Program duszpasterski
O nowym programie duszpasterskim: „Wierzę w Kościół Chrystusa” na rok liturgiczny 2022/23 mówił bp Andrzej Czaja, przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Duszpasterstwa. Realizacja programu rozpocznie się w pierwszą niedzielę Adwentu, wraz z początkiem nowego roku liturgicznego.
Biskupi otrzymali również dokładne materiały pomocowe, ukazujące jak można konkretnie realizować program duszpasterski. Jest to zeszyt o charakterze teologiczno-pastoralnym oraz cztery inne zeszyty bardziej praktyczne. Materiały te otrzymają w najbliższych miesiącach wszystkie polskie parafie.
Poprzez program: „Wierzę w Kościół”, chcemy zwrócić uwagę wiernych czym w swej najgłębszej istocie jest Kościół i podnieść świadomość wiary w Kościół, którą wyznajemy w Składzie Apostolskim. A przede wszystkim zwrócić uwagę, że Kościół nie jest jakąś zewnętrzną instytucją, ale, że my wszyscy go stanowimy
– wyjaśnia bp Andrzej Czaja, dodając, że „Wierzyć w Kościół” w istocie oznacza wierzyć w Boga, który objawił się jako Emmanuel.
Chcemy też wytłumaczyć – podkreśla - dlaczego warto jest „Wierzyć Kościołowi”. A to wyłącznie dlatego, że przekazuje on treści objawione wprost przez samego Boga, a nie żadną ludzką naukę. W Kościele przekazywane jest to, co Bóg chce nam ofiarować i jeśli nie wierzę w Kościół to się na to zamykam. Przy okazji zwrócił uwagę, że ludzki grzech nie podważa sensu Kościoła, ani wartości jego misji.
Ponadto – dodaje bp Czaja - ważna jest wiara w „jeden” Kościół, który ze swej natury jest powszechny i apostolski. Wymiar powszechności Kościoła polega na tym, że Kościół jest dla wszystkich ludzi, wszystkich czasów. I wreszcie Kościół jest apostolski, tzn., zbudowany na wierze 12 apostołów i na przekazywanej przez pokolenia sukcesji apostolskiej. Stąd – konstatuje - wynika zadanie strzeżenia wiary, czyli jej integralności i zgodności z nauczaniem Kościoła.
Światowe Spotkanie Rodzin, zakończenie Roku Rodziny "Amoris laetitia"
Dziesiąte Światowe Spotkanie Rodzin, które wraz z papieżem odbędzie się w Rzymie, realizowane będzie również na terenie każdej polskiej diecezji w kilku tysiącach parafii - powiedział bp Wiesław Śmigiel, referujący ten temat za zebraniu biskupów jako przewodniczący Rady ds. Rodziny KEP.
W delegacji polskiego Episkopatu na X Światowe Spotkanie Rodzin, które odbędzie się w Rzymie w dniach 22-26 czerwca, wezmą udział bp Wiesław Śmigiel jako przewodniczący Rady ds. Rodziny KEP bp Piotr Turzyński, delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej i bp Grzegorz Kaszak z Sosnowca ks. Robert Wielądek, dyrektor Krajowego Ośrodka Duszpasterstwa Rodzin i Dorota Choroszewska, krajowa doradczyni życia rodzinnego. Towarzyszyć im będzie kilka rodzin z Polski oraz z ośrodków polonijnych.
Rzymski kongres składać się będzie z wymiaru modlitewnego, świadectw rodzin z całego świata. A zwieńczy go kongres teologiczno-pastoralny oraz spotkanie z Ojcem Świętym, które nastąpi 26 czerwca. Czerwcowe wydarzenie będzie jednocześnie zakończeniem Roku Rodziny „Amoris laetitia", który został ustanowiony w marcu 2021 r. przez Franciszka w piątą rocznicę ogłoszenia adhortacji o tym tytule.
Bp Śmigiel poinformował, że w duchowej łączności z papieżem i delegatami rodzin z całego świata wydarzenie będzie przeżywane także w polskich parafiach i diecezjach. Dziękując biskupom za zaangażowanie wyraził nadzieję, że parafie w naszym kraju aktywnie włączą się w przeżywanie ŚSR. Przypomniał, że watykańska dykasteria ds. Świeckich, Rodziny i Życia na Rok Rodziny wydała „niezbędnik” z materiałami do wykorzystania na poziomie diecezji i parafii.
