28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Pobożność ludowa

Ocena: 0
5296
Kilka dni temu na Uniwersytecie Gregoriańskim odbyła się akademicka dyskusja o pobożności ludowej. Ogólne rozważania o relacji pomiędzy teologią a pobożnością ludową znalazły swe ukonkretnienie w trzech tematach: kult Matki Bożej z Guadalupe jako miejsce wiary, cechy charakterystyczne pobożności ludowej w Nigerii i Kamerunie, pobożność ludowa w kontekście przestępczości zorganizowanej. Ta ostatnia kwestia dotyczy członków mafii, którzy niejednokrotnie przejawiają specyficzną pobożność. Sporo na ten temat napisano. Pamiętam na przykład wyznania pewnego mafiosa, który zajmował się wykonywaniem mafijnych wyroków śmierci. Stwierdził on, że wie, iż Panu Jezusowi się to nie podoba, ale z drugiej strony Pan Jezus go na pewno rozumie…

Czym właściwie jest pobożność (religijność) ludowa? Intuicyjnie wyczuwamy, czym ona jest, ale trudno o jakąś zwięzłą definicję. Pobożność ludowa bywa niekiedy rozumiana jako pobożność tzw. prostego ludu, że niby intelektualiści katoliccy czytają Biblię i teologiczne książki, a lud śpiewa „Gorzkie żale” i odmawia litanie. Takie postawienie sprawy jest jednak fałszywe, bo w religijności ludowej mogą odnajdować się bardzo różni ludzie i posiadane tytuły naukowe nie są tutaj istotne.

Nieprawdą jest też, że pobożność ludowa jest z definicji płytka, czysto emocjonalna. Egzystencjalnej głębi wiary naszych mam i babć mógłby pozazdrościć niejeden uczony teolog. Choć z drugiej strony jest prawdą, że niektóre formy ludowej religijności są nie tylko wątpliwe, ale po prostu szkodliwe, pomieszane z magią i zabobonami. Pobożność ludowa słusznie odróżniana jest od liturgii, ale przecież na przykład Msza Święta może zawierać w sobie wiele elementów „ludowych”. Uogólniając, można by powiedzieć, że różne przejawy pobożności ludowej – nabożeństwa, pielgrzymki, zwyczaje, modlitwy, pieśni i tańce – Kościół uważa za skarb, z którego warto czerpać, ale który powinien być nieustannie oczyszczany z niechrześcijańskich naleciałości i pogłębiany.

Niebawem rozpocznie się maj, miesiąc nabożeństw maryjnych, które są jednym z wyrazów pobożności ludowej. Wierni gromadzą się w kościołach, ale także przy przydrożnych kapliczkach, aby litanijnymi wezwaniami modlić się za przyczyną Maryi. W Polsce i na świecie religijność ludowa rozwinęła się przede wszystkim wokół kultu maryjnego, ale także wokół kultu świętych patronów. Tym większym odkryciem było dla mnie schowane w górach 100 km od Rzymu sanktuarium w Vallepietra, które jest poświęcone Trójcy Świętej. Religijność ludowa zaowocowała w tym miejscu m.in. pieśniami ku czci Ojca, Syna i Ducha, wotami dla Trójcy Świętej za doznane łaski, barwnymi pielgrzymkami. Na straganach nie brakuje „trynitarnych” gadżetów.

Kościół w Polsce miał w czasach komunistycznych opatrznościowego prymasa, kard. Stefana Wyszyńskiego, którego można by nazwać geniuszem pobożności ludowej. Prymas Tysiąclecia był z jednej strony księciem Kościoła, w którego sposobie bycia uderzało pewne naturalne dostojeństwo, z drugiej strony czuł lud, autentycznie stał po jego stronie. Komunistyczna ideologia często odwoływała się do „ludu pracującego miast i wsi”. Prymas Wyszyński też odwoływał się do ludu, ale i do narodu. Korzystał przy tym z bogactwa właśnie pobożności ludowej. Przy czym jego słowa i postawa były prawdziwe i głębokie, w przeciwieństwie do PRL-owskiej propagandy.

Do pobożności ludowej odwołuje się często papież Franciszek. W swoim stylu napomina, że pasterze mają pachnieć owcami, a nie drogimi perfumami. Franciszek ukształtował się na argentyńskiej „teologii ludu”. W adhortacji Evangelii gaudium wskazuje na lud o wielu obliczach, lud, który wyraża wiarę chrześcijańską na różne sposoby, zakorzenione w lokalnych kulturach. A w jednym z przemówień nazwał pobożność ludową duchowością, mistyką, będącą „przestrzenią spotkania z Jezusem Chrystusem”.

Dariusz Kowalczyk SJ
dkowalczyk(at)jezuici.pl
Idziemy nr 18 (501), 3 maja 2015 r.



PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 28 marca

Wielki Czwartek
Daję wam przykazanie nowe,
abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 13, 1-15
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter