Apostoł Mauritiusa

W skład wyspiarskiego państwa Mauritius w południowo-zachodniej części Oceanu Indyjskiego wchodzą także: wyspa Rodrigues, archipelag Cargados Carajos i wyspy Agalega. Wszystkie należą do archipelagu Maskaronów. Dzisiejszy Mauritius kształtowała jego kolonialna przeszłość – stąd na tej pięknej wyspie z łatwością odnaleźć można różnorodne wpływy europejskie, afrykańskie i azjatyckie. Położenie i historia sprawiły, że Mauritius jest krajem wielokulturowym i – przez mieszankę ras, tradycji i religii – niezwykle egzotycznym. Mieszkańcy wyspy to przede wszystkim hinduiści, katolicy (ok. 20 proc.), wyznawcy islamu oraz, w niewielkim stopniu, tradycyjnych religii plemiennych.

Błogosławiony o. Laval został przez Jana Pawła II nazwany „opiekunem jego pontyfikatu”, zapewne dlatego, że była to pierwsza beatyfikacja dokonana przez papieża Polaka, 29 kwietnia 1979 r. w Rzymie. Jakub Dezyderiusz Laval urodził się 18 września 1803 r. we Francji, w zamożnej normandzkiej rodzinie. Jego ojciec był prawnikiem i merem gminy, matka zaś, kobieta niezwykłej dobroci, zmarła, gdy Jakub miał siedem lat. Ojciec oddał małego Jakuba pod opiekę swego brata, ks. Mikołaja Lavala, który przygotowywał chłopców do niższego seminarium. Jakub najpierw uczył się u stryja, potem pobierał nauki w niższym seminarium w Evreux i w Kolegium św. Stanisława w Paryżu. Wymarzone studia medyczne ukończył z wyróżnieniem w 1830 r. i powrócił do Normandii, by pracować jako lekarz w miejscowości Saint-André. Miejscowi wieśniacy kochali tego życzliwego człowieka i „dobrego doktora”, ale dla młodego lekarza był to smutny okres zaniedbania życia duchowego i religijnego. W 1832 r. Laval postanowił pojednać się z Bogiem, ale w ostatniej chwili zabrakło mu odwagi. Wyznał wówczas, że „opierał się Bogu” jeszcze przez dwa lata.

o. Jakub Laval

Miał 35 lat, kiedy poczuł powołanie kapłańskie. Na początku nauki w seminarium pisał: „Od początku starałem się trwać w milczeniu i zapomnieniu, by leczyć głębokie rany z przeszłości zadane przez grzech”. Po święceniach, które otrzymał 22 grudnia 1838 r., został proboszczem małej i zaniedbanej duchowo parafii. Ponosił liczne ofiary – leżenie krzyżem, noszenie włosiennicy, posty – by pozyskać dla Bożego miłosierdzia powierzone mu dusze. Jednocześnie w Jakubie dojrzewało powołanie misyjne. W sierpniu 1840 r. usłyszał relację o wizycie bp. Colliera z wyspy Mauritius oraz o planach o. Libermanna dotyczących misyjnego zgromadzenia dla ewangelizacji Afryki. Wówczas ks. Laval postanowił wstąpić do Zgromadzenia Ducha Świętego i 4 czerwca 1841 r. wypłynął z Londynu na Mauritius, będący wówczas brytyjską kolonią. Wyspa liczyła 140 tys. mieszkańców, wśród których było prawie 80 tys. katolików; niewielu z nich uczestniczyło jednak w niedzielnych Mszach Świętych.

Ksiądz Jakub Laval szybko opanował język kreolski i zapraszał tubylców do ubogiego baraku, w którym mieszkał. Zachęcał ich do wspólnej modlitwy i nauczał katechizmu. Wielkim cierpieniem był dla kapłana fakt, że na niedzielnej Mszy Świętej czarna ludność wyspy zajmowała miejsca z tyłu kościoła, za barierką, której nie wolno jej było przekraczać. Wprowadził więc „Mszę dla czarnych” w samo południe, kiedy biali odpoczywali.

Ojciec Jakub zasłabł w konfesjonale 2 maja 1856 r., dwa dni później został częściowo sparaliżowany i nigdy nie odzyskał już pełni sił. Zmarł 9 września 1864 r., a cała wyspa pogrążyła się w żałobie. Do stolicy kraju Port Louis przybywały tłumy wiernych pragnących oddać cześć zmarłemu misjonarzowi. W kronikach zgromadzenia zapisano, że w uroczystościach pogrzebowych wzięło udział ponad 40 tys. ludzi.

Ponad sto lat później, w październiku 1989 r., śladami patrona swego pontyfikatu na Mauritius przybył papież Jan Paweł II. Trzydniowa wizyta stanowiła zakończenie 44. podróży apostolskiej. Podczas spotkania z władzami państwowymi i zwierzchnikami innych religii, a także w wystąpieniu do młodzieży papież powiedział, że powołaniem mieszkańców wyspy jest pokojowe współistnienie różnych ras i religii. Drugim ważnym tematem nauczania na Mauritiusie była rodzina. W czasie Mszy Świętej w Port Louis Jan Paweł II chwalił mieszkańców wyspy za utrzymywanie trwałych więzi rodzinnych. Przywołał wtedy postać bł. Jakuba Lavala, który mieszkańców Mauritiusa nazywał „swoimi dziećmi”.

Podczas audiencji generalnej 18 października 1989 r. Jan Paweł II powiedział: „Na koniec wspomnę (…) wyspę Mauritius, szczególną oazę dojrzałości duszpasterskiej, dziedzictwo misjonarza bł. o. Lavala, które dzisiaj podejmują jego następcy, wśród Kościoła żyjącego w środowisku wielowyznaniowym, wielokulturowym (…)”.

***
Materiał przygotowany we współpracy z Pallotyńskim Biurem Pielgrzymkowo-Turystycznym PEREGRINUS, ul. Skaryszewska 12, 03-802 Warszawa, tel. 22 619 15 02, 22 618 67 23, 22 618 68 51 www.bp.ecclesia.org.pl

Magda Siemińska fot. arch. Peregrinusa Idziemy nr 11 (545), 13 marca 2016 r.