Bp Śmigiel podziękował też ks. Przemysławowi Drągowi za wieloletnią funkcję dyrektora Krajowego Ośrodka Duszpasterstwa Rodzin, i zaproponował na jego miejsce ks. dra Roberta Wielądka, duszpasterz rodzin z diecezji warszawsko-praskiej.
Niebezpieczeństwa niemieckiej drogi synodalnej
Mówił o tym biskupom ks. prof. Grzegorz Chojnacki z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego. Jest on oficjalnym reprezentantem Konferencji Episkopatu Polski ds. prac Drogi Synodalnej Kościoła Katolickiego w Niemczech.
Ks. Chojnacki zaznaczył, że dotychczas niemiecka „Droga Synodalna” opublikowała „tekst orientacyjny”, który jest swoistą prolegomeną do dokumentu końcowego. Znajdujemy tam bardzo mocno odwołanie do subiektywnego sumienia, które pozwala na to, aby nie zgadzać się z nauczaniem Kościoła. Po drugie pojawiło się pojęcie nowego miejsca teologicznego (locus theologicus), czyli odczytywanie wszystkiego w świetle „znaków czasu”; stawiając je na równi z Pismem Św. i Tradycją, a na końcu ustawiając Urząd Nauczycielski Kościoła.
Istnieje groźba, że rozumiany po heglowsku "duch czasu" zastąpi odczytywanie znaków czasu, tak jak to proponował Sobór Watykański II. Pamiętajmy: głosowania demokratyczne w jakiejś kwestiach nie mogą decydować o prawdach wiary
– zaznaczył prelegent.
Dodał, że „władza w Kościele jest przez Niemców rozumiana poza prawem kościelnym. Wskazują oni nowe możliwości podziału tej władzy i przypisania większej roli osobom świeckim. A w przypadku wyboru biskupa diecezjalnego postuluje się, aby oprócz kapituły katedralnej powstała rada synodalna świeckich, która by mogła także składać swoje wotum do Stolicy Apostolskiej, a gdyby powróciło terno z kandydatami, to także ona by mogła wskazywać swojego kandydata.”
Kryteria eklezjalności wspólnot i ruchów katolickich
Abp Stanisław Budzik zaprezentował i przekazał biskupom przyjęty w maju przez Komisję Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski dokument: „Kryteria eklezjalności wspólnot katolickich”. Dokument ten skierowany jest do wszystkich członków, liderów, założycieli i przełożonych wspólnot i ruchów formacyjno-ewangelizacyjnych jako narzędzie pomocne w rozeznawaniu komunii danej wspólnoty z Kościołem powszechnym oraz jej zdrowego funkcjonowania i rozwoju.
Uzasadniając potrzebę wydania dokumentu jego autorzy stwierdzają, że „dynamizm duchowego życia, tak wyraźnie widoczny w istnieniu i działaniu wspólnot bądź ruchów formacyjno-ewangelizacyjnych, nie jest jednak wolny od niebezpieczeństwa wypaczeń”. A to dlatego, że „duch tego świata już od czasów apostolskich wpływał deformująco i w konsekwencji niszcząco na dynamizm niektórych grup czy wspólnot”.
Pierwszym kryterium świadczącym o jedności danego ruchu z Kościołem powszechnym – jak czytamy w dokumencie – jest „pełne przyjęcie wiary, którą Kościół wyznaje”. Wyjaśnia się przy okazji, że odrzucenie którejkolwiek z prawd wiary zrywa komunię z Kościołem powszechnym”.
Istotnym kryterium jest również „poszanowanie dla kultu, a zwłaszcza tych jego form, które znalazły potwierdzenie w wielowiekowej tradycji Kościoła”. Przypomina się, że żadna wspólnota czy ruch nie może „odrzucać, modyfikować czy dowolnie interpretować – poza dopuszczonymi przez odpowiednią władzę duchowną granicami – form liturgicznych określających sposób celebracji liturgicznej, zwłaszcza gdy chodzi o celebrację Eucharystii oraz innych sakramentów”.
