W XVII w. w Miechowie powstało Bractwo Grobu Bożego, którego członkami byli zacni obywatele miechowscy, w tym duża grupa lokalnych rzemieślników zrzeszonych w miechowskich cechach. W Wielki Piątek odbywali pielgrzymkę pokutną, niektórzy nawet szli boso do odległej od Miechowa o 3 km miejscowości Siedliska, gdzie bożogrobcy zbudowali kościół Krzyża Świętego.
Od czasu pierwszych bożogrobców w Miechowie charakterystyczna jest liturgia Wielkiego Tygodnia.
– Liturgia Wielkiego Piątku jest nieco bogatsza niż w innych regionach Polski. Kończy się procesją z figurą Jezusa do kaplicy Grobu Bożego – mówi ks. Siarek. Ubrane w białe tuniki dziewczęta niosą na poduszkach atrybuty Męki Pańskiej – gwoździe, młotek, włócznię, drabinę, ciernie. W procesji idą rycerze Grobu Bożego w charakterystycznych strojach: damy w czarnych płaszczach, kawalerowie w białych. Monstrancja z Najświętszym Sakramentem ustawiana jest na szczycie grobu, a figura Jezusa – wsuwana do wnętrza grobu. Lektorzy i ministranci wystukują w tym czasie na kołatkach charakterystyczny rytm.
W krużgankach świątyni w Miechowie, ustanowionej w 1996 r. bazyliką mniejszą, w każdy piątek przez cały rok odprawiane jest nabożeństwo drogi krzyżowej. – Od roku mamy urządzoną kaplicę Świętego Oblicza, z inscenizacją całunu i chusty z Manopello. Jestem tu od czterech lat. Miejsce ma specyficzny klimat. Chociaż nie ma tu już bożogrobców, to okolica przesiąknięta jest ich duchowością, co obserwuję u miejscowych głęboko religijnych parafian – zauważa ks. Franciszek Siarek. Wiele o miejscowej ludności powie historia figury Chrystusa na kopule wieży. Umieszczona została w tym miejscu w 2004 r., ale zamysł i starania o realizację pomysłu trwały od XIX w. Inicjatywę skrytykował Bolesław Prus, na co miechowianie odpowiedzieli listownie, że w ich mieście pisarz jest persona non grata.
PROMIENIOWANIE NA EUROPĘ
Miechowscy bożogrobcy w czasach swojej świetności byli potężnym zakonem, promieniującym działalnością w całej Europie. Zarządzali konwentami i posiadłościami zakonu w Europie, w czasie gdy domy i klasztory angielskie oraz niemieckie ogarniała fala reformacji. Dokumenty zatwierdzane w Miechowie istnieją do dziś m.in. w konwencie Kanoniczek Grobu Bożego w Saragossie w Hiszpanii. Do roku 1819 właśnie w Miechowie mieściła się siedziba Generalnego Przełożonego Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego.
W Polsce zakon bożogrobców miał kilka prowincji. Miechów był potężnym ośrodkiem intelektualnym, prowadzącym szkoły, posiadającym zasobną bibliotekę. Jednym z wykładowców w szkole bożogrobców był św. Jan Kanty, o którym wzmiankuje się, że pięć razy pieszo pielgrzymował do Ziemi Świętej.
W czasach zaborów, w 1819 r., nastąpiła kasata zakonu bożogrobców. Władze carskie wywiozły wtedy z biblioteki zakonnej 17 skrzyń starodruków, zawierających 4644 tomy. Skrzynie wieziono barkami Wisłą do Warszawy, a potem wozami do Petersburga. Flisacy część ksiąg spalili, by się ogrzać.
Z powodu dewastacji i rabunku po likwidacji zakonu niewiele pamiątek dotrwało do dziś. O dziedzictwie materialnym i duchowym można dowiedzieć się w Muzeum Ziemi Miechowskiej. – Posiadamy kopię Grobu Bożego, którą potomkowi Stefana Batorego ofiarował św. Karol Boromeusz, mamy zabytkowe monstrancje, mitry i inne artefakty– zachęca do odwiedzin miejscowy proboszcz.
W 2010 r. Miechów ponownie stał się główną siedzibą zakonu bożogrobców w Polsce, liczącego obecnie około stu osób, którego członkowie są dziś osobami świeckimi. W Miechowie odbywają się spotkania rady stałej zakonu. Bożogrobcy biorą udział w najważniejszych uroczystościach w tutejszym sanktuarium. Po Triduum Paschalnym będzie to odpust Pustego Grobu, obchodzony w trzecią niedzielę wielkanocną. Miechowski proboszcz zaprasza 1 maja na godz. 13.00 na sumę odpustową.