Ostrożni czy hipokryci?

Studio Psychologii Zdrowia ruszyło z kampanią „HIVokryzja. Wyleczmy się”. Ma ona przełamać stereotypowe postrzeganie osób żyjących z HIV. Mnie jednak odrzuciło już samo hasło. Zaznaczam: piszę o strategiach kampanijnych, nie o nosicielach wirusa. Dlaczego na dzień dobry społeczeństwu wmawia się hipokryzję? Jeśli ktoś unika obcowania z zakażonym, to z obawy o siebie i bliskich, a nie dlatego, że jest obłudnikiem.

Na stronie HIVokryzja.pl dowiemy się, że HIV-em nie zarazimy się przed dotyk, pocałunek, ukąszenie komara, ale nie dowiemy się, że można się zarazić np. przez krew czy stosunek płciowy. Tymczasem na odtrutkę z HIVokryzji kampania proponuje w swych filmikach zachowania z pogranicza zakażenia poprzez krew czy stosunek płciowy właśnie.

Pierwszy z filmików pokazuje, jak całować się z osobą zarażoną HIV. Nie każdy pocałunek kończy się sceną łóżkową, ale przecież się zdarza. Kampania przemilcza jednak, że ryzyka zarażenia w wyniku współżycia nie niweluje nawet prezerwatywa, o czym donosi WHO. A jeśli para poprzestanie na pocałunku, wystarczą mikroranki na wargach osoby chorej, by zaraziła tę drugą.

I kolejny filmik – tym razem ze wspólnego gotowania z osobą zarażoną wirusem. Zarażona dziewczyna kroi grzyby, ściera na tarce parmezan na tarce. Czy to sugestia, że taka osoba swobodnie może być kucharzem, a kto jej nie zatrudni w swojej restauracji, jest HIVokrytą?

Dziewczyna z kucharzem częstują przechodniów sałatką, którą zrobili razem, zachęcając ich słowami: „Troszkę sałateczki? Kasia jest zarażona wirusem HIV, ale nie jesteście chyba HIVokrytami?” – pyta kucharz. „W żadnym wypadku!” – odpowiada rozochocona uczestniczka show. Jeśli dziewczyna nie chce, żeby ją identyfikować przez chorobę, dlaczego przedstawia się, używając nazwy tej choroby prawie jak imienia?

Nie odmawiam osobom chorym poczucia wyalienowania. Zupełnie nie o tym zresztą piszę. Piszę o tym, jak wybiórczo nam się przedstawia różne fakty w celu urobienia nas. Najpierw wpędza się nas w poczucie winy, że przez nas ktoś czuje się źle, a potem się nami manipuluje. To budzi moją niezgodę.

Z pewnością potrzeba edukacji w zakresie chorób takich, jak HIV. Jednak nie tylko wolnym od tego schorzenia. Chciałabym wierzyć także w odpowiedzialność chorujących – że np. nie będą podejmować zawodów czy zachowań, w których istnieje ryzyko zarażania. Z pewnością jednak nie można ludzi edukować przez piętnowanie i przypinanie im łatek hipokrytów. Taki komunikat zamyka na przekaz nawet świetnie zrobionej kampanii, nawet w szczytnych intencjach.

***
Według danych UNAIDS pod koniec 2012 r. na świecie żyły około 34 mln ludzi z HIV/AIDS, z czego 90 proc. w krajach rozwijających się. Wirusem HIV zakażają się przede wszystkim osoby młode – między 15 a 24 rokiem życia (stanowią prawie 40 proc. zarażonych na całym świecie). W Polsce 7 proc. wszystkich zakażeń wykryto u osób poniżej 20. roku życia, a 46 proc. – u osób w wieku 20-29 lat. Dominującą grupę 84 proc. wśród zakażonych HIV i chorych na AIDS w naszym kraju stanowią osoby w wieku produkcyjnym (20-49 lat).

Źródło: Ministerstwo Zdrowia

Monika Odrobińska Idziemy nr 13 (547), 27 marca 2016 r.