Kolejnym kryterium katolickości jest kwestia poszanowania nauczania moralnego Kościoła.
Kryterium katolickości danego ruchu jest też właściwy stosunek do sakramentów. Z tego powodu wspólnoty, które przywiązują „większa wagę do charyzmatów i darów nadzwyczajnych (takich jak np. dar uzdrawiania, dar języków, dar tłumaczenia języków) niż do szafarstwa sakramentów i celebracji liturgii sakramentalnej, sytuują się (...) poza wiarą Kościoła katolickiego”.
Dalej dokument przypomina o hierarchicznej organizacji Kościoła, co związane jest z przekazywaniem sukcesji apostolskiej. W związku z tym jakakolwiek posługa Ludowi Bożemu może być dokonywana wyłącznie w jedności z biskupem i jego prezbiterium. Dlatego więc „wszelkie przeciwstawianie sakramentalnej, apostolskiej i hierarchicznej struktury Kościoła ustanowionej przez Chrystusa, jakimkolwiek charyzmatom czy darom nadzwyczajnym, należy uznać za niezgodne ze swej istoty z wiarą Kościoła”.
Oprócz kryteriów doktrynalnych dokument Komisji Nauki Wiary KEP wymienia również kryteria teologiczno-pastoralne. A traktuje je jako pozwalające określić właściwe funkcjonowanie i rozwój wspólnot bądź ruchów. A konkretnie kryteria wynikają z czterech znamion Kościoła i odnoszą się do owoców Ducha Świętego. A są to: dążenie do budowania jedności, poszanowanie różnorodności, dążenie do świętości i poszanowanie powszechności i apostolskości Kościoła.
Wyzwania medialne
Nowym przewodniczącym Rady KEP ds. Środków Społecznego Przekazu został wybrany Rafał Markowski, biskup pomocniczy warszawski i członek Rady Programowej KAI. A z kolei nowym szefem Redakcji Audycji Katolickich TVP został wybrany paulin o. Michał Legan, dotąd rzecznik Jasnej Góry i znany medioznawca.
- Trzeba przede wszystkim pomyśleć, jak dziś dotrzeć do młodych ludzi, bo mamy ogromny problem z dotarciem do młodzieży i przekazaniem jej tego, co ma do przekazania Kościół – powiedział KAI bp Rafał Markowski w chwilę po wyborze. Dodał, że
w dzisiejszym świecie umiejętność komunikowania się z mediami jest absolutną koniecznością. Trzeba więc posiąść tę sztukę i trzeba być do tego przygotowanym.
- Kościół nie może uciec od wysiłku komunikowania się ze społeczeństwem za pośrednictwem mediów – uważa nowy przewodniczący Rady KEP ds. mediów. - Nie mamy innej możliwości, bowiem procent tych którzy uczestniczą w niedzielnej Eucharystii, nieustannie spada. O ile kiedyś ambona była ważnym kanałem komunikacji, to dziś – kiedy praktykujących jest znacznie mniej - jej oddziaływanie radykalnie się zmniejsza. Jedyną więc drogą dla Kościoła jest dotarcie do społeczeństwa za pośrednictwem mediów – wyjaśnił bp Markowski.
Podkreśli, że „jeśli chodzi o kontakt Kościoła w Polsce z mediami, jest w tej sferze bardzo wiele do zrobienia, gdyż nie wszystkie możliwości są wykorzystywane”. Dodał, że w kontaktach z mediami „nie może być to kreowanie jakiegoś oczekiwanego, odległego od rzeczywistości wizerunku Kościoła, tylko ukazywanie jego prawdziwego obrazu, takiego, który sam może się obronić”.
Zdaniem bp. Markowskiego Kościół z uwagą powinien się przyglądać także ewolucji, jaka dokonuje się na rynku medialnym. Coraz bardziej maleje znaczenie słowa drukowanego, a więc prasy, na rzecz rozwoju przekazu za pośrednictwem internetu, i to musi zostać uwzględnione.
Oczywiście jest wciąż zapotrzebowanie na drukowane tygodniki, ale w ciągu najbliższych lat to zainteresowanie będzie pewnie spadać i Kościół musi odnaleźć się w tej sytuacji
- wyjaśnił.
