Święta magiczne?

Przed 1 listopada otrzymałem e-mail od włoskich linii lotniczych Alitalia: „Szanowny kliencie. Halloween jest najbardziej magicznym świętem w ciągu roku, a jeśli będziesz je świętował w podróży, to stanie się ono jeszcze bardziej magiczne”.

Chociaż wiem, że tego rodzaju e-maile wysyłane są komputerowo i na odpowiedzi nikt nie czeka, pozwoliłem sobie na odpowiedź, że tego rodzaju głupot sobie nie życzę. Znajomy z Facebooka radził, by odpowiedzieć: „Z wami nie wybieram się w żadną stronę”.

Ciekawe, że Alitalia nie wpadła na pomysł, by swojego klienta zachęcać do podróży w inny sposób. Na przykład: Chcesz odwiedzić groby bliskich w innych krajach? Z nami zrobisz to szybko i bezpiecznie. Widocznie wyszło im z obliczeń, że więcej ludzi zechce polecieć za granicę, by tam biegać z dynią na głowie. A może nic nie wyszło, ale chcieli być w zgodzie z modnym trendem. Bo przecież wszędzie w mediach mówią, że Halloween jest dla ludzi nowoczesnych. Że też nowoczesność oznacza dzisiaj cofanie się do mrocznych kultów pogańskich!

Warto zauważyć, że słowo „magiczne” stało się obowiązkowe w popkulturowym gadaniu o świętach. Halloween jest – jak twierdzi Alitalia – najbardziej magiczne, ale magiczne są też inne święta, przez ludzi wierzących wciąż nazywane Bożym Narodzeniem i Wielkanocą. Bo dla „nowoczesnych” to już święta „sezonowe”, na przykład święto zimy albo święto zajączka. Magiczny ma być wyjazd na święta Bożego Narodzenia do ciepłych krajów, by tam leżeć na plaży. A już najbardziej magiczne jest oczywiście robienie świątecznych zakupów. Lista rzeczy, które mają nas uszczęśliwić i nadać smak życiu, jest długa, jak niekończące się reklamy w TV.

By zapewnić magię zakupów, wielkie sklepy stroją się bożonarodzeniowo zaraz po Wszystkich Świętych. A w tym roku w Londynie świąteczne iluminacje na głównej ulicy handlowej Oxford Street zapaliły się już w niedzielę 1 listopada. Inauguracji dokonała, przy udziale tysięcy osób, piosenkarka Kylie Minogue. Nie bardzo wiadomo, o co właściwie chodzi i co niby mamy świętować na dwa miesiące przed Bożym Narodzeniem, ale jak nie wiadomo, o co chodzi, to wiadomo, że chodzi o pieniądze. Ktoś nawet wymyślił „magicznego” krasnala wielofunkcyjnego. Otóż krasnal ten ma na głowie knot, który można zapalić, by postawić krasnala na grobie w charakterze znicza. Kilka dni potem zabieramy krasnala z grobu, ucinamy knot, czyścimy krasnalowi czapeczkę i już mamy bożonarodzeniowego świętego Mikołaja. No po prostu magia.

Klasyczna definicja magii mówi nam, że to system wierzeń i praktyk zmierzających do opanowania sił nadprzyrodzonych za pomocą określonych czynności i zaklęć. Osoby zajmujące się magią zwane są wróżbitami, czarownikami, szamanami, wiedźmami. Bynajmniej nie należą one do przeszłości. W naszych czasach miliony osób na całym świecie korzystają z ich usług, hojnie za nie płacąc. Czym w tym kontekście są „pełne magii święta”? Jakie są ich zaklęcia i kim są szamani? Szamanami są spece od reklamy, którzy wciskają nam formuły na „bycie sobą”, „rozwiązanie problemu” czy też „bycie wolnym”.

Rok liturgiczny Kościoła katolickiego nie odwołuje się do magii, ale do świętości. Kolejne uroczystości, święta i wspomnienia mają na celu m.in. uświęcanie naszego czasu, to znaczy wskazywanie na Boga, który jest panem czasu, początkiem i końcem. Święta pozwalają nam doświadczyć styku pomiędzy doczesnością, która jest nam dana, a wiecznością, do której zostaliśmy zaproszeni. Święta nie mają być magiczne, mają być – jak sama nazwa wskazuje – święte, czyli otwarte na Świętego, który na różne sposoby działa w naszym życiu. Wierzący w Boga nie używa zaklęć, ale oddaje się Bogu na modlitwie, która nie jest ucieczką od rzeczywistości, ale – wręcz przeciwnie – przeżywaniem jej taką, jaka ona jest. Tyle że z nadprzyrodzoną nadzieją…

Dariusz Kowalczyk SJ dkowalczyk(at)jezuici.pl Idziemy nr 46 (529), 15 listopada 2015 r.