20. rocznica Karty Ekumenicznej

III. NASZA WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ W EUROPIE

Błogosławieni, którzy krzewią pokój, bo oni będą nazwani synami Boga (Mt 5,9).

7. Wspólnie kształtować Europę

Przez stulecia ukształtował się charakter Europy, który jest pod względem religijnym i kulturowym w głównej mierze chrześcijański. Jednocześnie z powodu zaniedbań chrześcijan uczyniono w Europie i poza jej granicami wiele zła. Wyznajemy naszą współodpowiedzialność za tę winę oraz prosimy Boga i ludzi o przebaczenie.

Nasza wiara pomaga nam wyciągać wnioski z przeszłości i angażować nas w taki sposób, by chrześcijańska wiara i miłość bliźniego promieniowały nadzieją w dziedzinie moralności i etyki, edukacji i kultury, życia politycznego i ekonomicznego w Europie i na całym świecie.

Kościoły popierają integrację kontynentu europejskiego. Bez wspólnych wartości jedność nie uzyska trwałego fundamentu. Jesteśmy przekonani, że duchowe dziedzictwo chrześcijaństwa stanowi inspirującą siłę, która przyczynia się do wzbogacenia Europy. Na fundamencie naszej chrześcijańskiej wiary angażujemy się na rzecz Europy wrażliwej na problemy ludzkie i społeczne, w której respektuje się prawa człowieka i podstawowe wartości: pokój, sprawiedliwość, wolność, tolerancję, uczestnictwo i solidarność. Kładziemy nacisk na poszanowanie życia, wartość małżeństwa i rodziny, priorytetowe zaangażowanie na rzecz ubogich, gotowość do przebaczania, a we wszystkim na miłosierdzie.

Jako Kościoły i jako wspólnoty międzynarodowe musimy przeciwdziałać niebezpieczeństwu przekształcenia Europy w zintegrowany Zachód i w zdezintegrowany Wschód. Trzeba też mieć na uwadze zróżnicowanie między Północą a Południem. Jednocześnie należy unikać wszelkich przejawów eurocentryzmu i umacniać świadomość odpowiedzialności Europy za całą ludzkość, zwłaszcza za ubogich na całym świecie.

Zobowiązujemy się:

• dążyć do wzajemnego porozumienia co do treści i celów naszej odpowiedzialności społecznej oraz reprezentować w miarę możliwości wspólne stanowisko Kościołów w tej dziedzinie wobec świeckich instytucji europejskich;
• bronić podstawowych wartości przed wszelkim usiłowaniem ich pogwałcenia;
• przeciwstawiać się każdej próbie niewłaściwego wykorzystania religii i Kościoła dla celów etnicznych i nacjonalistycznych.

8. Jednać narody i kultury

Wielość tradycji regionalnych, narodowych, kulturowych i religijnych uważamy za bogactwo Europy. Wobec licznych konfliktów, zadaniem Kościołów jest także wspólna służba na rzecz pojednania między narodami i kulturami. Wiemy, że ważnym warunkiem do osiągnięcia tego celu jest także pokój między Kościołami.

Nasze wspólne wysiłki są skierowane na ocenę i rozwiązywanie kwestii politycznych i społecznych w duchu Ewangelii. Ponieważ szanujemy osobę i godność każdego człowieka, stworzonego na obraz i podobieństwo Boże, przeto bronimy absolutnej równości wszystkich ludzi.

Jako Kościoły chcemy wspólnie wspierać proces demokratyzacji w Europie. Angażujemy się na rzecz takiego pokojowego ładu, który opierałby się na rozwiązywaniu konfliktów bez użycia przemocy. Potępiamy wszelką formę przemocy wobec ludzi, zwłaszcza wobec kobiet i dzieci.

Pojednanie polega na popieraniu sprawiedliwości społecznej w obrębie poszczególnych narodów i w stosunkach między nimi; przede wszystkim oznacza to usuwanie przepaści między biednymi i bogatymi oraz zwalczanie bezrobocia. Wspólnie chcemy przyczynić się do godnego przyjmowania w Europie emigrantek i emigrantów, uchodźców i azylantów.

Zobowiązujemy się:

• przeciwstawiać się wszelkiej formie nacjonalizmu, który prowadzi do ucisku innych narodów i mniejszości narodowych, oraz angażować się w rozwiązywanie konfliktów bez użycia siły;
• wzmacniać pozycję i równouprawnienie kobiet we wszystkich dziedzinach życia, jak również wspierać sprawiedliwe partnerstwo między kobietami i mężczyznami w Kościele oraz społeczeństwie.

9. Chronić stworzenie

Wierząc w miłość Boga Stwórcy, z wdzięcznością uznajemy dar stworzenia oraz wartość i piękno natury. Z trwogą jednak dostrzegamy, że dobra ziemi bywają wykorzystywane bez liczenia się z ich istotną wartością, be uwzględnienia ich ograniczoności i bez zważania na dobro przyszłych pokoleń.

Chcemy wspólnie angażować się na rzecz zapewnienia trwałych warunków życia dla całego stworzenia. Odpowiedzialni przed Bogiem, musimy wspólnie opracowywać i nadal rozwijać obowiązujące kryteria, które będą służyć do oceny tego, czego wprawdzie człowiek jest w stanie dokonać naukowo i technologicznie, ale czego mu z punktu widzenia etyki czynić nie wolno. W każdym przypadku niepowtarzalna godność każdego człowieka musi mieć pierwszeństwo przed możliwościami technicznymi.

