Adoracja online? | teologia w codzienności

Czym właściwie jest adoracja? Jak rozumie ją tradycja Kościoła katolickiego? I jakie jej formy wykształciły się na przestrzeni dziejów?

WYŁĄCZNIE DLA BOGA

W pierwotnym znaczeniu termin „ad-oracja” oznaczał przemowę (oratio – „wypowiadanie się”) skierowaną do (ad) rozmówcy. Z definicji zatem adoracja ma charakter relacyjny. Zanim jednak zaczęła wyrażać modlitewne uwielbienie, szacunek czy prośbę, była gestem położenia swojej dłoni na ustach (ad os) celem przesłania komuś pocałunku lub gestem zbliżenia do ust skrawka czyjejś szaty – aby uhonorować osobę, bądź pocałowaniem ziemi na znak czci.

W chrześcijaństwie adoracja, jako podstawowy akt religijny, zarezerwowana jest wyłącznie dla Boga – jest uwielbieniem oddawanym w Kościele tylko Bogu oraz Jezusowi Chrystusowi, Bogu-Człowiekowi. Treścią uwielbienia jest uznanie wielkości i jedyności Boga, Jego wspaniałości i nieskończoności. To egzystencjalnie wolny akt, w którym człowiek w wierze i nadziei wielbi Boga za Jego miłość, dziękuje za dar życia i zawierza siebie samego Wszechmogącemu.

Jednak adoracja to nie wynik działania człowieka. To sam Bóg umożliwia tę modlitwę i jest ona owocem współdziałania człowieka z Duchem Świętym. A ponieważ ten rodzaj wyrażania wiary dokonuje się w mocy Ducha przez Chrystusa i w Chrystusie, to właśnie Chrystus jest właściwą świątynią, w której Bóg odbiera uwielbienie i chwałę. Dlatego adoracja konsekrowanej Hostii jest możliwa tylko przez wiarę we Wcielenie i rzeczywistą obecność Chrystusa zmartwychwstałego.

VISITATIO SANCTISSIMI

Pierwsze ślady kultu Eucharystii poza Mszą Świętą spotykamy w XI w. w opactwie Cluny, a potem także w innych klasztorach cysterskich. To tam wprowadza się przyklęknięcie i okadzenie Najświętszego Sakramentu, a w drugiej połowie XII w. w miejscu jego przechowywania zapala się światło. Niewątpliwie do rozpowszechnienia takich form adoracji przyczyniła się działalność średniowiecznych zakonów.

Cystersi rozwijali refleksję o komunii duchowej, nawołując do visitatio Sanctissimi (nawiedzania Jezusa w kościele), franciszkanie zaś silnie podkreślali cześć dla Najświętszego Sakramentu i troskę o jakość naczyń używanych w czasie Eucharystii. Jedno ze zdań Testamentu św. Franciszka z Asyżu brzmiało: „To najświętsze misterium chcę ponad wszystko czcić i umieszczać w kosztownych miejscach”.

Sobór Trydencki (1545-1563) potwierdza i umacnia kult eucharystyczny, zaznaczając, iż „nikt nie może wątpić, że wszyscy chrześcijanie, zgodnie ze zwyczajem zawsze przestrzeganym w Kościele katolickim, powinni oddawać Najświętszemu Sakramentowi najwyższy kult uwielbienia, który należy się prawdziwemu Bogu. Sakrament ten nie powinien być mniej czczony z tego powodu, że Chrystus Pan ustanowił go do spożywania”.

Najdoskonalszym aktem adoracji Boga Ojca jest więc sprawowanie Eucharystii, w której zawiera się całe dobro duchowe Kościoła – sam Chrystus, będący w ciągłej gotowości do pełnienia woli Ojca i ofiarujący Ojcu siebie i swój Kościół jako dar i uwielbienie. Tak rozumiane i przeżywane spotkanie z Chrystusem sprawia, że teologiczny wymiar adoracji wskazuje na jej aspekt personalistyczny, implikuje bowiem udział w Ofierze eucharystycznej, w Komunii, aby coraz wierniej żyć Eucharystią. Dlatego trwanie przed Najświętszym Sakramentem staje się znakiem wdzięczności, miłości i hołdu należnego Bogu.