Duchowość chrzcielna w centrum programu duszpasterskiego 2016/17

Dwudniowe spotkanie prowadził abp. Stanisław Gądecki, przewodniczący Komisji Duszpasterstwa KEP. Na zakończenie obrad przekazał najlepsze życzenia owocnej pracy swojemu następcy, abp. Wiktorowi Skworcowi.

– W związku z 1050. rocznicą Chrztu Polski program na rok 2016/2017 będzie skoncentrowany wokół sakramentu chrztu – mówił ks. Szymon Stułkowski, konsultor Komisji Duszpasterstwa KEP. Wymienił on cztery cele, przyświecające duszpasterzom: ewangelizacyjny, inicjacyjny, formacyjny i społeczny. Polegają one odpowiednio na pogłębieniu osobistej więzi z Chrystusem, uświadomieniu otrzymanej łaski, kształtowaniu postaw duchowych i moralnych, podjęciu odpowiedzialności za kształcenie ducha wiary w rodzinie, społeczeństwie, grupie zawodowej. – Chodzi o to, aby wierni uświadomili sobie wagę i znaczenie sakramentu – wyjaśnił ks. Stułkowski.


Polska religijność, wybiórczość i synkretyzm

O społecznym kontekście ewangelizacji mówił dominikanin, o. prof. Andrzej Potocki z UW. – Polska religijność jest synkretyczna i wybiórcza, a z badań CBOS wynika, że tylko 35 procent katolików to katolicy ortodoksyjni – mówił prelegent.

Przytoczył szereg badań CBOS, z których wynika, że wiara w Polsce staje się coraz bardziej selektywna i synkretyczna i jest to rzeczywistość, z którą muszą zmierzyć się duszpasterze. Sytuacja po 1989 r. jest taka, że zanika monocentryzm polityczny minionej epoki i dychotomiczna wizja świata z ostrym podziałem na dobro i zło z czasów PRL.

Jesteśmy na rynku idei, na którym człowiek ma prawo wybierać, selekcjonować, odrzucać, a chrześcijaństwo jest jedną z wielu ofert. Kościół ma poważne atuty – mówił o. Potocki, gdyż jest "rozpoznawalny", ma narzędzia głoszenia – parafie, zakony, sanktuaria, kurie – a przede wszystkim ofertę wiary i moralności.

Wobec tego – mówił prelegent – należy zadać pytanie, czy ludzie, do których idziemy, nas potrzebują. Przypomniał badania, z których wynika, że ksiądz jest niżej ceniony w opinii społecznej niż sprzątaczka. Z drugiej strony od lat ok. 94 proc. badanych przyznaje się do katolicyzmu. Badania wykazują też, że ankietowani nie życzą sobie większego wpływu Kościoła na życie społeczne, a jeśli chcą, by się zwiększył, to w dziedzinie edukacji i wychowania.

O. Potocki przytoczył też badania, z których wynika, że spada odsetek wierzących, którzy stosują się do nauczania Kościoła. Mniej więcej połowa katolików deklaruje stosowanie się do nauczania Kościoła, zaś druga połowa wyznaje zasadę: jestem wierzący "na swój sposób". Wynika stąd, że możemy mówić o wierze kościelnej i sprywatyzowanej – podkreślił socjolog z UW.

Podobnie jest z wskazaniem źródła moralności – w 2005 46 proc. badanych wskazywało, że źródłem tym jest sam człowiek, w 2013 tego zdania było już 57 proc. badanych. Zdaniem o. Potockiego radykalnie zmniejszyło się przekonanie, że źródłem moralności są prawa Boże, co oznacza sekularyzację moralności.


Świeccy – śpiący olbrzym

Katolicy świeccy muszą być lepszymi apologetami swojej wiary, bo często nie wykazują wielkiego wysiłku, by poznawać to, w co wierzą. Tego „śpiącego olbrzyma” trzeba właściwie obudzić – powiedział o. prof. dr hab. Marek Fiałkowski OFMConv. z KUL.

Teolog pastoralny przypomniał, że katolicy świeccy stanowią 99% członków Kościoła. Wskazuje to na znaczenie wiernych świeckich dla życia i rozwoju Kościoła, także jeśli chodzi o głoszenie Słowa Bożego. Wymienił też kilka obszarów, w których obecność i zaangażowanie katolików świeckich powinna być rozwijana. Są to: rodzina, czyli Kościół domowy, w którym rodzice pełnią rolę pierwszych i najważniejszych katechetów dzieci; wspólnota parafialna, w której dokonuje się przygotowanie do przyjęcia sakramentów; zrzeszenia katolików świeckich, czy szkoła jako miejsce posługi w roli katechetów.

Szczególnym obszarem zaangażowania katolików świeckich są środki społecznego przekazu, które o. Fiałkowski nazwał „potężnym, ale niełatwym areopagiem, na którym nie może zabraknąć głosicieli Dobrej Nowiny”.

Jak stwierdził, przestrzeń ta jest coraz lepiej rozumiana i zagospodarowana przez polskich katolików. Przykładem tego jest liczna i wciąż rosnąca liczba katolickich forów dyskusyjnych, blogów oraz stron internetowych prowadzonych przez ruchy, parafie, dzieła charytatywne. Pozwala to patrzeć z nadzieją, że media stają się przestrzenią świadomej ewangelizacji.

Aktywność katolików świeckich w Kościele niesie ze sobą jednak także trudności i wyzwania. O. Fiałkowski wymienił wśród nich bierność, niski poziom wiedzy religijnej i związaną z tym potrzebę bardziej pogłębionej formacji. Świeccy muszą być lepszymi apologetami swojej wiary. Aby wchodzić w polemiki, trzeba dobrze rozumieć to, czego się broni – tłumaczył prelegent.


Rodzice i katecheza

Trzeba zrobić wszystko, by katechizować rodziców i uświadomić im, że to oni katechizują swoje dzieci – uważa ks. Marcin Węcławski. Proboszcz parafii pw. Maryi Królowej w Poznaniu przedstawił rozwijany w kierowanej przez siebie wspólnocie program przygotowania dzieci do sakramentu chrztu świętego i I Komunii świętej. Działa on na podstawie szkoły katechistów, która powstała w archidiecezji poznańskiej z inicjatywy abp. Stanisława Gądeckiego.