Zalecamy wprowadzenie w Kościołach europejskich ekumenicznego dnia modlitwy o ochronę stworzenia.

Zobowiązujemy się:

• rozwijać styl życia wolny od przymusu ekonomicznego i konsumpcyjnego oraz przywiązywać znaczenie do odpowiedzialnej i trwałej jakości życia;
• wspierać kościelne organizacje ekologiczne i struktury ekumeniczne w ich staraniach na rzecz ochrony stworzenia.

10. Pogłębiać więź z judaizmem

Jedyna w swoim rodzaju więź łączy nas z ludem Izraela, z którym Bóg zawarł wieczne przymierze. Nasza wiara uczy nas, że nasze żydowskie siostry i nasi żydowscy bracia są umiłowanymi ze względu na ojców. Nieodwołalne są bowiem dary i powołanie Boże (Rz 11,28-29). Do nich należą usynowienie i chwała, przymierza i nadanie Prawa, służba Boża i obietnice, Ich są ojcowie i z nich jest Chrystus według ciała (Rz 9,4-5).

Wyrażamy żal z powodu wszelkich przejawów antysemityzmu oraz potępiamy towarzyszące im wybuchy nienawiści i prześladowania. Za antyjudaizm chrześcijański prosimy Boga o przebaczenie, a nasze żydowskie siostry i naszych żydowskich braci o pojednanie.

Jest sprawą naglącą, by nasze Kościoły przez głoszenie i nauczanie, w teorii i praktyce, ukazywały głęboki związek wiary chrześcijańskiej i judaizmu oraz by wspierały współpracę chrześcijańsko-żydowską.

Zobowiązujemy się:

• przeciwstawiać się wszelkim formom antysemityzmu i antyjudaizmu w Kościele i społeczeństwie;
• szukać na wszystkich płaszczyznach dialogu z naszymi żydowskimi siostrami i braćmi oraz intensyfikować go.

11. Utrzymywać relacje z islamem

Muzułmanie żyją w Europie od stuleci. W niektórych krajach europejskich stanowią oni prężne mniejszości. Chociaż między muzułmanami i chrześcijanami istniało i nadal istnieje wiele dobrych kontaktów i stosunków sąsiedzkich, to jednak po obu stronach występują też poważne zastrzeżenia i uprzedzenia. Są one rezultatem bolesnych doświadczeń z odległej i niedawnej przeszłości.

Chcemy nasilić spotkania między chrześcijanami i muzułmanami oraz rozwinąć dialog chrześcijańsko-muzułmański na wszystkich płaszczyznach. W sposób szczególny zalecamy wspólną refleksję na temat wiary w jednego Boga i rozumienia praw człowieka.

Zobowiązujemy się:

• okazywać szacunek muzułmanom;
• współpracować z muzułmanami w sprawach będących przedmiotem wspólnych trosk.

12. Spotkanie z innymi religiami i światopoglądami

Pluralizm religijnych i światopoglądowych przekonań oraz form życia stał się cechą charakterystyczną kultury europejskiej. Rozprzestrzeniają się wschodnie religie oraz nowe wspólnoty religijne i spotykają się z zainteresowaniem także ze strony wielu chrześcijanek i chrześcijan. Również coraz więcej ludzi odrzuca wiarę chrześcijańską, traktuje ją z obojętnością lub opowiada się za innymi światopoglądami.

Pragniemy podjąć kierowane do nas krytyczne pytania i wspólnie starać się o prowadzenie uczciwej dyskusji. Trzeba jednak dokonać rozróżnienia między wspólnotami, z którymi należy szukać dialogu i spotkania, a takimi, przed którymi z chrześcijańskiego punktu widzenia należy ostrzegać.

Zobowiązujemy się:

• uznawać wolność religii i sumienia jednostek oraz wspólnot i bronić ich praw – w ramach obowiązujących przepisów prawnych – do wyznawania swojej wiary lub światopoglądu indywidualnie lub zbiorowo, prywatnie lub publicznie;
• być otwartymi na dialog z wszystkimi ludźmi dobrej woli, podejmować z nimi wspólne dążenia i świadczyć wobec nich o wierze chrześcijańskiej.

*****

Jezus Chrystus, jako Pan jednego Kościoła, jest naszą największą nadzieją na pojednanie i pokój. W Jego Imię chcemy w Europie kroczyć nadal wspólną drogą. Prosimy Boga o pomoc Jego Świętego Ducha.

A Bóg nadziei niech was napełni wszelką radością i pokojem w wierze, abyście dzięki mocy Ducha Świętego obfitowali w nadzieję (Rz 15,13)

*****

Jako przewodniczący Konferencji Kościołów Europejskich i Rady Konferencji Episkopatów Europy zalecamy tę Kartę Ekumeniczną jako tekst podstawowy wszystkim Kościołom i Konferencjom Episkopatów Europy, aby ją przyjęły i dostosowały do swoich lokalnych warunków.

Wraz z tym zaleceniem podpisujemy Kartę Ekumeniczną z okazji Europejskiego Spotkania Ekumenicznego w pierwszą niedzielę po wspólnej Wielkanocy w 2001 roku.

Strasburg, dnia 22 kwietnia 2001 r.

Metropolita Jérémie
Przewodniczący Rady Konferencji Kościołów Europejskich

Kardynał Miloslav Vlk
Przewodniczący Rady Konferencji Episkopatów Europy