Pomoc uchodźcom z Ukrainy i w Ukrainie
W związku z trwającą wojną w Ukrainie biskupi rozmawiali o pomocy uchodźcom przebywających w Polsce oraz pomocy potrzebującym na Ukrainie. - Na uznanie zasługuje postawa Polaków wyrażająca się w pomocy przybywającym do naszego kraju ludziom, a także w ofiarności wobec tych, którzy pozostali w Ukrainie: - stwierdza komunikat z obrad. Biskupi zwrócili się również z apelem, „by nie ustawać w pomocy i w okazywaniu szczodrości wobec wciąż cierpiących naszych sióstr i braci, bo bez niej wielu z nich nie będzie mogło przetrwać”.
Przygotowywany jest również specjalny list pasterski na temat pomocy uchodźcom oraz specjalne vademecum dla parafii na ten temat.
Ochrona dzieci i młodzieży
O konieczności działań prewencyjnych zapobiegających wykorzystywaniu małoletnich i zapewniających im skuteczną ochronę mówił w Zakopanem Delegat ds. ochrony dzieci i młodzieży, abp Wojciech Polak.
Podkreślił, że w ostatnich miesiącach (od marca do czerwca) Centrum Ochrony Dziecka we współpracy z Biurem Delegata i Fundacją Świętego Józefa przygotowało i przeprowadziło szkolenia dla delegatów, duszpasterzy i kuratorów oraz osób odpowiedzialnych za prewencję. Dały one możliwość poszerzenia wiedzy i wymiany doświadczeń, ale także przedstawienia pewnych sugestii.
Wskazał na dokumenty nt. prewencji, które wymagają szkoleń obejmujących wszystkich pracujących w Kościele, a także włączenia tematu ochrony małoletnich w formację w seminarium i formację permanentną duchownych. Wymagają też odpowiedniej weryfikacji ich skuteczności i ulepszania w oparciu o gromadzone doświadczenia. Wsparciem w tych działaniach jest Regulamin Grantowy Fundacji Świętego Józefa, który daje fundusze na działania prewencyjne w naszych diecezjach.
Prymas Polski poinformował, że rezultatem międzynarodowej konferencji „naszą wspólna misją ochrona dzieci Bożych”, która odbyła się we wrześniu ubiegłego roku w Warszawie jest powstanie Sieci ds. Ochrony Małoletnich w Kościołach Europy Środkowej i Wschodniej, której celem jest wymiana doświadczeń i dobrych praktyk w kwestii prewencji wykorzystywania seksualnego i pomocy. Za koordynację tych działań i kontaktów odpowiada Centrum Ochrony Dziecka w Krakowie.
25. lecie pobytu św. Jana Pawła II na Podhalu
Uroczysta Eucharystia z udziałem Episkopatu Polski i tysięcy górali była kulminacyjnym punktem obchodów jubileuszu 25. rocznicy wizyty św. Jana Pawła II w Zakopanem. Mszy św. pod Wielką Krokwią przewodniczył abp. Stanisław Gądecki. W homilii przypomniał apel Jana Pawła II wygłoszony w Zakopanem w 1997 r.: brońcie krzyża! Na zakończenie liturgii górale odnowili swoje zobowiązania złożone 25. lat temu przed Ojcem Świętym.
W Mszy św. uczestniczyło ok. 10 tys. osób, w tym ok. 600 dzieci, które w tym roku przyjęły pierwszą Komunię świętą. Wielu dorosłych i dzieci przybyło w strojach góralskich. Grała orkiestra góralska. Obecne były poczty sztandarowe i banderia konna.
Rano 7 czerwca biskupi udali się do Sanktuarium Najświętszej Rodziny na Krupówkach w Zakopanem, aby o godz. 7.00 rano, w ramach zakończenia Roku Amoris Laetitia odprawić tam Mszę św. Mszy św. przewodniczył nuncjusz apostolski w Polsce abp Salvatore Pennacchio, a homilię wygłosił metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski.
Czytaj także: Biskupi o katechezie, synodzie i 25. rocznicy wizyty św. Jana Pawła II w Zakopanem (komunikat po obradach)
Co? Gdzie? Kiedy?
