29 marca
piątek
Wiktoryna, Helmuta, Eustachego
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Zapomniany mistrz gramatyki

Ocena: 4
956

Choć Onufry Kopczyński znany jest przede wszystkim jako autor pierwszego podręcznika gramatyki polskiej, to prawie nieznany jest fakt, że podczas rzezi Pragi w 1794 r. niósł pomoc i wsparcie mieszkańcom prawobrzeżnej Warszawy.

Nadarza się dobra okazja, aby ocalić od zapomnienia tego niezwykle cenionego przez króla Stanisława Augusta pijara. Za kilka dni, 17 lutego, minie 200. rocznica jego śmierci.

Andrzej (takie imię otrzymał na chrzcie) Kopczyński urodził się 30 września 1735 r. w Czarniejewie k. Gniezna. W 17. roku życia wstąpił do zakonu pijarów i przyjął imię Onufry od św. Andrzeja. Ukończył ich seminarium duchowne w Międzyrzeczu Koreckim oraz ich kolegia w Radomiu i Piotrkowie Trybunalskim. Po święceniach kapłańskich (1764) wykładał retorykę. Przez dwa lata przebywał w  Wiedniu i Paryżu, gdzie zapoznawał się z tamtejszymi ośrodkami edukacyjnymi. Od 1774 r. związany był z Warszawą, gdzie był najpierw profesorem wymowy w Collegium Nobilium, a następnie od 1783 r. bibliotekarzem w słynnej Bibliotece Załuskich, gdzie uporządkował księgozbiór należący do największych w Europie. Angażował się w działalność Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych jako ekspert od podręczników szkolnych.

Według Kazimierza Władysława Wójcickiego, historyka Warszawy i uczestnika powstania listopadowego, podczas rzezi warszawskiej Pragi (1794) ks. Onufry Kopczyński przy pomocy rybaków, ojca i syna Sitkiewiczów, ryzykując życiem przeprawił się łodzią na prawy brzeg Wisły, wioząc dla rannych żywność, odzież i środki medyczne. Ciężko rannych osobiście opatrywał, głodnych karmił, wszystkim ocalałym udzielał wsparcia duchowego. Czynił to narażając swoje życie na zemstę ze strony wojsk rosyjskich.

Pięć lat później, w 1799 r., za działalność patriotyczną i utrzymywanie kontaktów z emigrantami politycznymi został uwięziony przez Austriaków w „domu poprawy dla księży” i skazany na przymusowy pobyt w jednym z klasztorów austriackich. Po powrocie do Polski w 1802 r. został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a w latach 1804-1807 był prowincjałem pijarów.

Do historii przeszedł jako autor napisanego na zamówienie Komisji Edukacji Narodowej podręcznika „Gramatyka języka polskiego i łacińskiego dla szkół narodowych w trzech częściach dla klasy I, II i III”. Służył on wielu pokoleniom Polaków. Był też autorem wielu innych prac, m.in. „Elementarza dla szkół parafialnych narodowych” czy „Zbioru nauki chrześcijańskiej i obyczajowej”.

Zmarł 17 lutego 1817 r. w Warszawie i pochowany został w kościele pijarów przy ul. Długiej (obecnie katedra biskupa polowego). Niestety, kiedy po powstaniu listopadowym kościół został zamieniony na cerkiew prawosławną, doczesne szczątki ks. Onufrego Kopczyńskiego usunięto i pochowano pod drogą cmentarną na warszawskich Powązkach.

W rodzinnym Czerniejewie znajduje się jego pomnik. Jest patronem miejscowej szkoły, a także szkoły podstawowej i gimnazjum pijarów w Warszawie. Ta ostatnia organizuje co roku ogólnopolski konkurs gramatyczny jego imienia.

Szkoda, że postać tego zasłużonego dla Polski zakonnika, który pozostawił tak wielki dorobek naukowy i poetycki, pozostaje nieco w zapomnieniu.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:

Dziennikarz tygodnika "Idziemy"

- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 29 marca

Wielki Piątek
Dla nas Chrystus stał się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej.
Dlatego Bóg wywyższył Go nad wszystko i darował Mu imię ponad wszelkie imię.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 18, 1 – 19, 42
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter