteracie, adekwatnie do wyzwań, jakie przynosi współczesny świat. Ważne jest również, aby kandydat do święceń był osobą troszczącą się o swoje dojrzewanie w każdym wymiarze życia, by stawał się wolny i odpowiedzialny. Otrzyma ku temu duży obszar wolności i zadań. Dostrzegamy, że realna odpowiedzialność za siebie uczy odpowiedzialności za innych, że formacja własna prowadzi do formacji innych, że podmiotowe podejście do siebie uczy szacunku do innych. Takie zatem akcenty stawiają nowe zasady formacji kapłańskiej w Polsce.
Czy seminaria są gotowe do pracy zgodnie z nowym „Ratio”? Bo chyba można mówić o zasadniczej zmianie, której będą musieli sprostać nie tylko seminarzyści, ale też ich nauczyciele i wychowawcy?
Owszem, bardzo mocno zmieni się model seminarium i model formacji. Już wiele zrobiono w tym względzie, zwłaszcza przez dzieło Szkoły Wychowawców Seminaryjnych, którą prowadzą salwatorianie w Krakowie pod patronatem Komisji Duchowieństwa KEP. Właściwemu ukierunkowaniu pracy formacyjnej służy także Zespół ds. Wprowadzania Nowych Zasad Formacji Kapłańskiej, który działa przy Komisji Duchowieństwa. Potrzebna jednak będzie dalsza współpraca możliwie szerokiego grona osób, wspólnot formacyjnych i instytucji, kościelnych i świeckich, aby zamierzone dzieło mogło się spełnić i wydać upragnione owoce. Za taką współpracę jestem już wdzięczny i mam nadzieję, że będzie ona kontynuowana.
Co? Gdzie? Kiedy?
